Կարգավորման ժամանակը վաղուց հասունացել է
Հեռուստառադիոհեռարձակման ոլորտի իրավական կարգավորման մասին «Ինտերնյուզ», «Երեւանի մամուլի ակումբ» եւ մի շարք այլ լրագրողական ու հասարակական կազմակերպությունների մշակած հայեցակարգում մեր հանրությանը հետաքրքրող հարցերից մեկը հանրային հեռուստառադիոընկերության ֆինանսավորման աղբյուրներն են: Մեզանում այս մասին շատ է խոսվում, քանի որ պետբյուջեից սնվող հանրային հեռուստաընկերությունը, ըստ ելույթ ունեցողների, հեռուստաեթերը խեղդում է ճաշակազուրկ ու գռեհիկ գովազդներով, սերիալներով, մարտաֆիլմերով:
Ինչպես նշված է հայեցակարգում, միջազգային փորձը ցույց է տալիս, որ երբ հանրային հեռուստառադիոընկերությունները իրավունք են ստանում հեռարձակելու առեւտրային գովազդՙ արտադրում են հիմնականում գովազդի շուկայի պահանջները բավարարող հաղորդումներ: Հասկանալի է, որ դա անմիջականորեն անդրադառնում է հաղորդումների որակի վրա: «Այդ պատճառով նման հանրային հեռուստառադիոընկերությունները մեծ մասամբ շեղվում են եւ որպես հանրային ծառայություն մատուցողներՙ պատշաճորեն չեն կատարում իրենց դերը:
Իսկ այն երկրներում, որտեղ հանրայինին արգելված է առեւտրային գովազդ հեռարձակելՙ բարենպաստ պայմաններ են ընձեռվել հանրային ծառայության էությունը լավագույնս ձեւավորելու ու հանրային կողմնորոշում ձեռք բերելու առումով»:
«Կոնգրես» հյուրանոցում երեկ հրավիրված քննարկման ժամանակ «Ինտերնյուզ» հասարակական կազմակերպության իրավաբանական ծառայության ղեկավար Դավիթ Սանդուխչյանը ներկայացրեց հեռուստահեռարձակման ոլորտի կարգավորման նպատակները, սկզբունքներն ու մեթոդները: Նա նշեց, որ օրենսդրական խնդիրները հանգեցնում են իրավախախտումների, ու արդեն հասունացել էր օրենսդրությունը մեր իրականությանը համապատասխանեցնելու ժամանակը: Թեպետ 2001 թվականին ընդունվեց «Հեռուստատեսության եւ ռադիոյի մասին» օրենքը, ստեղծվեց մասնավոր հեռարձակումը կարգավորող հեռուստատեսության եւ ռադիոյի ազգային հանձնաժողովը, սակայն ընթացքում առաջ եկան հեռարձակման կարգավորումը իրավական սկզբունքներով իրականացնելուն խոչընդոտող խնդիրներ: Պատճառը մի կողմից օրենքում տեղ գտած բացթողումներն էին, մյուս կողմիցՙ օրենքի հիմքում ընկած հայեցակարգային մոտեցումներըՙ «օրենքի եւ դրա հիմքում դրված կարգավորման մոտեցումների անկատարության մասին է խոսում այն փաստը, որ օրենքի շատ պահանջներ պարբերաբար խախտվում ենՙ օրենքը չի համապատասխանում արդի պայմաններին եւ պարունակում է անիրատեսական պահանջներ: Ավելին, անկատարությանը նպաստող գործոն է ոլորտի չափազանց բարդ վերահսկողության իրականացումը»: Այս ամենից բացի նոր չափանիշների կիրառում են պահանջում նաեւ տեխնոլոգիական առաջընթացն ու միջսահմանային հեռարձակման ընդլայնումը:
Երեւանի մամուլի ակումբի փորձագետ Մեսրոպ Հարությունյանը եւս ընդգծեց, որ քանի դեռ հեռարձակման կարգավորման սկզբունքները չեն փոխվել, «Հեռուստատեսության եւ ռադիոյի մասին» օրենքում կոսմետիկ փոփոխություններ անելով էական ոչինչ չի ստացվի: «Մենք աշխատում ենք նաեւ արդարադատության նախարարության հետ, փորձում ենք այնպես անել, որ փոփոխությունները նորմալ լինեն: Իսկ այս հայեցակարգի իմաստն այն է, որ օրենքն ամբողջությամբ փոխվի, դառնա իսկապես կարգավորող, ավելի ազատական, չլինեն սուբյեկտիվ մոտեցումներ, չլինեն փակվող «Ա1+»-ներ եւ այլ հեռուստաընկերություններ, որ կարգավորող մարմինը նորմալ ձեւավորվի եւ ամենակարեւորըՙ անկախ լինի», ասաց Հարությունյանը:
ՌՈՒԶԱՆ ՊՈՂՈՍՅԱՆ