Տեղադրվել է` 2013-02-28 23:43:11 (GMT +04:00)

Ընթերցված է` 1543, Տպվել է` 62, Ուղարկվել է էլ.փոստով` 55

ԱԴՐԲԵՋԱՆՑԻ ՀՐՈՍԱԿԻ ԽՆԴԻՐԸ ՊԱՏԵՐԱԶՄՈՒՄ ԿՐԱԾ ԽԱՅՏԱՌԱԿ ՊԱՐՏՈՒԹՅՈՒՆԸ ՉԷ

ՀԱԿՈԲ ՉԱՔՐՅԱՆ

Նա չի մարսում Սումգայիթից հետո նաեւ Արցախում նախճիր սարքելու հնարավորությունից զրկվելը

Կան ժողովուրդներ, որոնց մինչեւ չես պատժում, չեն գիտակցում իրենց արած չարագործությունը: Ելնելով սումգայիթյան չարագործություններից, այդպիսի ժողովուրդների թվին կարելի էր դասել ադրբեջանցիներին: Սակայն ժողովուրդը մարդկանց պատմականորեն կազմավորված սոցիալ-էթնիկ ընդհանրությունն է, իսկ Կովկասի երբեմնի թաթարը, որը 20-րդ դարի 30-ականներին միայն ստացավ ադրբեջանցի էթնոնիմը, այն էլ շնորհիվ խորհրդային կարգերի, ոչ թե մարդկանց ընդհանրություն է, այլՙ պոչատ բորենիների ոհմակ:

Պոչը կորցրել է արցախահայությանը բնաջնջելու առաջադրանքով Լեռնային Ղարաբաղի դեմ սանձազերծած պատերազմում: Ըստ երեւույթին Սումգայիթում սարքած նախճիրի համը մնացել էր ադրբեջանցի վիժվածքի բերանը: Սակայն բախվելով մի բուռ ազատամարտիկի դիմադրությանը, ադրբեջանական ոհմակը ցաքուցրիվ եղավ: Մի մասը շանսատակ արվեց կամ հեզ ոչխարի կերպարանք ընդունելով, հանձնվեց հաղթողների ողորմածությանը, մյուսն էլՙ զենքը շպրտեց եւ հայ ազատամարտիկի տրամադրած միջանցքով, առանց հետ նայելու, ճողոպրեց ռազմի դաշտից:

Ղարաբաղյան պատերազմում ադրբեջանական բորենին ոչ միայն խայտառակ պարտություն կրեց, այլեւ պատճառ դարձավ, որ այդ պարտությունը միեւնույն խայտառակությամբ համտեսելիս, հայ ազատամարտիկի առջեւ գլուխ խոնարհեն նաեւ «զգոն թուրքերը», որոնց «գորշ գայլերի» առաջնորդ Ալփարսլան Թյուրքեշը ցեղակիցներին օգնելու նկատառումով Լեռնային Ղարաբաղ էր գործուղում:

Հարկ է, սակայն, նշել, որ ադրբեջանցի բորենիների խնդիրը պատերազմի խայտառակ պարտությունը չէ, այլ պարտության հետեւանքով անպաշտպան կանանց, ծերերին, երեխաներին տանջամահ անելու հաճույքից զրկվելը: Արժանապատվությունից զուրկ այս բորենին ոչ թե չի մարսում խայտառակ պարտությունը կամ ամաչում դրա համար, այլ ափսոսում է Սումգայիթից հետո նաեւ Արցախում նախճիր սարքելու հնարավորությունը կորցնելու համար:

Քանի որ Լեռնային Ղարաբաղում ադրբեջանցի բորենու ճակատագրին են արժանացել նաեւ «զգոն թուրք» կոչեցյալ արյունարբու վիժվածքները, այսինքնՙ նմանապես շանսատակ են արվել, գերի հանձնվել եւ խուճապահար փախել են ռազմի դաշտից, ուստի սրանք նույնպես ափսոսում են առիթը բաց թողնելու, այլ ոչ թե ամաչում վարձկան մարդասպանի կարգավիճակ ստանալու համար:

Ի դեպ, ամոթը մարդկանց համար է, ոչ թե նույնիսկ 21-րդ դարում գոնե մի քիչ մարդ դառնալու փոխարեն մարդասպանով հիացող վիժվածքների: Թուրք վիժվածքն առ այսօր հիանում եւ փառաբանում է Օգյուն Սամասթին, սրա եղբայրակից ադրբեջանցի վիժվածքըՙ Ռամիլ Սաֆարով կոչված տականքին: Իզուր չեն ասել «Մեկ ազգի երկու պետություն» կամ «Շունըՙ շնից, երկուսըՙ մի տնից»: Թերեւս այս ասացվածքներով պետք է բացատրվի ադրբեջանական բորենու վայնասունին թուրքական վիժվածքի արձագանքը:

Խոսքը փետրվարի 26-ին Ֆրանսիայի Ազգային ժողովին շենքում «Սումգայիթի դեպքերը 25 տարի անց. ներկա վիճակն ու հեռանկարները Լեռնային Ղարաբաղի բնակչության համար» թեմայով խորհրդարանական Ֆրանսուա Ռոշբլանի նախաձեռնությամբ կազմակերպված միջոցառմանը «Խոջալուի զոհերի հիշատակը» հարգելու ադրբեջանցի երկու վիժվածքի սադրանքի մասին է:

Մինչ սադրանքի առնչությամբ Ադրբեջանը նոտա է տալիս Ֆրանսիային, իսկ ադրբեջանական բորենու ձագերը բողոքի ցույց են կազմակերպում Բաքվում Ֆրանսիայի դեսպանատան առջեւ, «Դունյա բուլթենի» լրատվական գործակալությունը շտապում է իրազեկել հայատյացության անասնական բնազդով տառապող թուրք վիժվածքին, թե դաշնակցականները Ֆրանսիայի Ազգային ժողովում դաժան ծեծի են ենթարկել Փարիզում «Ադրբեջանի տան» տնօրեն Ֆաթալիեւային եւ ուսանող Հուսեյնովին, որոնց վիրավոր վիճակում տեղափոխել են հիվանդանոց:

Թուրքական կայքէջը, ինչ խոսք, հարկ չի համարում նշել, որ միջադեպի հետեւանքով չեղյալ է հայտարարվել Ֆրանսիայի «Նոր սերունդ» կազմակերպության փետրվարի 27-ին Ֆրանսիայում Ադրբեջանի դեսպանատան առջեւ ծրագրված բողոքի ակցիան:

Խնդիրը, իհարկե, բողոքի ակցիան չեղյալ հայտարարելը չէ, այլ Սումգայիթում ադրբեջանցիների ձեռքով գազանաբար սպանված անպաշտպան հայ կանանց, երեխաների, ծերերի հիշատակը նույնիսկ Ֆրանսիայի Ազգային ժողովի շենքում անարգող սումգայիթյան մարդասպանի լկտիությունն անպատիժ թողնելը: Ծեծը հազիվ թե արդյունավետ պատիժ լինի ադրբեջանցի վիժվածքի համար: Ղարաբաղյան պատերազմում այս վիժվածքը շան ծեծ արդեն կերել է իր զգոն եղբայրների հետ: Հետեւաբար պետք է մտածել մեր քույրերի, եղբայրների վրեժը լուծելու եւ սումգայիթյան մարդասպանին ինչպես հարկն է պատժելու մասին, այլապես անհնար կլինի զսպել ադրբեջանական բորենու լկտիությունը: