Հարցազրույց ԺԱՄ հասարակական-քաղաքական կազմակերպության համանախագահ Աշոտ Ղուլյանի հետ
Սեպտեմբերի 5-ին ԼՂՀ-ում կկայանան տեղական ինքնակառավարման մարմինների ընտրություններ: Ակնհայտ է, որ ընտրություններում հիմնական պայքարը կծավալվի «Ժողովրդավարական Արցախ միություն» (ԺԱՄ) հասարակական-քաղաքական կազմակերպության եւ Հայ հեղափոխական դաշնակցություն (ՀՅԴ) կուսակցության ներկայացուցիչների միջեւ: Ընտրությունների եւ ԼՂՀ-ում առկա ներքաղաքական իրավիճակի շուրջ «Ազգը» ներկայացնում է հարցազրույց ԺԱՄ համանախագահ Աշոտ Ղուլյանի հետ:
ԹԱԹՈՒԼ ՀԱԿՈԲՅԱՆ, Ստեփանակերտ
- Պրն Ղուլյան, աչքի առաջ ունենալով ԼՂՀ ԱԺ ներկա կազմի կուսակցական պատկանելությունը, այսինքնՙ խորհրդարանական նախորդ ընտրությունների արդյունքները, կարող ենք կանխատեսել, որ սեպտեմբերի 5-ին կայանալիք տեղական ինքնակառավարման մարմինների ընտրություններում հիմնական պայքարը կընթանա ԺԱՄ-ի եւ ՀՅԴ-ի միջեւ: Ինչպե՞ս եք գնահատում ԺԱՄ-ի հնարավորությունները:
- Այո, հիմնական ուժերը երկուսն ենՙ ԺԱՄ-ը եւ ՀՅԴ-ն: ԼՂՀ-ում գործող օրենքի համաձայն, ընտրություններում թեկնածուների առաջադրումը կուսակցական չէ, բայց թեկնածուներն այս կամ այն ուժի կողմից պաշտպանվում են: Ճիշտ է, կան նաեւ առաջադրված անհատներ, որոնց հետեւում որեւէ քաղաքական ուժ չկա: Եթե կոնկրետ վերցնենք Ստեփանակերտի քաղաքապետի ընտրությունները, ապա ԼՂՀ քաղաքական դաշտը ներկայացնող ուժերը, կարելի է ասել, հիմնականում պաշտպանում են այն թեկնածուին, որը ներկայացնում է ԺԱՄ-ը: Բացի մեր կազմակերպությունից, քաղաքապետի պաշտոնում Համիկ Ավանեսյանի պաշտպանությամբ հանդես են եկել Արմենական կուսակցությունը, սոցիալ-դեոմոկրատները, Կոմկուսը: (Այս պահի դրությամբ Ստեփանակերտի քաղաքապետի պաշտոնի համար պայքարը շարունակում են առաջադրված 13 թեկնածուներից 6-ը: Ըստ տարբեր կանխատեսումների, ընտրվելու ամենամեծ հավանականություն ունեն Համիկ Ավանեսյանը, ՀՅԴ-ի կողմից պաշտպանվող Մաքսիմ Միրզոյանը եւ Սերգեյ Միրզոյանը, որը ոչ ֆորմալ ձեւով ներկայացնում է ԼՂ պաշտպանության նախկին նախարար, Շուշիի բերդում բանտարկված Սամվել Բաբայանի շրջապատը- Թ. Հ.): Հնարավորությունների առումով դժվար է ասել, թե ով կընտրվի, որովհետեւ բոլոր թեկնածուները փորձել եւ փորձում են նախընտրական քարոզարշավն օգտագործել առավելագույն չափով, նախընտրական հանդիպումներ են կայանում ձեռնարկություններում, թաղամասերումՙ բնակիչների հետ: Մեկ առանձնահատկություն կա. այս պահի դրությամբ կարող ենք ասել, որ քաղաքապետի բոլոր թեկնածուները, այդ թվում ՀՅԴ-ի ներկայացուցիչը, կարծես պասիվ նախընտրական արշավի մեջ լինեն:
Մեր նախընտրական շտաբն ամեն օր 6-8 հանդիպում է կազմակերպում, մնացած թեկնածուների մոտ այդպիսի հաճախականություն չեմ նկատում: Ենթադրում եմ, որ նրանք նույնպես աշխատում են որոշակի տեխնոլոգիաներով, չեմ կարող ասելՙ որն է ավելի արդյունավետ:
- Եթե փորձենք ԺԱՄ-ՀՅԴ նախընտրական պայքարը տեղայնացնել, ինչպիսի՞ն կլինի պատկերը, նկատի ունեմ երկու քաղաքական ուժերի պայքարը շրջաններում:
- Դժվարանում եմ ասելՙ այս կամ այն ուժը որտեղ ցայտուն առավելություն ունի: Փորձել ենք մեր հնարավորություններն առավելագույն չափով օգտագործել շրջաններում: Առանց բացառության բոլոր շրջաններում էլ ունենք մեր կողմից պաշտպանվող թեկնածուներ: Օրինակ, Հադրութի 24 համայնքներից 16-ում ունենք թեկնածուներ, Մարդակերտում, Մարտունիում, Ասկերանում, Շուշիում, Շահումյանում, Քաշաթաղում երեւի 80-90 տոկոսով ունենք ԺԱՄ-ի կողմից պաշտպանվող թեկնածուներ: Սա ոչ թե ազդեցություն տարածելու կամ հանրապետության ողջ տարածքն ընդգրկելու համար է արվում, այլ պարզապես ճիշտ կլիներ ասել, որ սրանով մենք կարեւորում ենք տեղական ինքնակառավարման մարմինների ընտրությունները: Փաստորեն, մենք երեք տարվա հեռանկարով ձեւավորում ենք տեղական իշխանություններ, եւ նրանից, թե այդ ընթացքում ինքնակառավարման մարմինները կկարողանա՞ն լուծել տեղական խնդիրները, կարելի կլինի եզրակացնել, թե ապագա երեք տարիներին ինչպիսի հաջողություններ կունենանք ԼՂՀ սոցիալ-տնտեսական, մշակութային եւ այլ բնագավառներում:
- Պրն Ղուլյան, ՀՅԴ-ն հարյուրամյա անցյալ ունեցող կուսակցություն էՙ իր հաջողություններով եւ բացթողումներով, ժողովրդին ներկայանալու դժվարություններ երեւի թե չունի: ԺԱՄ-ն ընդամենը 1,5 տարվա պատմություն ունի: Ժողովրդի հետ նախընտրական հանդիպումներում ինչպե՞ս եք ներկայանում, ի՞նչ արժեքներ է դավանում ԺԱՄ-ը, զարգացման ի՞նչ ուղիներ եք որդեգրել:
- Տարողունակ հարց է. ճիշտ կլիներ վերհիշել անցյալը: Այո, մեր կազմակերպությունը ձեւավորվել է 1,5 տարի առաջ, ձեւավորվել է ծայրահեղ պայմաններում, երբ ԼՂՀ-ում քաղաքական նոր ուժի անհրաժեշտություն էր զգացվում: ԼՂ-ում 1988-1991 թթ. քաղաքական կյանքը բավականին ակտիվ էր: Այդ ժամանակ, ճիշտ է, քաղաքական կուսակցությունների ձեւավորման շրջանն էր, բայց արդեն կային մի շարք հասարակական կազմակերպություններ, որոնց ազդեցության հիմնական ոլորտը ԼՂ հարցի քաղաքական կարգավորումն էր: 1991-94 թթ. պատերազմի պայմաններում ԼՂՀ-ում քաղաքական կյանքը չէր կարող զարգանալ նորմալ հունով: Հետպատերազմյան առաջին տարիները նույնպես չէին կարող այդ բացը լրացնել, որովհետեւ կային առավել օրախնդիր հարցեր, որոնք թույլ չէին տալիս, որպեսզի քաղաքական դաշտն իր ձեւավորումը ստանար դասական իմաստով: 1999 թ. ԼՂՀ նախագահ Արկադի Ղուկասյանը հռչակեց նոր քաղաքականության սկիզբըՙ հասարակական կյանքի ժողովրդավարացում, արդարության եւ օրինականության հաստատում: Առկա էին պատերազմից հոգեբանորեն դուրս գալու իրավիճակ, ներքաղաքական կյանքում շտկումների անհրաժեշտություն: Իմ անձնական տպավորությամբ, հասարակայնության այն խավը, որ մեծ ներուժ ուներ եւ ԼՂ քաղաքական կյանքում կարող էր ազդեցություն ունենալ, կարծես թե կտրված էր հասարակական-քաղաքական գործընթացներից: Չեմ ասում առավելագույն չափով, բայց ԺԱՄ-ի ստեղծումով քաղաքական ակտիվ ներուժ ունեցող խավն ընդգրկվեց կազմակերպության մեջ:
Ինչպե՞ս ենք ներկայանում ժողովրդին: Ներկայանում ենք շատ պարզ ձեւովՙ այն սկզբունքներով, որոնք հռչակել ենք կազմակերպության հիմնադիր համաժողովում: Գուցե այդ սկզբունքները մի քիչ սովորական են դարձելՙ երկիրը պետք է լինի ժողովրդավարական, արդարություն հասարակության մեջ, չպիտի լինեն արտոնյալ եւ ոչ արտոնյալ խավեր, պետք է օրենքի գերակայություն: Չնայած դժվարություններին, ԺԱՄ-ը փորձելու է հասնել այդ սկզւբունքների իրականացմանը: Շատ լավ հասկանում ենք, որ դա մեկ ամսվա կամ մեկ տարվա գործ չէ: Ընտրել ենք այդ ուղին եւ փորձելու ենք տարեցտարի հաստատ քայլեր անել այդ ճանապարհով:
- Կարո՞ղ ենք ասել, որ ԺԱՄ-ը իշխանական կուսակցություն է, իսկ սեպտեմբերի 5-ի տեղական ինքնակառավարման մարմինների ընտրությունները կարեւոր փուլ են հաջորդ տարի կայանալիք ԼՂՀ նախագահական ընտրություններից առաջ:
- Այն քաղաքականությունը, որ այսօր մենք ենք փորձում որպես կազմակերպություն իրականացնել, ընդունվել է իշխանությունների կողմից: Բայց սա չի նշանակում, թե մեր նպատակն ամեն գործի, ձեռնարկման ծափահարելն է: Կան բավականին չլուծված խնդիրներ, կան տարբեր մոտեցումներ: Մենք փորձում ենք այս չլուծված խնդիրների, մոտեցումների շուրջ ստեղծել ավելի լայն քննարկում, ընդգրկել ավելի շատ մարդկանցՙ ե՚ւ մասնագիտական, ե՚ւ քաղաքական ակտիվության առումով: Չեմ բացառում, որ որեւէ հարցի շուրջ մենք ունենանք տարբեր մոտեցումներ, թեեւ այս 1,5 տարում, ինչքան հնարավոր են եղել քաղաքական տարբեր ուժերի հետ շփումները, կարծում եմՙ երկրի համար ռազմավարական նշանակություն ունեցող հարցերում ԼՂՀ քաղաքական սպեկտրում չկան լուրջ տարաձայնություններ: Տարաձայնությունները զուտ մարտավարական ենՙ զարգացում, սոցիալական քաղաքականություն եւ այլն:
Երբ խոսում ենք լուրջ դերակատարության մասին, հարցն այն չէ, որ մենք հռչակում ենք սկզբունքներ եւ ամեն օր դրա մասին խոսում: Ամենակարեւորն այն է, թե այս կամ այն սկզբունքի հռչակումից հետո ինչ քայլեր են արվում, որպեսզի այն կյանքի կոչվի: Մենք փորձում ենք խոսքից անցնել գործնական քայլերի: ԺԱՄ-ը կարեւորում է տեղական ինքնակառավարման մարմինների ընտրությունները, եթե շրջաններում համայնքները թույլ լինեն, կենտրոնում ինչքան էլ ակտիվացնենք քաղաքական կյանքը, միեւնույն էՙ դա ողջ Ղարաբաղը չէ: Կարելի է ասել, որ որոշ առումով սա նաեւ նախապատրաստություն է հաջորդ տարի կայանալիք ԼՂՀ նախագահական ընտրություններից առաջ: Տպավորությունն այնպիսին է, որ տեղական ինքնակառավարման մարմինների ընտրություններն ավելի շուտ այլ կուսակցությունների համար են նախապատրաստական փուլ ԼՂՀ նախագահական ընտրություններից առաջ:
- Խոսենք գործնական քայլերի անցնելու մասին: Վերջերս «Ազգին» տված հարցազրույցում ԼՂՀ ՀՅԴ ԿԿ ներկայացուցիչն ասել էր, որ նախագահ Ղուկասյանը գիտի ղեկավարելու մեկ ձեւՙ այն, ինչ տեսել է Սամվել Բաբայանի օրոք: Ավելի պարզ ասեմՙ 1999-ից այս կողմ ԼՂՀ-ում ինչ-որ բան փոխվե՞լ է:
- Միանշանակ փոխվել է, բայց այն, ինչ այսօր ունենք, շոշափելի ձեռքբերում չի կարելի համարել: Այսօր փոխվել է մթնոլորտը, մարդիկ ավելի ազատ են ու անկաշկանդ, կարող են կարծիք արտահայտել ցանկացած հարցի վերաբերյալ: Նույնիսկ եթե վերցնենք այս ընտրությունները, կարող ենք տեսնել, որ թեկնածուների շատ ակտիվ առաջադրում է տեղի ունեցել: Այդ մարդիկ հնարավորություն չե՞ն ունեցել մասնակցելու տեղական ինքնակառավարման մարմինների նախորդ ընտրություններին: Իհարկե, ունեցել են, սակայն նրանցից ամեն մեկը մտածել է, որ իրենից ոչինչ կախված չէ: Այսօր այդ մթնոլորտը չկա: Այսօր մարդիկ ե՚ւ պրոֆեսիոնալ, ե՚ւ բարոյական, ե՚ւ պատասխանատվություն ստանձնելու առումով զգում են, որ որեւէ օգուտ կարող են բերել այս երկրին եւ առանց վարանելու հայտնում են իրենց պատրաստակամությունը: Մարդկանց հոգեբանությունն է փոխվել: Սակայն այս ամենը չեն կարող շոշափել: Այն, ինչ կախված էր նախագահ Ղուկասյանից, արվել է, արվել է ավելինՙ դրա համար հատուցելով կյանքի վտանգով:
Ինչ վերաբերում է պրն Հայրապետյանիՙ ձեր թերթում արտահայտած կարծիքին, ապա չեմ ուզում մեկնաբանել, պարզապես կարող եմ երկու նկատառում ներկայացնել: Նախՙ եթե ոչ մի բան չի փոխվել, ապա ինչո՞ւ այդ ամենի մասին 3-4 տարի առաջ չէին խոսում, երկրորդ, որ թերեւս ավելի կարեւոր է, Արցախում ոչ ոք ոչ մեկին չի փորձում համոզել, թե աղքատ ապրելը բնական է, բայց չեն էլ փորձում անհիմն ոգեւորել, թե մի քանի ամիս հետո հրաշք է լինելու, եւ մարգարեն է միայն պակասում: Կարեւորն այն է, որ ժողովուրդը հավատա իր ապագային:
- Պրն Ղուլյան, մենք մոռացանք ամենակարեւորըՙ ժողովուրդը գնալո՞ւ է ընտրությունների, շահագրգռվա՞ծ է:
- Ժողովուրդը գնալու է ընտրությունների, եւ այդ տպավորությունն իմ մեջ ավելի է ամրապնդվում: Իսկապես, ժողովրդի մեջ դժգոհություն կա, որ ամեն տարի իրենք մասնակցում են ընտրություններին, բայց շեշտակի առաջադիմություն չկա: Եթե ինչ-որ բան փոխվում է, փոխվում է շատ դանդաղ: Երբ պարզ խոսում ենք ժողովրդի հետ, ասում, թե ինչու ենք պաշտպանում այս կամ այն թեկնածուին, ինչն ենք նրա մեջ գնահատում, իսկապես հասկանում է: Ժողովուրդը շատ լավ է հասկանում, որ ընտրության չգնալով, մի քանի տարի էլ կմնա նույն վիճակում, երբ ոչ մի բան չի փոխվի: Ստեփանակերտի կտրվածքով կարող եմ ասել, որ մեծամասնությունը մասնակցելու է: