ՄԱՅՔԼ ՍԹՈՈՒՆԸՙ ՀԱՅԵՐԻ ՄԱՍԻՆ Հ. Ծ. Հայագետ դոկտ. Մայքլ Սթոունի անունը ծանոթ է: Նա Երուսաղեմի Եբրայական համալսարանի հայագիտության ուսումնասիրությունների ամբիոնի դասախոս է: Երուսաղեմում նրա հետ տեսահարցազրույց է ունեցել Նվարդ Չալիկյանը: Ստորեւ թարգմանաբար նրա հարցազրույցի հիմնական կետերը «Արմինյն Միրոր-Սփեքթեյթր» շաբաթաթերթից: «Երբ ես դոկտորականիս վրա էի աշխատում, սկսեցի սովորել հայերեն: Սովորեցի նաեւ համակրել հայերին եւ գնահատել նրանց ստեղծագործական միտքը, կնոջս միջոցով ծանոթացա հայկական մշակույթիՙ արվեստի եւ երաժշտության հետ: Սիրեցի այն», նշեց Սթոունը, որ երկար տարիներ ուսումնասիրելով հայոց պատմությունը ավելի քան 40 գիրք եւ 400 հոդված է գրել, որոնց մեծ մասը հայկական թեմաների շուրջ: «Հայկական բիբլիական պատմությունների հսկայական գրականություն կա, որ ընդգրկված չէ Սուրբ գրքում: Վերջերս գիրք հրատարակեցի այդ թեմայի շուրջ», ավելացրեց նա: Գիտաշխատող եւ պատմաբան լինելուց բացի, Սթոունը նաեւ բանաստեղծ է եւ անգլերեն է թարգմանել հայ միջնադարյան բանաստեղծությունները, ներառյալ Առաքել Սյունեցու «Ադամգիրքը», որի հիմքում ընկած է Ադամի ու Եվայի մեղանչման, դրախտից նրանց արտաքսման աստվածաշնչային ավանդությունը: «1970-1980-ական թվերին ես բախտ ունեցա աշխատելու Սինայի անապատում: Մենք այնտեղ լեռան վրա եւ շրջակա տարածքներում շատ հին հայկական արձանագրություններ գտանք, որոնք գրվել էին 430-440 թվերին, այսինքն այն ժամանակ, երբ դեռ Մեսրոպ Մաշտոցը ողջ էր», պատմում է նա եւ ցույց տալիս իր գրքերից մեկի էջերում զետեղված հայկական ամենահին արձանագրություններից մեկի պատկերը, որտեղ հայերեն տառերով մի անուն է գրված: «Ովքեր գրել են այս անունները Նազարեթի Ավետյաց եկեղեցում են եղել, հետո գնացել են Սինայի լեռ եւ իրենց անունները հավերժացրել երկու վայրերում էլ: Երբ ռոմանական բազիլիկն էին կառուցում 447-ի երկրաշարժից հետո, մարդիկ քարեր հայտնաբերեցին, որոնք արտակարգ նշանակություն ունեին, քանի որ պատկանում էին ավելի վաղ ժամանակահատվածի: Դրանք եզակի նմուշներ էին», ասում է Սթոունը: Նա նաեւ ուսումնասիրել է Երուսաղեմի բնիկ հայերիՙ «քաղաքացիների» լեզուն: Խոսելով Հայոց ցեղասպանության մասին նա ասում է. «Որպես մարդ ես ճանաչում եմ Հայոց ցեղասպանությունը եւ կողմ եմ, որ փոխհատուցում կատարվի: Ցեղասպանության ճանաչումը կարեւոր է որեւէ անհատի համար: Մենք միեւնույն բովով անցանք: Դա ցեղասպանություն էր, եւ մենք պետք է ճանաչենք այն: Դա բարոյական պարտականություն է: Եվ մտածել, թե ինչ հարստություն եք դուք թողել այնտեղ: Մի քանի տարի առաջ ես Ստամբուլում էի եւ այցելեցի ճեմարանը, որտեղ սովորել էր լեզվաբան Աճառյանը: Դա հսկայական մշակույթ էր. լեզու, երաժշտություն, խոհանոց եւայլն»: Ներկայիս Երուսաղեմի եբրայական համալսարանում ընթանում են հայոց լեզվի դասընթացներ: Ծրագրում ընդգրկված են շուրջ 30 ուսանողներ: Թոշակի անցնելուց հետո էլ Սթոունը շարունակում է գրաբար հայերեն դասավանդել այնտեղ: Նրա նախկին ուսանողները նույնպես դասավանդում են այդ կուրսերում: Համալսարանում ապրիլի 24-ը նշվում է հատուկ արարողությամբ որպես հիշատակի օր: | 
