ՀԱՂՈՐԴԱԳՐՈՒԹՅՈՒՆ ՍԽԱԼԻ ՄԱՍԻՆ

Եթե կա անհրաժեշտություն ստանալ պատասխան խմբագրությունից, ապա խնդրում ենք հաղորդագրության մեջ նշել նաև Ձեր էլ.հասցեն։

«ՇԹԱՅՆՄԱՅԵՐԸ ՀԱՆԳՑՐԵՑ ՓԱՐՈՍԸ»

«Աղետը» Ստամբուլում չի կայանա

ԱՆԱՀԻՏ ՀՈՎՍԵՓՅԱՆ, Գերմանիա

«Ազգի» նախորդ համարներում անդրադարձել ենք Դրեզդենի սիմֆոնիկ նվագախմբի «Աղետ» համերգային նախագծին, որ նոյեմբերի 5- ին Բելգրադում, 10- ին Երեւանում անցկացնելուց հետո, նոյեմբերի 13- իննախատեսված էր հնչեցնելնաեւ Ստամբուլումՙ Գերմանիայի հյուպատոսարանի դահլիճում: Հոկտեմբերի25- ին հայտնի դարձավ, որ ԳԴՀ արտգործնախարարությունը խոստացված դահլիճը չի տրամադրում:

«Փասսաուեր նոյեն փրեսսեի» հինգշաբթիՙ հոկտեմբերի 27- ին տպագրված հարցազրույցում Կանաչների նախագահ Ջեմ Էոզդեմիրն ափսոսանք է հայտնել, որ հյուպատոսարանի դահլիճում համերգը չեղարկվել էՙ մասնավորաբար հաղորդելով, թե նախագծի նպատակը հայերի եւ թուրքերի միջեւ հաշտությունն է, ինչը նաեւ Բունդեսթագի Հայոց ցեղասպանության բանաձեւում է շեշտադրվում, մյուս կողմիցՙիր տարակուսանքն է փոխանցելՙ խելամի՞տ է արդյոք Դրեզդենի սիմֆոնիկի ինքնուրույն որոշումըՙ նախագահ Էրդողանին, վարչապետ Յիլդիրիմին, թուրք մյուս պաշտոնյաներին «Աղետ»- ին մասնակցության հրավեր ուղարկելը: «Ինձ համար զարմանալի չէ, որ սա կարող է որպես սադրանք ընկալվել, երկու ժողովուրդների պատմական պատասխանատվության ճանաչման եւ հաշտության կողմնակիցները պիտի հաստատակամ, բայց նաեւ զգույշ գործեն», ասել է Էոզդեմիրը: Դրեզդենի սիմֆոնիկիՙ Թուրքիայի առաջին դեմքերին անձամբ հրավիրելու քայլը սադրիչ բառով որակումներ էլի գտավ գերմանական մեդիա դաշտում: Կար նաեւ այդ քայլի հասցեին «նաիվ» որակումը:

«Սադրանք»- ի հետ համաձայն չէ սոցիալ դեմոկրատ Լալե Աքգյունը: «Դոյչլանդֆունկ»ի հետ զրույցում Բունդեսթագի նախկին պատգամավորը քննադատում է արտգործնախարարության նման «փուչ» փոխզիջումը, իսկ գերմանական որոշ դիվանագիտական շրջանակներիՙ «անվտանգության նկատառումներից ելնելով» պատճառաբանությանն էլ հակադարձում ասելովՙ Թուրքիայում դա հավանական է ամեն վայրկյան, ամեն անկյունում: Փոխարենը Աքգյունը կարեւորում է արվեստի, մշակույթի ազատության խնդիրը Թուրքիայում, որ օրըստօրե ավելի է ճնշվում: Ու՞ր մնաց այդ մարդկանց մեր սատարումը, հարցնում է նա:

Սուր քննադատություն էլ գտա գերմանական մամուլի այս խնդրի առնչությամբ եռօրյա, տասնյակ էջերով անդրադարձներում: Դրանցից առանձնացնեմ «Ազգ»- ին 2015- ի մարտին հարցազրույց տված Յուրգեն Գոթթշլիխի հրապարակումներըՙ գերմանական taz- ում: Հոկտեմբերի 26- ին եւ 27- ին լույս տեսած հոդվածներում թերթի Ստամբուլի թղթակից Գոթթշլիխը գրում է.«Արտգործնախարարությանՙ սրահը զբաղված լինելու պատճառաբանությունը քաղաքական է: Այն չի կայանա, քանի որ Դաշնային կառավարությունը խուսափում է Թուրքիայի հետ նոր լարվածությունից: Մի քանի շաբաթ առաջ էր, որ կառավարությունը հունիսի 2- ին Բունդեսթագի Հայոց ցեղասպանության ճանաչման բանաձեւի առնչությամբ հայտարարեց, թե այն պարտադիր իրավական ուժ չունիՙ բնութագրելով որպես կարծիքի արտահայտում: Այս հայտարարությունն էր, որ գերմանացի պատգամավորներին արտոնեց մուտք գործել Ինջիռլիք: Իսկ հիմա նոր լարվածություն չեն ուզում: Արտգործնախարարությունն իհարկե նշում է, որ նվագախումբը գործել է ինքնուրույնՙ հրավեր ուղարկելով Թուրքիայի նախագահին, վարչապետին, ինչը հրապարակավ են արել: Նվագախումբը որեւէ մեկի հետ չի համաձայնեցրել իր քայլը, եւ լիազորված էլ չէ հյուպատոսարան հյուրեր հրավիրելու: ԳԴՀ արտգործնախարարությունը, հավանական է, ցանկություն ուներ համերգն անցկացնելՙ որպես զուտ գերմանական միջոցառում, թուրքական հանրային խոշորացույցից հնարավորինս աննկատ, ինչը հրավերներ ուղարկելուց հետո անկարելի էր իրագործել: Արտգործնախարար Ֆրանկ Վալտեր Շթայնմայերը ԵՄ- ի ֆինանսական հովանավորությամբ իրականացվող այս նախագծին ոչ միայն աջակցում, այլեւ խրախուսում էր: «Աղետը» փարոս է հաշտության արհետին», գնահատել էր ԳԴՀ արտգործնախարարը: «Այժմ Շթայնմայերը հանգցրեց այդ փարոսը», գրում է Յուրգեն Գոթթշլիխըՙ «ամոթալի» գնահատելով այդ վարքագիծը, համեմատելով 1915- ի հետ, երբ Գերմանիան «կարեւոր շահերի» համար զոհաբերեց հայերին: «Ազգ»- ի ընթերցողներին ծանոթ է, որ Գոթթշլիխը տարիներ ի վեր գրում է Հայոց ցեղասպանության թեմայով, 2015- ին լույս տեսավ նրա «Աջակցություն ցեղասպանությանը» գիրքը: Հղում անելով Բունդեսթագի բանաձեւին, գերմանացի լրագրողը հիշեցնում է, թե Դաշնային կառավարությունը հորդորում էր սատարել Հայաստանի եւ Թուրքիայի հաշտության գործընթացին, ինչը նաեւ իր սատարած համերգային այս նախագծի նպատակն էր:

Դրեզդենի սիմֆոնիկի կառավարիչ Մարկուս Ռինդտը հուսախաբ է: Նա համաձայն չէ, թե սադրանք կա իրենց գործելաոճում, անկեղծ հրավիրել են թուրքական կողմին, երբ տեսել են, որ հյուպատոսարանը վարանում է հրավերների հարցում: Նրա հետ մեր հեռախոսային հարցազրույցների անկեղծ տոնայնությունն արտոնում է հավատալ, որ արվեստի մարդու ազատ մտածողությունն է դրդել նրան հրավեր ուղարկելՙ առանց երկմտելու: Նա տեղեկացրել էր, թե Ստամբուլում համերգից հետո մտադիր էին հիմնել թուրք- գերմանա- հայկական բարեկամական մի հարթակՙ համանուն ընկերակցությունՙ 3 ազգերի մտավորականների անդամակցությամբ: Հյուպատոսարանի մերժումից հետո բաց նամակով դիմել է Շթայնմայերինՙ այդ ընկերակցության հովանավորությունը ստանձնելու առաջարկով: Սպասում է ԳԴՀ արտգործնախարարի պատասխանին: Երկու շաբաթ առաջ մեր զրույցում նորից շեշտադրեցՙ հայերի հանդեպ 1915-ից շարունակվող Գերմանիայի քաղաքականությունն իրեն հանգիստ չի տալիս, մեղսակցության զգացումը ծանրանում է:

Մինչ այսու ներկայացվող մեր շարադրանքն ենք հյուսում, գերմանական քաղաքական շրջանակներից ԳԴՀ արտգործնախարարության հասցեին քննադատական բառակույտն աճում է, ինչը, որքան էլ կարեւոր, այդուհանդերձ չենք կարող փոխանացել տեղի սղության պատճառով: 2015- ից ի վեր ամեն օր տեղական լրահոսը շրջանառում է Գերմանիայի քաղաքական օրակարգում տեղ գտած հին ու նոր թեմանՙ Հայոց ցեղասպանության ճանաչումը: Բունդեսթագի բանաձեւը ստորակետ է դրել... Ինչպես գրել էինք մեր նախորդ հրապարակումներումՙ ճանաչման գործընթացն այլեւս անշրջելի է Գերմանիայումՙ գերմանացիներն ու թուրքերը ջրում են մեղքի իրենց ծառը, որի պտուղները դեռ դառն են ու թթու:

https://www.archive.azg.am/AM/2016102804

© AZG Daily, 2008