Քաղաքական գործիչները մեկնաբանում են ցեղասպանության բանաձեւի ընդունումը
ԱՄՆ Ներկայացուցիչների պալատի արտաքին հարաբերությունների հանձնաժողովում Հայոց ցեղասպանությունը դատապարտող 252-րդ բանաձեւի ընդունումը երեկ համաշխարհային ամենահեղինակավոր թերթերի ու վերլուծաբանների ուշադրության կենտրոնում էր: Բանաձեւի ընդունման կապակցությամբ երեկ «Ազգի» հետ զրույցում մի շարք քաղաքական կուսակցությունների ղեկավարներ ներկայացրին իրենց տեսակետը:
«Ազգային միաբանություն» կուսակցության ղեկավար Արտաշես Գեղամյանը բանաձեւի ընդունումը համարում է հաղթանակ: «Հայկական լոբբիի, ամերիկյան ժողովրդավարության, թուրք մտավորականների, Օրհան Փամուքի, թուրք առաջադեմ լրագրողների հաղթանակն էր: Սփյուռքում ապրող միլիոնավոր հայերի բարոյական կերպարի գնահատումը, ԱՄՆ պետությանը ամերիկահայերի հավատարիմ լինելու փաստի արձանագրությունը: Բանաձեւի ընդունումը պայմանավորված է նաեւ վերջին երկու տարվա ընթացքում Հայաստանի արտաքին նախաձեռնողական քաղաքականությամբ: Չեմ կարող ասել, թե երբ Կոնգրեսի քվեարկությանը կդրվի այս բանաձեը, մենք ապրում ենք այնպիսի դինամիկ ժամանակահատվածում, որ յուրաքանչյուր վայրկյան գուցե լինեն փոփոխություններ, սակայն թուրքերը պետք է գիտակցեն, որ Օբամայի վարչակազմի պարագայում չի կարելի ուժի դիմել կամ սպառնալիքների լեզվով խոսել», ասում է Գեղամյանը:
Ի տարբերություն նրա, ՀԱԿ-ի համակարգող Լեւոն Զուրաբյանը բանաձեւի ընդունումը ոչ թե հաղթանակ, այլ նահանջ է բնութագրում: «Ակնհայտ է, որ արձանագրությունները հզոր արգումենտ են ցեղասպանության ճանաչման դեմ: Այս անգամ բանաձեւի նախագծի քննարկումը դժվարությամբ անցավ, ի տարբերություն նախորդ տարիների: Բանաձեւն անցավ մազաչափի տարբերությամբ: Տկն Քլինթոնի հայտարարությունը փաստեց, որ Օբամայի վարչակազմի դիրքորոշումը Հայոց ցեղասպանության ճանաչման վերաբերյալ փոխվել է եւ հիմնված է հայ-թուրքական հարաբերությունների վրա: Սա ոչ թե հաղթանակ է, այլ շատ լուրջ նահանջ»:
ԱԻՄ կուսակցության նախագահ Պարույր Հայրիկյանն էլ զարմանում է այն մարդկանց վրա, ովքեր գերագնահատում են բանաձեւի ընդունման նշանակությունն ու անվանում նահանջ կամ հաղթանակ: «Դա հայկական սովորություն է` մանրուքների տակ մեծ բան տեսնել: Սա կարեւոր գործընթաց է, որին մեր պետությունը մասնակցություն չունեցավ: Չասեմ հաղթանակ, բայց դրական երեւույթ էր ոչ միայն հայերի, այլեւ ամերիկացիների համար, որովհետեւ նրանք ցույց տվեցին արդարության հանդեպ իրենց հարգալից վերաբերմունքը: Քննարկման ժամանակ եղան մարդիկ, որ ցածրորակ, չնչին հիմնավորումների հետեւից էին ընկել, բայց կային նաեւ մարդիկ, որ պայքարում էին մարդու իրավունքների, ճշմարտության ու պատմական արդարության համար: Թեկուզ մեկ ձայնով, բայց արդարությունը հաղթեց», նկատում է Հայրիկյանը:
Արմենական-ՌԱԿ կուսակցության փոխատենապետ Արմեն Մանվելյանը , վերլուծելով 252-րդ բանաձեւի ընդունումը, այն բնութագրում է դրական երեւույթ: Նա նկատում է, որ քննարկումները ցույց տվեցին, որ նույնիսկ հանձնաժողովի այն անդամները, որ դեմ են քվեարկել բանաձեւին, ընդունում են ցեղասպանության փաստը` դեմ դիրքորոշումը բացատրելով Թուրքիայի հետ ռազմավարական, քաղաքական կապերի ընդլայնման ու պահպանման խնդրով: Ըստ Մանվելյանիՙ կարեւորագույն երեւույթ է, որ ցեղասպանության եղելության հարցը ԱՄՆ կոնգրեսականները չեն վիճարկում: «Այլ բան է քաղաքական ենթատեքստը: Շատերը նշում էին, որ բանաձեւի ընդունումը կարող է վտանգել ինչպես թուրք-ամերիկյան հարաբերությունները, այնպես էլ հայ-թուրքական արձանագրություններից հետո տարածաշրջանում բարելավման գործընթացը: Չեմ կարծում, որ հարցը կմտնի ԱՄՆ Ներկայացուցիչների պալատի օրակարգ: Առայժմ Ներկայացուցիչների պալատում բանաձեւի կողմնակիցների թիվը շուրջ 140 է, ինչը բավարար չէ: Ընդգծված կերպով կա քաղաքական ենթատեսքտ, եւ բացառված չէ, որ սա Թուրքիայի վրա ճնշում գործադրելու հերթական միջոցն է` համաձայնեցված պետքարտուղարության եւ Սպիտակ տան հետ: Հնարավոր է, որ Թուրքիան որոշակի հարցերում զիջումների գնա, մասնավորապես դեպի Աֆղանստան օդային ելք տրամադրելով ԱՄՆ-ին: Գուցե բանաձեւը դրական ազդեցություն ունենա հայ-թուրքական արձանագրությունների վրա: Այն առումով, որ Թուրքիան արձանագրությունների ընդունման հարցը մտցնի օրակարգ` փորձելով կանխել հետագա իր համար աննպաստ զարգացումը: Սա վարկածներից մեկն է, բայց չեմ կարծում, որ այն ԱՄՆ-ի համար առաջնային խնդիր է: ԱՄՆ-ն այս պահին ավելի կարեւոր խնդիրներ ունի», եզրափակեց Մանվելյանը:
ՀԱՍՄԻԿ ՀԱՐՈՒԹՅՈՒՆՅԱՆ
Հ.Գ. «Ազգի» հետ զրույցում ՀԱԿ-ի համակարգող Լեւոն Զուրաբյանի պահվածքը չի կարելի անվանել դաստիարակվածի: Երեւի պարոն Զուրաբյանը տեղյակ չէ, որ քաղաքակիրթ քաղաքական գործիչը, գոնե իր վարկանիշի համար, լրագրողների հետ խոսում է հարգանքով, առանց վիրավորական արտահայտությունների ու հեգնանքի: Պարոն Զուրաբյանից մեկնաբանություն էինք խնդրել այն պատճառով, որ շարունակեինք պահպանել անաչառության սկզբունքն ու քաղաքական տարբեր կուսակցությունների, տարբեր տեսակետներ ունեցող անձանց կարծիքը ներկայացնենք: Ցավոք, պարոն Զուրաբյանը վիրավորեց մեզ եւ մեր թերթը: Ի դեպ, երեւի հենց այս պահվածքն է պատճառը, որ բացի ՀՀՇ-ական մի շարք թերթերից, որեւէ մեկը չի ցանկանում հարցազրույց վերցնել նրանից: