ՈՉ ԵՎՍ Է ՓԱՐԻԶՈՒՀԻՆԵՐԻ ՀԱՅԱԶԳԻ ՆԿԱՐԻՉԸ Ա. Բ. Օգոստոսի 11-ին, Փարիզում, 96 տարեկանում վախճանվել է Էդմոն Քիրազըՙ ֆրանսիական նկարչության ճանաչված դեմքերից մեկը: Ծնվել էր Կահիրեում, 1923-ի օգոտոսի 25-ին, Թուրքիայից գաղթած Լեւոն Քիրազյանի եւ Էլիզ Սեթյանի ընտանիքում, որոնք ունեին երեք աղջիկ ու մեկ որդի: Հայրը նրան անվանակոչել էր ի պատիվ ֆրանսիացի գրող Էդմոն Ռոստանի: Ընտանիքն ազգակցություն ուներ Գրիգոր Զոհրապի հետ: Քիրազը սովորել է Կահիրեի Նուբարյան ազգային վարժարանում եւ ֆրանսիական քոլեջում: Նկարել է վաղ մանկուց, աշակերտել եգիպտահայ ճանաչված նկարիչ Աշոտ Զորյանին: 10 տարեկանում կատարել է իր առաջին յուղաներկ գործըՙ 17-րդ դարի կրոնական թեմայով նկարի կրկնօրինակում, որը նվիրել են Բաղդադի հայկական եկեղեցուն: 17 տարեկանից Էդմոն Քիրազը սկսել է տպագրվել Եգիպտոսի «Իմաժ», «Պարադ», «Ալ-Մուսավվար» պարբերականներում: 1945-ին հաստատվելով Փարիզումՙ երկչոտ պատանին տարեցտարի բացվել էՙ դառնալով համարձակ կյանքում եւ արվեստում: Սովորել է Փարիզի «Գրան Շոմիե» ակադեմիայում, գծանկարներով եւ երգիծապատկերներով աշխատակցել «Բատայ», «Լը ռուժ է լը նուար», «Սամըդի սուար», «Իսի Պարի» պարբերականներին: 1959 թվականին «Ժուռ դը Ֆրանս» թերթի հրատարակիչ Մարսել Դասոն, գնահատելով Քիրազի տաղանդը, խնդրել է նրան ստեղծել «Փարիզուհիներ» շարքը, որը հայազգի նկարչին համբավի է արժանացրել: Նրա սլացիկ եւ նրբագեղ փարիզուհիները, որոնք հիմնականում մտահոգված են գնումներով, շաղակրատանքով ու նորաձեւությամբ, հեշտ ճանաչելի են իրենց երկար սրունքներով, դալուկ դեմքերով ու հատկապես խոշոր աչքերով: Շարքի կտավները ցուցադրվել են Ֆրանսիայի եւ այլ երկրների տարբեր պատկերասրահներում, 25 աշխատանք պահվում է Փարիզի «Կառնավալե» թանգարանում: 1970 թվականից «Փարիզուհիները» տպագրվել է «Փլեյբոյ» ամսագրում: Քիրազը հրատարակել է տասնյակ պատկերագրքեր ու «Ինքնակենսագրություն եւ հիշողություններ» գիրքը: Իր կյանքում 25,000 նկար ստեղծած, «Պատվո լեգեոնի» շքանշանակիր, Փարիզի պատվավոր քաղաքացի Էդմոն Քիրազըը ողջ կյանքում եղել է իգական սեռի մեծ սիրահար, ամուսնացել է մի քանի անգամ (վերջին անգամՙ 80 տարեկանին մոտ տարիքում): Շրջապատը նրան գիտեր որպես չափազանց կենսուրախ եւ կատակասեր անձնավորության, որը ողջ կյանքում պահել է երիտասարդական խառնվածքն ու զվարթությունը: Քիրազը տիրապետում էր հայերենին եւ մոտ էր ֆրանսահայ շրջանակներին: Իր երգիծանկարներից մեկում երկարոտն մի փարիզուհի ասում է մյուսին. «Գիտե՞ս, որ Քիրազը հայ է, ինչպես Ազնավուրը», որին ի պատասխան ընկերուհին ասում է. «Այո, բայց նա Ազնավուրի պես լավ չի երգում»... Գծանկարըՙ Ժիրայր Բաբազյանի անձնական հավաքածուից: |
