ԽՈՍՔԻ ԱՆԱՏՈՄԻԱ Գ. ԱՌԱՔԵԼՅԱՆ Ըստ Հովաննու ավետարանիՙ «Ի սկզբանե էր ԲԱՆԸ, եւ ԲԱՆԸ Աստուծոյ մօտ էր, եւ ԲԱՆԸ Աստված էր»: Սա ավետարանական ճշմարտության հայերեն ճշգրիտ թարգմանությունն է, որտեղ հունարեն (logos) բառի համար ընտրվել է «ԲԱՆ» հոմանիշը: Լատիներենով (logos) բառը verbum է թարգմանվել, որը ԽՈՍՔ է նշանակում: Անգլերենով ԼՈԳՈՍԸ թարգմանվել է word, որը նույնպես ԽՈՍՔ իմաստն ունի: ԼՈԳՈՍԻ համար ռուսերենում ԽՈՍՔ նշանակությամբ բառն է ընտրված: Պարսիկներն էլ հետեւելով մյուս լեզուների օրինակին, ԼՈԳՈՍ բառի թարգմանության ժամանակ նախընտրել են օգտագործել արաբերենից փոխառյալ [kalame], թարգմանաբարՙ ԽՈՍՔ բառը: Արդյո՞ք ճիշտ է թարգմանվել (logos) բառը, եւ արդյո՞ք այն իրոք ԽՈՍՔ է նշանակում: Դիմենք բառարաններին: Հունարեն (logos) բառը ԽՈՍՔ եւ ԲԱՌ իմաստներից բացի, ունի նաեւ մի շարք այլ իմաստներՙ «դրույթ», «հասկացություն», «միտք», «ԲԱՆականություն»: Սակայն վերը նշված լեզուները չգետես ինչու ընտրել են ԽՈՍՔ նշանակությամբ verbum, word, , բառերը: Իսկ հայերենում ընտրված ԲԱՆ բառը կարելի է համարել հունարեն (logos) բառի ամենաճշգրիտ թարգմանությունը: Ըստ մեր անվանի բառարանագետների, հայերեն ԲԱՆ նշանակում է հունարեն logos, ինչպես նաեւ «խոհականություն», «իմացականություն», «բանականություն» եւ այլն: Եւս մի փաստ, որ logos-ը ավետարանական ճշմարտության մեջ չէր կարող ունենալ ԽՈՍՔ իմաստը: Ինչպե՞ս կարող էր ի սկզբանե ԽՈՍՔԸ լինել, եթե դեռ չկար լսող ականջըՙ Արարչի արարած մարդը: Դրանով հանդերձ, հայոց լեզվի բառապաշարի բառաքերականական միավորներից ամենակենսունակը «խոսք» բառն է, որի հետ մենք առնչվում ենք ամեն օր, ամեն ժամ, մի «խոսքով»ՙ ամեն պահ: Խոսքը կարող է լինել դառը, կծու, թթու, մռու, կարող է լինել քաղցր, անուշ, անհամ, ջերմ, չոր, երբեմն երկիմաստ, երբեմն բազմիմաստ, երբեմն էլՙ անիմաստ: Խոսքի արագ ընթացքը համեմատելի է անգամ քաջ որսկանի գյուլլի սլացքի հետ: Խոսքը նաեւ կշիռ է ունենում ու ներգործության առումով նույնիսկ ստանում «ծանրակշիռ խոսք» պատվանունը: Խոսքը կարող է նաեւ ազատագրվել ու դառնալ ազատ խոսք: Խոսքը մարդու մտքի սակարանում կարող է նաեւ արժեզրկվել, որի համար էլ խոսքս ուղղում եմ խոսքի մանիպուլիացիայի արվեստին տիրապետող մարդկանց ՄԻ՛ արժեզրկեք մեր համով, հոտով, սլացիկ, քաղցրանուշ, սուր ու ազատ խոսքը: |
