Երեկ Ազգային ժողովում քրեական օրենսգրքի 225 եւ 300 հոդվածների փոփոխության հարցով քննարկման ժամանակ անկախ պատգամավոր Վիկտոր Դալլաքյանը հայտարարեց, որ եթե նախորդ տարվա նոյեմբերին Հայաստանի իշխանությունները գնային համաներման, մարտի 1-ի դեպքերի հետ կապված, ապա այս թնջուկը կարող էր փակվել:
Նրա խոսքով, նշված հոդվածների փոփոխման արդյունքում ինքը տեսնում է զարգացումների 2 սցենար. առաջինի դեպքում, մարտի 1-ի հետ կապված բանտարկյալները, մասնավորապես «7-ի գործով» անցնող մեղադրյալները ազատ կարձակվեն, իսկ երկրորդի դեպքում` այդ փոփոխությունները կհանգեցնեն 7 գործիչների մեղադրանքների փոփոխման. սակայն դատավարությունը կշարունակվի, որի ավարտից հետո իշխանությունը համաներում կանի ու ազատ կարձակի քաղաքական գործիչներին:
Վ. Դալլաքյանը տեսակետ հայտնեց, որ նորանկախ Հայաստանի պատմության մեջ արդեն որերորդ անգամ քաղաքական գործընթացները քրեականացվում են, եւ հիշեցրեց 1994 թվականին ՀՅԴ-ի, 2004 թվականին «Արդարություն» դաշինքի ներկայացուցիչների դեմ հարուցված քրեական գործերը, իսկ հիմա էլ «այսպես կոչված 7-ի դատավարությունը»:
Դաշնակցական պատգամավոր Արմեն Ռուստամյանն իր խոսքում ասաց, որ օրենսգրքի այս փոփոխություններն ուղղակի առնչություն ունեն ինչպես ԵԽ բանաձեւերի, այնպես էլ ընթացող դատավարությունների հետ: «Եթե ոմանք հայտարարում են, որ նման առնչություն չկա, ապա նրանք տեղյակ չեն ԵԽԽՎ 1643 բանաձեւից, որտեղ այդ մասին հստակ նշված է», նշեց նա ու հավելեց, որ նման փոփոխություններ նախաձեռնելը «նոր հնարավորություն է տվել, որ պահպանենք նորմալ հարաբերությունները ԵԽ-ի հետ եւ ներսում ինքնուրույն լուծենք մեր հարցերը»:
Այնուհետեւ խոսելով կոնկրետ փոփոխությունների մասին, նա կարծիք հայտնեց, որ «պետք է տալ «զանգվածային անկարգությունների» հստակ ձեւակերպումը, որից հետո կարող ենք ասել, որ դու գիտակցելով ես մասնակցել եւ դրա համար պետք է պատասխանատվություն կրես»: Նա նաեւ ճիշտ համարեց, որ սպանությունները առանձնացվում են զանգվածային անկարգություններից:
«Ես իրավաբան չեմ, բայց իմ տեսակետից, նաեւ որպես մարտի 1-ի այսպես կոչված զանգվածային անկարգությունների մասնակից, այս օրենքի փոփոխությունները վերաբերում են այդ անկարգությունները սադրած մարդկանց արարքներն օրինականացնելուն», ԱԺ-ում քրեական օրենսգրքի 225 եւ 300 հոդվածների փոփոխությանը վերաբերող օրինագծի քննարկման ժամանակ հայտարարեց «Ժառանգություն» խմբակցության պատգամավոր Անահիտ Բախշյանն ու հավելեց, որ այս օրենքի փոփոխություններով ինքն իրեն տեսնում է որպես քրեական պատասխանատվության ենթակա անձ:
Նա կարծիք հայտնեց, որ երբ մարդիկ դուրս են գալիս միտինգի եւ ասելիք ունեն գործող իշխանություններին, դա նրանց սահմանադրական իրավունքն է եւ պետք է հստակեցում մտցվի օրինական ելույթների ու բռնություն գործադրելու միջեւ:
«Ես վստահ չեմ, որ այս օրենքը «զանգվածային անկարգություններ» արտահայտությունը թողնելով օգնելու է, որ այդ հստակեցումը լինի, որովհետեւ «զանգվածային անկարգություններ» ասելով ես միանգամից մարտի 1-ն եմ հիշում», ասաց պատգամավորն ու հավելեց. «Այդ օրը զանգվածային անկարգությունները սարքվեցին իշխանության կողմից այնքան ակնհայտ ու տեսանելի, որ կասկածի տեղ չթողեցին»:
Ա. Բախշյանի խոսքերով` այդ օրը խաղաղ միտինգը գնում էր Մյասնիկյանի արձանի մոտ, բայց զանգվածային անկարգություններ եղան ու մարդկանց սպանեցին Լեոյի, Պարոնյան փողոցներում, ապա հավելեց. «Ինչպե՞ս այդպես եղավ, ինչպե՞ս անկարգությունները միտինգի տեղից տեղափոխվեցին այնտեղ: Այսինքն` միշտ էլ կարելի է գտնել սադրիչներ, որոնք այդ գործողությունները կանեն»:
Նա առաջարկեց «զանգվածային անկարգություններ» եզրը ընդհանրապես հանել օրենսգրքից: «Եթե դա մնում է, մենք դեպի ժողովրդավարություն քայլ չենք անում: Ընդհակառակը. ավելի հետ ենք գնալու», ընդգծեց պատգամավորը:
Վ. Դալլաքյանի առաջարկության առումով, այն է` «հանել իշխանությունը յուրացնելու կոչերի հոդվածը», պետաիրավական հարցերի հանձնաժողովի նախագահ, վերոնշյալ օրինագծի համահեղինակ Դավիթ Հարությունյանի խոսքերով` ուսումնասիրությունները ցույց են տվել, որ նման մոդուս որեւէ տեղ չկա:
«Ինչո՞ւ չկա: Քանի որ խոսքը վերաբերում է պատճառահետեւանքային կապերին. տվյալ պարագայում ստացվում է, որ անձին քրեական պատասխանատվության ենք ենթարկում անկախ իր կամքից: Ինքնին` երկրները քրեականացրել են հենց կոչերը. կոչը համարվում է ինքնին հանցագործություն, եթե խոսքը վերաբերում է բռնությանը», ընդգծեց Հարությունյանը:
Բախշյանի առաջարկության առումով Դ. Հարությունյանը անդրադարձավ վերջինիս հնչեցրած 2 հարցադրումների: Առաջինը` «մարտի մեկը արվեց իշխանությունների կողմից» հարցադրմանը, Դ. Հարությունյանը այսպես արձագանքեց. «Ես ուզում եմ մեկ օրինակ բերել, որ պարզ լինի. մեր մոտեցումները շատ ավելի մեղմ են, քան այլ երկրներում: Օրինակ` Ֆրանսիայի օրենսդրության մեջ բարիկադ կառուցելը մի նպատակ ունի, որ իրավապահ մարմինները չկարողանան հասարակական կարգը պահպանել. սա արդեն զանգվածային անկարգություն է, երբ որեւէ բռնություն տեղի չի ունեցել: Սակայն բարիկադ կառուցելը համարվում է զանգվածային անկարգություն եւ քրեորեն պատժելի է` 15 տարի ազատազրկմամբ, 300 հազար եվրո տուգանքով»:
Ինչեւէ, Դ. Հարությունյանը առաջարկեց, որ նախագիծը դրվի քվեարկության առաջին ընթերցմամբ ընդունելու համար, առանց 225 հոդվածի 5-րդ մասի, որը սահմանում է, որ զանգվածային անկարգությունների վայրում գտնվող անձը, որը որեւէ արարք չի կատարել, նույնպես կարող է հետապնդվել որպես զանգվածային անկարգության մասնակից: Այս դրույթը ԱԺ քննարկումներում ամենավիճելի ու ամենաքննադատվող դրույթներից մեկն էր:
Ն. Մ.