Ասում են, թե բաթումցի հայը շատ է տարբերվում թիֆլիսեցի հայից կամ ջավախքցուց: Ու ժամանակին էլ հայերը Բաթումում այնքան էլ փոքրաթիվ չեն եղել` կազմելով ընդհանուր բնակչության մոտ 15-20 տոկոսը: Այսօր Բաթումի հայ համայնքը հազիվ 8 հազար մարդ է ու քաղաքի բնակչության միայն 5 տոկոսը, ընդ որում` հայերը շարունակում են հեռանալ Բաթումից:
Չնայած այս տխուր պատկերին, Բաթումի հայկական եկեղեցու կիրակնօրյա պատարագը բավականին մարդաշատ էր, երբ այնտեղ հայտնվեցին Հայաստանում Վրաստանի դեսպանատան կազմակերպած այցելությանը մասնակցող հայ լրագրողները: Համայնքի համար միավորող ուժ դարձած եկեղեցում խայտաբղետ բազմություն էր, որի մեծ մասը, սակայն, առանձնակի ոչ մի խնդրից չխոսեց:
Այդուհանդերձ, Աջարիայի հայերի միության մամուլի քարտուղար Արթուր Հովհաննիսյանի ներկայացմամբ, Աջարիայում ընդհանրապես ապրում է մոտ 10 հազար հայ, որոնցից 2 հազարը բնակվում են Քոբուլեթում եւ Չակվիում: Ինչեւէ, Բաթումում հայկական 8-հազարանոց համայնքը ազգային փոքրամասնությունների առումով ամենամեծն է:
Վրացական դպրոցին կից գործող հայկական դպրոցը, Հովհաննիսյանի բնութագրմամբ, մահամերձ վիճակում է: Խնդիրն այն է, որ դպրոցում դասավանդում է միայն 12 ուսուցիչ, որոնցից 10 թոշակառուներ են: Իսկ ինչն ավելի վատ էՙ դպրոցն ունի ընդամենը 37 աշակերտ:
Հայերի մեծ մասը, ըստ Հովհաննիսյանի, ռուսախոս են, ու դրա համար էլ ընկալվում են որպես ռուսամետ, ինչը Վրաստանում հաստատ լավ վերաբերմունքի արժանանալու վկայություն լինել չի կարող: Հովհաննիսյանի ներկայացմամբ, եղել են դեպքեր, երբ Բաթումի ռեստորաններում արգելել են երգել ոչ միայն ռուսերեն, այլեւ հայերեն, թեեւ սա, կրկին Հովհաննիսյանի մատուցմամբ, ընդհանրական երեւույթ չէ:
Առավել հետաքրքրական է, որ, ըստ Հովհաննիսյանի, հայ-վրացական հարաբերությունները բնավ էլ անամպ չեն ու արդեն կարող են դիտարկվել որպես խնդիրներ ունեցող, պայթյունավտանգ: Ուստի Աջարիայի հայերի միությունը առաջարկում է ինչպես Հայաստանի, այնպես էլ Վրաստանի իշխանություններինՙ առավել ուշադիր լինել հայերի խնդիրների նկատմամբ` փորձելով լուծել դրանք:
Ա.ՀԱՐՈՒԹՅՈՒՆՅԱՆ, Բաթում-Երեւան