Տեղադրվել է` 2013-10-08 23:20:57 (GMT +04:00)

Ընթերցված է` 1375, Տպվել է` 20, Ուղարկվել է էլ.փոստով` 16

ԵՐԲ ԸՆՏՐՈՒԹՅՈՒՆ ՉԿԱ, «ԸՆՏՐՈՒԹՅՈՒՆՆԵՐՆ ԱԶԱՏ ԵՎ ԹԱՓԱՆՑԻԿ ԵՆ»

ՎԱՀՐԱՄ ԱԹԱՆԵՍՅԱՆ

Այսօր Ադրբեջանում նախագահ են «ընտրում»: Քվեարկության արդյունքները կարելի է կանխորոշված համարել. Իլհամ Ալիեւը «կստանա» ձայների ավելի քան 80 տոկոսը: Փաստացի քարոզարշավ, որպես այդպիսին, չի իրականացվել: Նախ, ընտրական օրենսգրքում կատարվել է փոփոխություն, որով նախընտրական քարոզչության ժամկետները գրեթե 3 անգամ կրճատվել, 60 օրից հասցվել են 22-ի: Երկրորդ, իշխող կուսակցությունը հայտարարել է, որ իրենց թեկնածուն «քարոզչություն իրականացնելու կարիք չունի»: Երրորդ, առաջադրված թեկնածուներից 9 պայքարել են մեկի` Ջամիլ Հասանլիի դեմ:

Այս իրավիճակում խոսել ընտրությունների մասինՙ նշանակում է ծաղրել նախ ադրբեջանական, ապա եւ միջազգային հանրությանը: Բաքվում իշխող վարչախումբն անցել է նաեւ այդ սահմանը: Հոկտեմբերի 7-ին Իլհամ Ալիեւը հրավիրել է կառավարության նիստ եւ մի քանի կոշտ հայտարարություն արել «Ադրբեջանի ներքին գործերին միջամտելու անթույլատրելիության» թեմայով: Մեկնաբանների կարծիքովՙ «դա ուղղված էր Արեւմուտքին, քանի որ Ռուսաստանը, Թուրքիան եւ Իրանը չեն անդրադարձել Ադրբեջանում մարդու իրավունքների խախտումներին»:

Ռուսաստանի դեպքում բանը ոչ միայն չանդրադառնալու, այլեւ փաստացի ռեժիմին աջակցելու քայլերի մեջ է: Քվեարկությունից մեկ օր առաջ Բաքվում «Եդինայա Ռոսիա» կուսակցության ներկայացուցիչը «մեծ մասամբ դրական» է գնահատել «ընտրությունների նախապատրաստական փուլը»: Նույն օրը Միացյալ Նահանգների պետդեպարտամենտի խոսնակը բոլորին հորդորել է «խաղաղ մասնակցել ընտրական գործընթացին, զսպվածություն ցուցաբերել եւ մինչեւ քվեարկությունը, քվեարկության ընթացքում ու դրանից հետո կանխել բռնությունները»:

Ի՞նչ է նկատի ունեցել ԱՄՆ պետդեպարտամենտը մանավանդ «բռնությունները կանխելու» հորդոր անելիս, դժվար է գուշակել: Նախօրեին ընդդիմությունը հայտարարել էր, որ «եթե քվեարկության արդյունքները կեղծվեն», ապա իրենք «բոլոր օրինական միջոցներով պայքարելու են, որպեսզի արդարությունը վերականգնվի», ինչն ադրբեջանական իրավապահները համարել էին «զանգվածային անկարգություններ հրահրելու անոնս»: Մի քանի ընդդիմադիր գործիչներ հրավիրվել էին ոստիկանություն, որտեղ նրանց հետ «պրոֆիլակտիկ զրույցներ» էին անցկացվել:

Ըստ երեւույթին, իրավապահներն սպառնացել են դաժան հաշվեհարդար տեսնել: Այս ենթադրության օգտին է խոսում «ընտրությունները չեղյալ համարելու» նախագահի ընդդիմադիր թեկնածու Հասանլիի հայտարարությունը, որ տարածվել է երեկ: Միաժամանակ, իշխող կուսակցությունը դիմել է ԿԸՀ-ին եւ ընդդիմությանը մեղադրել «լռության օրը խախտելու» մեջ: Կողմերն, այսպիսով, նախապատրաստվում են հետընտրական զարգացումներին:

Միաժամանակ, կառավարության նիստում Իլհամ Ալիեւը վստահություն է հայտնել, որ նախագահական «ընտրությունները կանցնեն ազնիվ եւ ազատ եւ կարտահայտեն ադրբեջանական ժողովրդի կամքը»: Ուշագրավ է, սակայն, որ քարոզարշավի 22 օրերի ընթացքում Իլհամ Ալիեւն ադրբեջանական ժողովրդի հետ ուղղակի շփման որեւէ քայլ չի ձեռնարկել: Այս կամ այն շինության բացման առիթով այցելելով Ադրբեջանի մի քանի քաղաք եւ շրջան, նա, ինչպես միշտ, հաղորդակցվել է բացառապես տեղական իշխանության եւ իր կուսակցության ներկայացուցիչների հետ:

Ավելին, չնայած ավելի վաղ արված հավաստիացումներին, որ իշխող կուսակցությունը «բազմահազարանոց հանրահավաքներ կկազմակերպի», իշխող վարչախումբն այդպես էլ որեւէ զանգվածային միջոցառում չի անցկացրել ոչ Բաքվում, ոչ էլ Ադրբեջանի այլ քաղաքում կամ գյուղական բնակավայրում: Մարդկային քիչ թե շատ աջակցության ցույցեր կազմակերպել է ընդդիմությունը: Ջամիլ Հասանլիի վերջին հանրահավաքին Բաքվում ներկա է գտնվել շուրջ 15 000 մարդ:

Ընտրությունների «ազատության եւ թափանցիկության» մասին Իլհամ Ալիեւի ասածը կարելի է բացատրել միայն իրական ընտրության բացակայության համար իշխող վարչախմբի գործադրած ջանքերի մասին նրա ունեցած տեղեկությամբ: Ադրբեջանում ամեն ինչ արվել է, որպեսզի ընտրություններ չլինեն: Իշխող վարչախումբը պահուստում 1,5 մլն ձայն ունի: Ճիշտ այդքան է ընտրողների թվաքականակի մասին ԿԸՀ եւ պետական վիճակագրական ծառայության տվյալների տարբերությունը:

«Ադրբեջանում հաստատվել է ոստիկանական ռեժիմ»,- այսպիսին է միջազգային իրավապաշտպան կառույցների վերջին գնահատականը: Այդ ռեսուրսով, ընտրողների թվաքանակի մանիպուլյացիայով, իհարկե, Իլհամ Ալիեւը «կվերընտրվի» նախագահի պաշտոնում: Բայց, ինչպես ճիշտ նկատել է «Թուրան»-ի վերլուծաբանը, «այս անգամ Ադրբեջանում ընտրություններով ոչ թե ինչ-որ բան ավարտվում, այլ միայն սկսվում է»: