«ԱԶԳ» ՕՐԱԹԵՐԹ

ՎԵՐԱԴԱՐՁ ԲՆՕՐՐԱՆ

Հարցազրույց դաշնակահար Արթուր Փափազյանի հետ

«...Ինչու՞ կերթաք, գիտե՞ք ու՜ր կերթաք:

- Մենք կերթանք ՄԵՐ ՏՈԻՆԸ» :

... 22 տարի ԱՄՆ-ում հաստատված դաշնակահար Արթուր Փափազյանի եւ կնոջ Մարալ Բեդյանի Հայաստան վերադարձը ԱՄՆ-ում ապրող շատ հայերի տարակուսանքն էր առաջացրել:

Երեւանում ծնված, երաժշտական յուրահատուկ ձիրքերով դեռ վաղ մանկուց օժտված Արթուր Փափազյանը մասնագիտական կրթությունը ստացել է Երեւանում (Չայկովսկու անվ. տասնամյան, Կոմիտասի անվ. կոնսերվատորիա), կատարելագործվել Մոսկվայում (Չայկովսկու անվ. կոնսերվատորիա): Գորովանքով է հիշում իր բոլոր չորս ուսուցիչներինՙ Վերա Տեբլյաշկինա, Յակով Զարգարյան, Գեորգի Սարաջեւ, Յակով Միլշտեյն: Միջազգային մի շարք մրցույթների դափնեկիր էՙ Ոսկե մեդալՙ Պորտուգալիայում, Բրոնզե մեդալ Լեհաստանումՙ Շոպենի անվ. միջազգային մրցույթում եւ այլն:

1983-ին դաշնակահարը Հայաստանից մեկնեց Ամերիկա: Արվեստի ամերիկյան խառնարանում իրական ճանաչում ձեռք բերելու դժվարին ճանապարհՙ խրթին ելեւէջներով. ազգային, քաղաքական, նաեւ բարոյական պարադոքսներ...

Ճակատագրական այդ խառնարանում էլ նա հանդիպեց Մարալին, որի համար Արթուրը դարձավ «Հայրենիքեն Սփյուռքին վստահված խոսուն խաչքար մը»...

Ու սկսվեց արվեստագետի դժվարին, բայց իմաստավորված ճանապարհը: Փափազյանի ամերիկյան դեբյուտը «Կարնեգի Հոլում» կայացավ 1985 թվականի մարտի 20-ին: Դա մի փառահեղ ելույթ էր: Համերգի մասին «The New York Times»-ի քննադատ Թիմ Փեյջը գրել է. «Փափազյանի դեբյուտը պետք է համարվի համերգաշրջանի ամենահուզիչ համերգներից մեկը»:

1995-ին «Կարնեգի Հոլում» Շոպենի 24 էտյուդների եւ 24 պրելյուդների մեկ համերգի ընթացքում առաջին պատմական կատարումը հանդուգն մտահղացում էր, որը ըստ երաժշտական մեկնաբան Մարտին Բուկսփենի «,... նույնիսկ Հորովիցը կամ Ռուբինշտեյնը չէին հանդգնել ձեռնարկել...»: Առավել հանդուգն էր այդպիսի հերկուլեսյան ծրագրի կենդանի տեսագրությունը: Այն անցավ ֆանտաստիկ հաջողությամբ, 2800 տեղանոց լեփ-լեցուն դահլիճը հոտնկայս ծափահարություններով դժվարացնում էր արտիստի բեմից հեռանալը:

Երկժամյա տեւողությամբ այդ համերգը 1997-ին երկու անգամ ցուցադրվել է ամերիկյան «Arts & Entertainment» (A& E) հեռուստատեսային ալիքովՙ դառնալով ամենաշատ դիտորդ ունեցող հաղորդումը (20 միլիոն մարդ), այնուհետեւ 2001- ին նույնպես կրկնակի անգամ PBS (Public Broadcasting Corporation) հեռուստատեսային ցանցով: Ֆրանսիական «Muzzik» արբանյակային հեռուստատեսային ալիքի շնորհիվ այդ համերգը բազմիցս ակնդրել են նաեւ աշխարհի տարբեր ծայրերում:

1995-ին Փափազյանը կրկին վերադարձավ լեփ-լեցուն «Կարնեգի Հոլ»ՙ այս անգամ ներկայացնելով Շոպենի բոլոր Պոլոնեզները եւ Լիստի Սի մինոր սոնատը, որը նույնպես կենդանի ձայնագրվեց:

Փափազյանի նյույորքյան հաղթարշավը շարունակվեցՙ բերելով նրան արվեստի մեկ այլ տաճար. 1997-ին կայացավ Փափազյանի դեբյուտը «Լինքոլն Սենթրի» «էյվրի ֆիշեր» հոլում: Ծրագիրն ընդգրկում էր Մոցարտ, Շոպենի բոլոր 4 բալլադները, եւ Դեբյուսիի 12 Պրելյուդները: Այս համերգն էլ ուղեկցվեց յուրահատուկ հանդուգն մտահղացմամբ, որին մասնակցում էր Մարալը իր նորահայտ արվեստով. բեմում կախված էին նրա նորաստեղծ մեծածավալ, յուղաներկ յոթ պաստառները: Նրանք արտահայտում էին Փափազյան-արվեստագետի տարբեր երաժշտական հոգեվիճակները, ապրումները: Համերգը կրկին կենդանի ձայնագրվեց:

Փափազյանի ամերիկյան համերգների ձայնագրությունների CD-ները ցուցադրվել եւ տարածվել են ԱՄՆ-ում, Եվրոպայում, այժմ վաճառվում են նաեւ Երեւանում:

1997-ին Փափազյանը այցելեց Հայաստան համերգային ծրագրովՙ Հայֆիլհարմոնիկ նվագախմբի հետ ներկայացնելով Բեթհովենի բոլոր կոնցերտներըՙ երկու հաջորդական երեկոներով: 1999-ին նա կրկին այցելեց հայրենիք, մեզ նվիրելով Շոպենի երկու կոնցերտները Հայֆիլհարմոնիկ նվագախմբի հետ, ինչպես նաեւ մենահամերգ «Կարնեգի Հոլի» Շոպենյան պատմական ծրագրով:

Նշանավոր համերգասրահների փափազյանական ելույթներն անցել են լեփ-լեցուն դահլիճներումՙ նրա արվեստի ու արտիստիզմի հանդեպ հանդիսականի չթուլացող հետաքրքրասիրությամբ: Արեւմուտքի հայտնի թերթերը ակտիվորեն արձագանքել են Փափազյանի համերգներին: «The Toronto Star» -ը դաշնակահարին համարել Է հրաշալի ներկայություն, «The Washington Post»-ըՙ դիվային դաշնակահար, Վարշավայի «Antenna»-նՙ մեծ ռոմանտիկ եւ վիրտուոզ, որ հմայել Է երաժշտական քննադատներին եւ գրգիռներ արթնացրել հանրության մեջ. «փայլուն համադրում ինտելեկտի, կատարման արտակարգ վարպետություն, ինքնատիպությունՙ առանց ավանդները խախտելու, կատարյալ ներդաշնություն»:

Արթուր Փափազյանի կատարողական արվեստի ստեղծագործության անսովոր հմայքը պայմանավորված Է նրա արտիստիկ Էությամբ, տաղանդով, երաժշտական նուրբ զգացողությամբ, ներքին դրամատիկ, նաեւ համադրող-վերլուծողական հոգեվիճակներով: Ամեն արտիստական փայլուն ճանապարհ սակայն ունի նաեւ մեկ այլ իրականություն կամ դեմքՙ բեմից դուրս, մարդկային աշխարհում, գոց դռների հետեւում, որ սովորաբար հրապարակման ենթակա չի լինում...

Արթուր Փափազյանը ամերիկյան կյանքի 22 տարիներից հետո մեկընդմիշտ տեղափոխվել է Երեւան կնոջՙ Մարալ Բեդյանի հետ, որ սթափատես մի հայուհի է, արվեստասեր, ամուսնու արվեստով ներշնչված ու հագեցած. ավելի շուտ մշակույթին, ազգային, քաղաքական, մարդկային-բարոյական եւ այլ հարցերին աշխարհայացքային նույն պրիզմայով նայող ընտանեկան մի զույգ: Երեւանյան իրենց բնակարանը, ուր նուրբ էսթետիկա ու արվեստի շունչ կա, մոտ ապագայում վերածվելու է համերգասրահի (ինչպես տանտերերն են հավաստիացնում): Ընդարձակ սրահում Փափազյանի Նյու Յորքից գնված 19-րդ դարի համերգային դաշնամուրն է, պատերինՙ Մարալի մեծածավալ յուղաներկ պաստառները («Թակարդ», «Խաչելություն», «Ալիք», «Հուսահատություն» եւ այլն):

Մասնագիտությամբ քաղաքային ճարտարագետ Մարալ Բեդյանը նկարչական կրթություն չունի, ներաշխարհում սակայն կրում է զգայուն արվեստագետին ու նուրբ գնահատողին: Նկարել սկսել է 1993-ից կյանքային մի պահի ներշնչումովՙ տպավորված դաշնակահար ամուսնու արտիստականությամբ: Նկարներըՙ թեմատիկ ամբողջությամբ, ստեղծագործող անհատի հոգու ճիչ է, արվեստագետի ներքին դրամանՙ որքան անհանդուրժող ու ընդվզող, նույնքան ռոմանտիկ ու տառապող, մի բան, որ Մարալն ապրել է սեփական ցավի ու հաճույքի պես իրական:

Դաշնակահար Արթուր Փափազյանը վստահեցնում է, որ իրենց վերադարձը հայրենիք ծրագրային նպատակների է հետամուտ, ոչ միայն արվեստի, նաեւ ազգային-գաղափարական շատ հարցերի վերաբերող. այդ մասինՙ ավելի ուշ:

- Արթուր, Հայաստանից մեկնելու մասնավոր պատճառներ ունեի՞ք արդյոք:

- Կատարող երաժշտի իմ մասնագիտությունը կապված չէ զուտ հայ իրականության հետ, եթե այդպես լիներ, ես Եվրոպա չէի ձգտի: Կյանքիս 20-25 տարին նվիրել եմ Շոպենին, Մոցարտին: Ինչ-որ ձեւով ստացել էի ինձ իբրեւ անհատ ներկայացնելու իրավունքը, կարծում էիՙ ամենաճիշտը պիտի լիներ ներկայացնել այն երկրներում, որտեղ այդ արվեստի ակունքներն են: Բացի այդ համերգային շրջագայության հնարավորություններ հայ արվեստագետների համար խորհրդային տարիներին հիմնականում չկային, մեծամասամբ սփյուռքահայ գաղթօջախների հրավերներն էին, որն, անշուշտ, իբրեւ երաժշտի ինձ չէր կարող բավարարել: Եվ այդքան տարի ինձ իբրեւ արտիստ պատրաստելուց հետո ճիշտ չէրՙ որպես պրոֆեսոր, երիտասարդ տարիքում գամվել որեւէ հաստատության: Հայաստանի անկախության շնորհիվ այդ բոլոր խոչրնդոտները ինձ համար վերացան եւ ես այստեղ եմ:

- Արտերկրի իրականությունը, ըստ էության, արվեստագետին տալիս է ինքնադրսեւորման ավելի մեծ հնարավորություն ու գնահատանք: Սակայն անբավարար զգացումներ է նաեւ առաջացնում, ի՞նչ հակասություն է սա եւ ինչի՞ հետեւանք:

- Համեմատենք ի՞նչ էր արվեստը երկու տասնամյակ առաջ եւ ի՞նչ է հիմա: Կարծում եմՙ հիմա այն շատ ավելի առեւտրային է եւ` քաղաքական գունավորումներով: Այն տարիներին դեռ հնարավոր էր սեփական կարողություններով դուր գալ այնպիսի անհատի, որր չվախենար ներկայացնելու այդ արժեքավոր արվեստագետին, ինչը պատահեց իմ պարագայում:

- Արդյոք միջազգային ճանաչումը, անունը հարաբերական չե՞ն: Կարելի է ենթադրել, թե որքան տաղանդավոր ստեղծագործություններ են անհայտ մնում եւ որքան կորուստ է ունենում մարդկությունը, չէ՞ որ նրանք կարող է երբեւէ ի հայտ չգան: Ինչպե՞ս է կատարվում ընտրությունը:

- Անշուշտ հարաբերական է, հիմնականում կախված է այդ պահի քաղաքական շահից: Ամերիկայում 80-ականներին ճապոնացի արվեստագետներին էին առաջ մղում, որին հետեւեց ճապոնական դրամի հոսք ամերիկյան հաստատություններ: Այսօր չինացիների նկատմամբ է նույնն արվում: Հայտնի է, թե ում ձեռքում են կարեւոր նվագախմբերն ու սրահները, ինչպես է հնարավոր ընդամենը մեկ շաբաթվա ընթացքում իրենց ցանկացած մեկին ամբողջ Ամերիկայում դարձնել հայտնի: Վատ կամ լավ, նշանակություն չունի...

- Իսկ հասարակական ճաշա՞կը, վերաբերմո՞ւնքը:

- Բնավ չեն կարող զանազանել: Գովազդային արվեստի միջոցով կարող են նույնիսկ սեւը սպիտակի տեղ վաճառել:

- Արթուր, ինչպե՞ս կազմակերպվեց ձեր առաջին դեբյուտը «Կարնեգի Հոլում» եւ ի՞նչ ճանապարհ անցաք:

- Նախապես նվագեցի «Կարնեգի Հոլի» ղեկավարության համար: Այդ ժամանակ դեռ նման պաշտոններում հնարավոր էր տեսնել անձնական որոշում ընդունող մարդկանց: Ինձ լսելուց հետո այդ անձն ասաց. «Այս տղան հսկա է» (This kid is a giant!) եւ անպայմանորեն ուզեց լինել աոաջինը ինձ ներկայացնելու ԱՄՆ-ում, «Ստեղնաշարի վարպետները» խորագրով համերգաշարում, պայմանով, որ որեւէ մեծ դահլիճում մինչ այդ չնվագեմ: Համերգին անդրադարձավ «The New York Times»-ըՙ համարելով տարվա լավագույններից մեկը: Բայց չեմ կարող ասել, թե դա իմ առաջ մեծ դռներ բացեց, եւ դեռ մի հետաքրքրական զուգադիպությամբ էլ ինձ ներկայացնող անձը, իսկ մի քանի ամիս անց էլ հոդվածագիր Թիմ Փեյջը դուրս եկան աշխատանքից:

- Ամերիկյան իրականության մեջ սփյուռքյան իրականություն կա, ինչպե՞ս է սատարում Հայաստանից գնացած արվեստագետին:

- Սփյուռքը շատ մասնատված է իր ուժերով, այդ պատճառով չպետք է ակնկալել կայուն կամ հետեւողական սատարում, միայն կարող են լինել հաջողված բացառություններ: Մարալի նկարներից մեկըՙ «Ծիրանի ծառը» սփյուռքյան իրականությունն է ներկայացնում. այն կոտրված կոճղ է, որից մի փոքր ճյուղ է ձգվումՙ պտուղներով լեցուն: Եթե որեւէ ձեւ գտնվի այդ ծառի ամենահասուն պտուղները պոկելու եւ Հայաստան բերելու, գուցե ճյուղը հնարավոր լինի փրկել, այլապես ծանրությանը չի դիմանա: Եթե սփյուռքը Հայաստանը չօգտագործիՙ իր լավագույնը այստեղ բերելու եւ Հայաստանից էլ միշտ նոր շունչ առնելուՙ իր գոյությունը շարունակելու համար, չեմ կարծում, թե երկար դիմանա: Հայաստանը կդիմանա առանց սփյուռքի, սփյուռքը` ոչ: Բոլոր հայերի ապագան Հայաստանը պետք է լինի:

- Մթնոլորտը նպաստաբեր չէ. այդպես են մտածում շատերը:

- Բայց չպետք է այդպես մտածելՙ թե ի՜նչ մթնոլորտ է: Թող գանՙ մթնոլորտ ստեղծեն:

- Օտար մթնոլորտում հրաշալիորեն պահպանել եք հայի ձեր տեսակը, մտածելակերպը, ազգայինի հետ ձեր մշակութային աղերսները, ձեր արվեստի պարագայում իբրեւ արեւմտաեվրոպական դասական երաժշտության կատարողի, արդյոք ազգայինն ունի՞ ազդեցություն:

-1995 -ի «Կարնեգի Հոլի» Շոպենի էտյուդների եւ պրելյուդների համերգը սկսեցի Կոմիտասի վեց պարերովՙ ներկայացնելու նախ իմ ակունքները, թե ով եմ եղել, որտեղից եմ գալիս եւ որն է իմ երաժշտությունը: Այո, Կոմիտասի թափանցիկության ու փխրունության շնորհիվ եմ կարողանում Շոպենին ավելի լավ հասկանալ:

- Հայաստանում համերգ չե՞ք ուզում տալ:

- Չե՞մ ուզում: Իմ տունը Հայաստանում չի՞: Այս սրահը ունենալու նպատակն այն է, որ տեսագրվեն իմ բոլոր այն ծրագրերը, որոնցում ես իմ ծրագրային հատուկ ասելիքն ունեմ եւ պարբերաբար այստեղ համերգներ են լինելու: Շատ եմ սիրում կենդանի տեսագրումը, այդ է պատճառը, ոը գրեթե իմ բոլոր ձայնագրություններն էլ կենդանի համերգային կատարումներ են:

- Իսկ մյուս համերգասրահնե՞րում:

- Դա երեւի դաշնակահարի ցավոտ խնդիրներից մեկն է. գործիքի խնդիրը: Բնավ մի մտածեք, որ միայն Հայաստանի նկատմամբ է այս վերաբերմունքը: Իմ գրեթե բոլոր ամերիկյան ելույթների համար միշտ ինքս եմ ընտրել եւ վարձել իմ գործիքը: Դա Համբուրգյան Սթենուեյն է, որն ինձ տալիս է իմ մտահղացումներն իրագործելու ավելի լայն հնարավորություններ: Այլապես հաճախ ստիպված ես լինում քո մտահղացումը փոփոխելՙ հարմարեցնելու տվյալ գործիքինՙ կապված նաեւ տվյալ դահլիճի ակուստիկայի հետ: Դա հաճախ նսեմացնում է այնքան մանրակրկիտ աշխատանքով ստեղծված գաղափարներդ: Այս առումով ավելի դյուրին է Եվրոպայում նվագելը. գրեթե բոլոր լավագույն դահլիճներում Համբուրգյան Սթենուեյներ են տեղադրված:

- Այս սրահում դրված գործիքը ուրեմն յուրահատո՞ւկ է, այս գործիքով համերգ ունեցե՞լ եք:

- Ոչ, պաշտոնական համերգ դեռ չեմ նվագել, քանի որ այն ինձ համար նոր գործիք է: Նյու Յորքում փնտրում էի Համբուրգյան Steinway ու հանկարծ տեսա այս գործիքը,ուղղակի սիրահարվեցի. 1875-ի համերգային Steinway է, անշուշտ, շատ գեղեցիկ տեսք ունիՙ շնորհիվ վարդափայտի գունային խաղերին ու քանդակված ոտքերին: Սակայն ինձ այս գործիքին կապողը իր յուրահատուկ եւ իմ նվագի ոճին շատ հարազատ ձայնի որակն է: Անկախ ձայնի ուժգնությունից, լինի քնքուշ, թե հզոր, այն երբեք չի կորցնում իր երգայնությունը:

- Այս համերգասրահի հանդիսականը հատուկ ընտրվա՞ծ է լինելու, ասենք երաժիշտների կամ երաժշտագետների շրջանակից:

- Ես միայն երաժիշտների համար չեմ նվագում, ես նվագում եմ բոլոր զգայուն մարդկանց համար:

- Բեմական կերպարն ինչպե՞ս եք կերտում, ինչպե՞ս եք ապրում բեմական վիճակներըՙ նկատի ունեմ ձեր անսովոր արտիստիկ կեցվածքը:

- Բեմական կերպարը ինձ մոտ ստեղծվում է ինքնըստինքյան, որպես արդյունք իմ երաժշտության զգացական բովանդակության մանրակրկիտ ուսումնասիրության, որքան ավելի ճիշտ է ըմբռնված բովանդակությունը, այնքան ավելի ազատ, անկաշկանդ ու երաժշտական կերպարին համահունչ կարող է լինել բեմական պահվածքս: Իսկ եթե նկատի ունեք բեմում ֆիզիկական վիճակը, ապա վերջին տարիներին կարծես ավելի լարված է ու կենտրոնացված, ինձ զգում եմ որպես երաժշտության հաղորդիչ: Կարծես ոչ թե ես եմ նվագում, այլ վերեւից ինչ-որ բան գալիս ու իմ միջոցով դուրս է հոսում: Չեմ կարողանում սնվել համերգի օրերին եւ զգայունականությունս ուժեղանում է: Որքան ավելի հոգնած վիճակում եմ, այնքան ավելի նրբազգաց եմ դառնում, եւ դա բնավ չի ազդում նվագի ուժգնության վրա: Կարողացել եմ հասնել մի մակարդակի, երբ շատ քիչ ուժեր ծախսելով, կարող եմ մի ամբողջ համերգ նվագել:

- Դա ձեռք բերված կատարողական վարպետությո՞ւն է, թե՞ ապրումի հետեւանք:

- Ապրումը ուժեր չի խլում, հակառակըՙ տալիս է: Կարեւորը ֆիզիկական պահն է, հասնել տեխնիկական այնպիսի ազատության, որ կարողանաս մատուցել առանց հոգնության: Գերագույն հոգեկան բավարարություն է, երբ հաղթահարելով ֆիզիկականը, կարող ես լիովին տրվել միայն մտային եւ զգացական աշխարհին, դրանում է կատարողական արվեստի գաղտնիքը:

- Ինչի՞ շնորհիվ է դա կայանում:

- Աշխատանքիՙ մտային, ֆիզիկական, զգացմունքային, ինչպես նաեւ կատարողական փորձառության :

- Իսկ բնատուր տաղա՞նդը կամ երաժշտական զգացողությո՞ւնը:

- Դա, անշուշտ, նախապայման է այդ աշխատանքի որակական արդյունքի համար: Սա արդեն կապված է երաժշտությունը բնականորեն ընկալելու, ճիշտ հասկանալու հետ: Եթե ես մի երաժշտական գործ եմ տեսնում, հստակ պատկերացնում եմ, թե ինչպիսի զգացմունքային լուծումներ պետք է տալ: Երբ ասպիրանտուրայի համար մեկնեցի Մոսկվա եւ առաջին անգամ նվագեցի պրոֆեսոր Միլշտեյնի մոտ, ծնողներիս հարցին, թե ինչ է իր կարծիքը, նա պատասխանեց. «Արթուրի համար երաժշտությունը բաց գիրք է, այդ ասպարեզում ես նրան նոր ոչինչ չեմ կարող տալ: Ես գուցե կօգնեմ իրեն այդ գիրքը մի քիչ ավելի հեշտ կարդալ»:

Դեռ մանկուց երաժշտության նկատմամբ յուրահատուկ զգացում ունեի, զգում էի այն շնչառությամբ եւ թռիչքային շարժումներով: Այժմ էլ իմ երաժշտական բոլոր արտահայտությունների հիմքն է կազմում շարժման եւ շնչառության այդ փոխհարաբերությունը: Ամենադժվարը, երաժշտական յուրաքանչյուր մտքի ճիշտ եւ բնանան շնչառությունը գտնելն է, դրանով է, որ կարողանում եմ ինձ կապել ունկնդրին:

- Արտերկրյա ձեր որոշակի հաջողություններից ու փայլուն բեմահարթակներից հետո ի՞նչ ակնկալիքներ ունեք Հայաստանից:

- Ակնկալիքներ ունենալը սովետական հիվանդություն է: Փառք Աստծո, մենք դրանով չենք տառապում: Ես եւ Մարալը ունենք նպատակներ եւ ջանում ենք դրանք իրականացնել: Վերջին մի քանի տարիներին ձգտում էինք հաստատվել մեր անկախ Հայրենիքում, ունենալ մեր արվեստի սրահը, որ հնարավորություն կտար ազատ ու անկաշկանդ դրսեւորելու մեր ձիրքերը եւ արդյունքներից գոհ լինելու պարագայում կիսել հանրության հետ: Ես շարունակելու եմ իմ եվրոպական ելույթները (ավելի հեռու գնալու ցանկություն չունեմ), Մարալը կարող է նկարելուն զուգընթաց իր ճարտարագիտական 25-ամյա փորձառությամբ օգտակար լինել հայրենի որեւէ մեծածավալ ընդերկրյա կառույցի, եթե այդպիսին սկսվի...

Մի՞թե Հայաստան գալով ինչ-որ բան վերջանում է, կարծում եմՙ հակառակը սկսվում է:

Ապագան այստեղ է...

Հարցազրույցը վարեց ՄԵԼԱՆՅԱ ԲԱԴԱԼՅԱՆԸ