ԱՄՆ-Ը ԵՎ ԻՍՐԱՅԵԼԸ ՁԵՌՆԱՐԿԵԼ ԵՆ ՀԱԿԱԻՐԱՆԱԿԱՆ ՊԱՏԵՐԱԶՄԻ ՆՈՐ ՍՑԵՆԱՐ Պ.Ք. Իսրայելական օդուժի եւս մեկ հարձակում Սիրիայի վրա Իսրայելի պաշտպանության նախարար Ավիգդոր Լիբերմանը ապրիլի 25-ին ԱՄՆ-ում իր պաշտոնակից Ջեյմս Մեթիսի հետ քննարկել է ամերիկա-իսրայելական ռազմական համագործակցության, Սիրիայի հակամարտության եւ Իրանի հետ կապված հարցեր: Լիբերմանը հանդիպում է ունեցել նաեւ ԱՄՆ նախագահի ազգային անվտանգության գծով խորհրդական Ջոն Բոլտոնի հետՙ քննարկելով երկկողմ ռազմատեխնիկական համագործակցության, Մերձավոր Արեւելքում Իրանի ծավալողականության հետ կապված հարցերՙ կարեւորելով Սիրիայի իրադրությունը: Այսինքն, հակաիրանական կոալիցիայի գծով մերձավորագույն դաշնակիցները սկսել են Մերձավոր Արեւելքում համատեղ գործողությունների փոխհամաձայնեցման գործընթաց: Եվ քանի որ նախատեսվում է ապագայում Սիրիայից ամերիկյան զորքերի դուրսբերում, ապա արդեն կարելի է մոդելավորել Իրանի հավանական ներքաշումը տարածաշրջանում ռազմական գործողությունների մեջ, ինչը հնարավոր կդարձնի ԱՄՆ-ի հարձակումն Իրանի վրա: Եմենում հուսիտական շարժման առաջնորդներից մեկի սպանությունը, ինչպես նաեւ Պակիստանյից Իրան զինված ելուզակախմբի թափանցման փորձը ցույց են տալիս, որ հակաիրանական հարձակումը կարող է զանգվածային բնույթ ստանալ: Չի բացառվում, որ ամերիկացիները Իրանի վրա հարձակման փորձեր ձեռնարկեն հարեւան երկրներից եւ նույնիսկ ԱՊՀ տարածքից: Համենայն դեպս այն լուրերը, թե Ղազախստանը մտադիր է ամերիկացիներին տրամադրել իր կասպյան երկու նավահանգիստների ջրատարածքը, ինչպես նաեւ վերջերս պատահած միջադեպը, երբ Թուրքմենիան սպանեց իրանցի երկու ձկնորսների, լավատեսություն չեն ներշնչում: Բուն Իրանում Ադրբեջանը վաղուց ընկալվում է որպես ԱՄՆ-ի եւ Իսրայելի հենակետ: Թեհրանում ավելի լավ կարծիք չունեն նաեւ Վրաստանի մասին, որտեղ Սաակաշվիլու օրոք համաձայնել էին կատարել ամերիկացիների աշխարհաքաղաքական պատվերները: Այս առումով սկսում է ուրվագծվել մի հետաքրքրական պատկեր: Արդեն սկսված է արաբական կոալիցիոն կորպուսի կազմավորումը, համենայն դեպսՙ Սիրիայի համար: Ըստ որում, ԱՄՆ-ը եւ Իսրայելը իրենց արաբ խամաճիկներին ակնհայտորեն շտապեցնում են: Ինչպես նշում է «Ռեգնում» գործակալությունը, կարելի է ենթադրել, որ արաբական օկուպացիոն կորպուսի հարձակման դեպքում Թուրքիան թիկունքից հարվածելու առիթը բաց չի թողնի, ըստ որումՙ ոչ միայն Ռուսաստանին, այլեւ Իրանին: Սակարկությունը տեղի է ունենում մասնավորապես Քաթարի վրա ճնշում գործադրելու միջոցով, քանի որ այդ երկիրը ժամանակին ֆինանսավորել է Սիրիա ուղարկվող ահաբեկչական խմբերի: Սաուդյան Արաբիայի ԱԳՆ մամլո ծառայության հայտարարության համաձայն, Քաթարը պետք է վճարի Սիրիայում ամերիկյան զորքերի ներկայության դիմացՙ նախքան Քաթարի տարածքում գտնվող ամերիկյան ռազմակայանի միջոցով այդ երկրի պաշտպանությունից ԱՄՆ նախագահի հրաժարումը: Արաբական օկուպացիոն կորպուսի ենթադրյալ կազմավորման դեպքում Սիրիայում դեսանտ իջեցնելը անհնար կլինի, Իրաքի տարածքի օգտագործումըՙ նույնպես: Ներխուժման հնարավոր ուղիներն են 1. Սիրիայի հյուսիսում Թուրքիայի հովանավորության տակ գտնվող ապառազմականացման գոտիները, ինչպես նաեւ օկուպացված Աֆրինի շրջանը, որտեղից կարելի է հասնել Հյուսիսային Սիրիայում տեղակայված ամերիկյան ռազմակայաններ, 2. Երկրորդ ուղին անցումն է Հորդանան, այնտեղից էլՙ Սիրիայի հարավում գտնվող անգլո-ամերիկա-հորդանանյան ռազմակայաններ: Սակայն սուննի արաբները ուր էլ ներխուժեն, Սիրիայում նրանք ծանր պարտություն կկրեն որեւիցե հակառակորդի դեմ կռվելու դեպքում: Հյուսիսում դրանք շիաներն են, ալավիները եւ դրուզնեը, ինչպես նաեւ քրիստոնյա աշխարհազորը, չխոսելով արդեն սիրիական կանոնավոր բանակի մասին: Ըստ էության տեղի կունենա այն, ինչի մասին Իսրայելում երազում են Սիրիայի ճգնաժամի հենց սկզբից. խոսքը շիաների, սուննիների եւ վահհաբականների հակամարտության մասին է: Բայց անկախ արաբական օկուպացիոն կոալիցիայի հարձակումից, կմիջամտի Իսրայելը, որը վաղուց խոսում է սիրիական Կունեյտրա եւ Սուվեյդա նահանգների օկուպացման մասին: Սիրիական բանակի եւ իրանական ուժերի պատասխանները ԱՄՆ-ի համար պատրվակ կդառնան Իրանի վրա հարձակվելու համար: Դա կարդարացվի նրանով, որ արդեն սկսել են սպանել իսրայելցիներին եւ հարձակվել Իսրայելի օկուպացված Գոլանի բարձունքների վրա: Պատկերն ամբողջական չի լինի, եթե չնշենք, որ ԱՄՆ-ը եւ Իսրայելը ծրագրում են հարվածել եթե ոչ Սիրիայում գտվող ռուսաստանցի զինվորականներին, ապա գոնե Ռուսաստանին ստիպել հեռանալ Սիրիայից կամ սահմանափակել այնտեղ իր զինվորականների գործունեությունը: Ապրիլին Խմեյմիմի ռուսական ռազմակայանը չեզոքացրեց մարտալիցքեր պարունակող անօդաչու սարքեր, իսկ Սիրիային հ-300 հակաօդային համակարգեր մատակարարելու Մոսկվայի որոշմանը ի պատասխանՙ Իսրայելը հայտարարեց, թե ինքը կոչնչացնի դրանք: Ապրիլի լույս 30-ի գիշերը իսրայելական օդուժը մի շարք ռմբահարվածներ եւ հրթիռահարվածներ է հասցրել Սիրիայի տարածքինՙ թիրախ դարձնելով Համայի եւ Հալեպի մերձակա տարածքները: Ամերիկյան New York Times թերթը հաղորդեց, որ օդուժի հարվածներից սպանվել է առնվազն 16 մարդ, այդ թվում իրանցի 11 զինվորական խորհրդատուներ: Սիրիական ընդդիմությունը հաղորդեց նույնիսկ 38 սպանվածների եւ 57 վիրավորների մասին: Սակայն իրանական Tasnim պետական լրատվական գործակալությունը հերքեց իրանցի զինվորականների սպանվելու լուրը: Սիրիայի նախագահ Բաշար Ասադը հայտարարեց, որ թշնամական ուժերը անուղղակի ագրեսիայից անցել են ուղղակի հարձակումների: Ասադի խոսքերովՙ յուրաքանչյուր ուխտադրուժ հարված հաջորդում է Սիրիայի հակամարտությանն առնչվող դիվանագիտական հաջող քայլերին: Մասնավորապես, Համային եւ Հալեպին հարվածներ հասցվեցին այն բանից հետո, երբ սիրիական բանակն ազատագրեց Դամասկոսից ոչ հեռու գտնվող պաղեստինցիների Ալ-Յարմուկ ճամբարը: Վերջին երեք տարիներին ճամբարը «Իսլամական պետության» գրոհայինների ձեռքին էր, որոնք պարբերաբար հարվածներ էին հասցնում Դամասկոսի բնակելի թաղամասերին: Հատկանշական է, որ սիրիական օբյեկտներին վերոնշյալ հարվածը հասցվեց այն բանից հետո, երբ Իսրայելի վարչապետ Բենիամին Նաթանյահուն հանդիպեց ԱՄՆ պետքարտուղար Մայք Պոմպեոյի հետ եւ հեռախոսազրույց ունեցավ նախագահ Թրամփի հետ: Հանդիպումից հետո Պոմպեոն լրագրողներին հայտարարեց, որ ԱՄՆ-ը մտահոգված է տարածաշրջանում Իրանի ազդեցության ուժեղացումից եւ Իսրայելին սպառնացող վտանգներից: Սա նշանակում է, որ Թրամփի օրոք առավել իսրայելամետ դարձած ամերիկյան վերնախավը հավանություն է տվել Սիրիայի դեմ ուղղված իսրայելական օդուժի ձեռնարկած գրոհին: Սիրիական երկու ռազմակայաններին հասցված հարվածը միայն մոտեցնում է հերթական արաբա-իսրայելական պատերազմը, որի արդյունքը կարող է լինել միանգամայն անկանխատեսելի: Անկանխատեսելիությունն է՛լ ավելի է մեծանում նրանով, որ մինչեւ մայիսի 12-ը նախագահ Դոնալդ Թրամփը պետք է վերջնական որոշում ընդունի Իրանի միջուկային հետազոտությունների հետ կապված վեցակողմ համաձայնագրից ԱՄՆ-ի դուրս գալու վերաբերյալ: Գազայի հատվածում այս օրերին շարունակում են պաղեստինցիների հակաիսրայելական ելույթները: Իրանը, իր հերթին, պատրաստ է Իսրայելից վրեժ լուծել Սիրիայում Ձ4 ռազմակայանի վրա նրա կատարած հարձակման համար, որի հետեւանքով սպանվեց իրանցի յոթ զինծառայող: Նաթանյահուն Իրանին մեղադրում է ստախոսության եւ այն բանի մեջ, որ այնտեղ շարունակում են միջուկային զենքի ստեղծման աշխատանքները: Նաթանյահուի հայտարարություններից հետո նրա հետ հեռախոսազրույց ունենցած ՌԴ նախագահ Վլադիմիր Պուտինը Իսրայելին նախազգուշացրել է, որ պետք չէ դիմել չմտածված գործողություների: Իսրայելի արդարադատության նախարար Աելեդ Շաքեդը հայտարարել է, թե Իրանը Սիրիան հենակետ է դարձնումՙ այնտեղից Իսրայելին սպառնալու համար: «Իրանը Իրաքով եւ Սիրիայով շիաների տարածք է ստեղծում մինչեւ Լիբանան, եւ Իսրայելը անտարբեր չի դիտի, թե Իրանն ինչպես է գրավում Սիրիան: Միջազգային ընկերակցությունը նույնպես պետք է դիմակայի դրան»: Շաքեդն առաջարկել է լրացումներ կատարել Իրանի միջուկային ծրագրին վերաբերող վեցակողմ համաձայնագրումՙ նկատի ունենալով Մերձավոր Արեւելքում Իրանի ազդեցության ուժեղացումը եւ այդ երկրի համագործակցությունը միջազգային ահաբեկչական կազմակերպությունների հետ: Հակառակ դեպքում Իսրայելը կկանգնի Թրամփի կողքին, ով ուզում է լուծարել համաձայնագիրը: Սիրիայի դեմ ծրագրված ԱՄՆ-ի ու Իսրայելի հարձակումը այդ երկրի հակամարտության դիվանագիտական կարգավորման հնարավորություններ, փաստորեն, չի թողնում: | 
