ԱՐՏԳՈՐԾՆԱԽԱՐԱՐԸՙ «ԴԺՎԱՐ ԶՐՈՒՅՑԻ» ՑԱՆՑՈՒՄ ՀԱԿՈԲ ԱՎԵՏԻՔՅԱՆ Անկախության առաջին տարիներին մեր դեռեւս անփորձ իշխանավորները միջազգային տարբեր հարթակներում եւ հանդիպումներում ինքնահիացման իրենց ոգեւորության մեջ հայտարարում էին, որ մենքՙ հայե՛րս ենք քանդել Բեռլինի պատը: Եվ դա ասում էին եվրոպացիներին ու ամերիկացիներին, նույնիսկՙ գերմանացիներին: Եվ եթե այդ օրերին նմանօրինակ պնդումները դիմավորվում էին բարեհոգի ժպիտով, այժմ, անկախության 28-րդ տարում, ոչ ոքի չես կարող զարմացնել տեղական թե միջազգային տարբեր ամբիոններից հնչող «թավշյա հեղափոխության» մասին կուրծքծեծոցիներով: Լավագույն դեպքում մարդիկ կարող են հարց տալՙ իսկ ի՞նչ հեղաշրջող նորություն բերեց ձեր «հեղափոխությունը» ձեր «Նոր Հայաստանում»: Կոռուպցիա՞ն ի սպառ վերացրիք, ազգաբնակչության կենսամակարդա՞կը բարձրացրիք, մեծ ներդրումնե՞ր ապահովեցիք, Ղարաբաղյան հարցի լուծման նոր ուղինե՞ր առաջ քաշեցիք, ձեր անկախությո՞ւնը ուժեղացրիք: Այս, կամ հարցերի մոտավորապես ա՛յս շրջանակն էր ընդգրկում արտգործնախարար Զոհրաբ Մնացականյանի հետ աշխարհում ամենամեծ լսարանը ունեցող BBC հեռուստակայանի «Դժվար զրույց» (Hard Talk) հաղորդման նշանավոր զրուցավար Ստեֆան Սաքուրի հարցազրույցը: Հարցերի լայն շրջանակ, որի մեջ նաեւՙ Արեւմուտքին ամենաշատը հետաքրքրողՙ «Պուտինի Ռուսաստանին» ու Եվրասիական տնտեսական միությանը մեր երկրի հավատարիմ մնալը գերադասելու խնդիրը, որը, ըստ զրուցավարի մեղադրանքի, շարունակությունն է «Հին Հայաստանի» իշխանությունների քաղաքականության: Առաջին հայացքից շատ դժվարին, ըստ ոմանցՙ նույնիսկ անգութ հարցերի մի շարան, որոնց մեր գլխավոր դիվանագետը կարող էր գոհացուցիչ եւ համաշխարհային լսարանի համար համոզիչ պատասխան տալ, եթե, առաջին հերթին, կարողանար դուրս պրծնել հեղափոխականության առասպելաբանությունից եւ իշխող թիմի «քաղաքական կամքը» ցուցադրելու ինքնակաշկանդող մտայնությունից, եւ հարցերը, ավելի շուտՙ պատասխանները ներկայացներ միջազգային պարունակի մեջ, տեղ-տեղՙ հարցերին հարցադրումներով պատասխանելու վարպետությամբ: Փոխարենը նա 8 անգամ օգտագործեց «հեղափոխություն» եւ 9 անգամՙ «քաղաքական կամք» արտահայտությունները, հռետորաբանություններՙ որոնք թերեւս հաճո են հայաստանյան որոշ խավերի համար, սակայն բոլորովին անհարիրՙ միջազգային հանրության ականջին: Զոհրաբ Մնացականյանը, արդարեւ, լավագույն դպրոցներ անցած, միջազգային խոշորագույն կազմակերպություններում թրծված, անգլերեն լեզվին ու միջազգային դիվանագիտական լեքսիկոնին հրաշալիորեն տիրապետող մեր կադրային դիվանագետներից է: Կարողություններՙ որոնք դժբախտաբար չդրսեւորվեցին հարցազրույցի ընթացքում բովանդակային առումով, բացի Իրանի հետ մեր հարաբերությունների հարցը պարզաբանելիս: Մնացյալ հարցերում եւ հատկապես արցախյան հիմնահարցին պատասխանելիս նա սայթաքեց բերանքսիվայր, երբ չկարողացավ հակաճառել ու բացատրել ինքնորոշման իրավունքի կիրառմամբ Խ. Միությունից Արցախի անկախանալու, ադրբեջանաթուրքական ցեղասպանությունից խուսափելու, այլեւս երբեք (never again) ցեղասպանության չենթարկվելու մեր ժողովրդի կամքի էությունը: Ավելինՙ նա Արցախը կոչեց «մի տարածք (territory), որտեղ մեր հայրենակիցներն են բնակվում», մինչդեռ մեր դպրոցական երեխաներն անգամ գիտեն, որ այն սուրբ հայրենիքն է մեր, ճիշտ այնպեսՙ ինչպես հրեաներն են գոռում անընդհատՙ «էրեց Յիզրայել շլեմա», «Իսրայելի սուրբ հողը»... Ցավալի էր մեր արտգործնախարարի լռությունը նաեւ, հատկապես այն պահերին, երբ Սթիվեն Սաքուրը հարցեր էր առաջադրում Հայաստանում ռուսական ռազմաբազայի առկայության, Ռուսաստանի հետ մեր դաշնակցային հարաբերությունների, Արեւելք-Արեւմուտքի միջեւ մեր կոմպլեմենտար քաղաքականության ու արտաքին կողմնորոշման վերաբերյալ: Փաստորեն, ճիշտ էՙ հակադիր դիրքերից, անգլիացի զրուցավարը հրաշալի առիթ էր տալիս հակաճառելու, որ 27 տարի է արդեն, որ ցամաքապատ (land locked) մեր երկիրը արեւելքից եւ արեւմուտքից գտնվում է ամրափակ շրջափակման մեջ, որի բուն նպատակը ոչ միայն Արցախը, այլեւ ողջ Հայաստանը շնչահեղձ անելն է: Եվրոպայում վերջին ամրափակ սահմանը, որի համար մեր երկիրը 2012 թ.ին գնաց նույնիսկ մեծագույն զիջմանՙ Թուրքիայի հետ առանց նախապայմանների պրոտոկոլ ստորագրելու ամերիկյան նախաձեռնությանն ընդառաջՙ պարզապես ապաշրջափակմանը հասնելու սին հույսով: Անշուշտ, թեեւ Սթեֆըն Սաքուրը Օրլանա Ֆալլաչի չէ, բայց համաշխարհային մակարդակով հետաքննող, տնային աշխատանքները իր մասնագիտական թիմի հետ հրաշալի կատարող լրագրող է, որի դիմաց տապալվել են քաղաքական-պետական շատ գործիչներ, սակայն նրա դիմաց նստելը ոչ միայն պատիվ է անձնական, այլեւ պատեհություն պետական պատասխանատուների համարՙ համաշխարհային լսարանին հասու դարձնելու իրենց երկրի խնդիրներն ու դիրքորոշումը: Մենք այդ պատեհությունը կորցրեցինք: Ընդհակառակըՙ ցույց տվեցինք, որ մեր կառավարությունը չունի պատրաստի հայեցակարգ ու բանաձեւեր նույնիսկ մեր երկրի գլխավոր հարցերի վերաբերյալ: Արտգործնախարարի ձախողությունը մեր պետության ձախողանքն էր: Ափսոս: |
