Հովհաննես Հովհաննիսյանն Ադրբեջանի քարոզչական հաղթանակն իրենց թույլ դիվանագիտության հետեւանք չի համարում
Քաղաքական շրջանակները, անդրադառնալով ԵԽ կողմից ստացված հաղորդագրությանը, որով կոչ էր արվում ԼՂՀ-ում չանցկացնել տեղական ինքնակառավարման մարմինների ընտրությունները, քննադատության հեղեղ թափեցին ԵԽ հայկական պատգամավորական պատվիրակության հասցեինՙ գտնելով, որ թույլ դիվանագիտություն է վարում: Հաղորդագրության եւ ստեղծված իրավիճակի մասին խոսեցինք պատվիրակության ղեկավար, ԱԺ արտաքին հարաբերությունների մշտական հանձնաժողովի նախագահ Հովհաննես Հովհաննիսյանի հետ:
- Որպես ԵԽ-ում հայկական պատվիրակության ղեկավար, ինչպե՞ս եք գնահատում ԵԽ-ի հաղորդագրությունը:
- Այդ հայտարարությունը ստորագրել է Եվրախորհրդի եռյակը: Այսինքնՙ պիտի ընդունենք, որ քաղաքական ինստիտուտի կարծիքն է եւ ոչ թե ողջ Եվրոպայի խորհրդի: Դա 43 երկրների արտաքին քաղաքական տեսակետը չէ: Խնդիրը պետք է երկու մասի բաժանել: Առաջինն այն է, որ Եվրախորհուրդը ցույց է տալիս իր անհանգստությունը եւ հայտարարությունը հիմնավորում է զուտ նրանով, որ ԼՂ տեղական ինքնակառավարման մարմինների ընտրությունները կարող են ոչ լեգիտիմ լինել այնքանով, ինչքանով ազգաբնակչության մի մասը (ադրբեջանցիները) բացակայում են Ղարաբաղից: Պարզ էՙ նրանք խնդրի մեջ չեն խորացել, քանի որ Ղարաբաղում միջինացված 22-23 տոկոս ադրբեջանցի էր բնակվում: Եթե անգամ նրանք բացակայում են, 75 տոկոս բնակչությամբ անցկացված ընտրությունը լեգիտիմ կարող է լինել: Երկրորդն այն է, որ եթե հարցին այդ տրամաբանությամբ մոտենանք, ապա ե՚ւ Ադրբեջանում, ե՚ւ Հայաստանում անցկացված բոլոր ընտրությունները ոչ լեգիտիմ կարող են համարվել, քանի որ Հայաստանից եւս որոշ քանակով ադրբեջանցիներ են գնացել, իսկ Ադրբեջանում ապրում էր 500 հազար հայ եւ այժմ նրանք այնտեղ չեն: Այսինքնՙ Եվրախորհրդի ղեկավարության հիմնավորումն այս առումով հիմնավորում չէ:
- Քաղաքական շրջանակներում այն կարծիքն է տարածված, թե Եվրախորհրդի այս հայտարարությունը վկայում է, որ մեր խորհրդարանական պատվիրակությունը Եվրախորհրդում թույլ դիվանագիտություն է վարում, ի հակադրություն Ադրբեջանի: Ինչպե՞ս եք գնահատում ձեր ղեկավարած պատվիրակության գործունեությունը:
- Ես չեմ ասի, թե մենք շատ լավ ենք աշխատում: Բայց չեմ կարող ընդունել այդ մեղադրանքները: Եվրոպայի խորհրդում Ադրբեջանը բավականին լուրջ դեսանտ է իջեցրել: ԵԽ-ում այդ երկիրն ունի մի շատ հզոր հովանավորՙ ի դեմս Թուրքիայի, որը 50 տարի ԵԽ անդամ է եւ միայն Ստրասբուրգում ունի 50-ից ավելի դիվանագետ: Ադրբեջանցիներն այդ կառույցում ունեն յոթ եւ ավելի դիվանագետ, իսկ մենքՙ ընդամենը մեկ դիվանագետ եւ բառացիորեն 4 օր առաջ ուղարկել ենք երկրորդին: Այսինքնՙ ամեն ինչ աշխատանքի արդյունք է: Շատ դժվար է, ասենք, նման պայմաններում որեւէ բանաձեւ մշակել, որի տակ կարողանանք 20 ստորագրություն հավաքել: Մի բան, որ ադրբեջանցիները հեշտությամբ անում են, չնայած այդ ստորագրությունները միայն իրենցը, թուրքերինը եւ մի քանի նրանց համախոհ այլ երկրների պառլամենտականներինն են: Բայց ամեն դեպքում դա շատ լարված աշխատանք է համարվում: Մենք այլ տեսակետ ունենք: Չենք ուզում ԵԽ ամբիոնը վերածել կռվշտոցի վայրի, որտեղ ողջ Եվրոպայի առջեւ մենք եւ ադրբեջանցիները սուտ կամ ճիշտ մեղադրանքներով հանդես գանք: Սեպտեմբերի 4-ին Թբիլիսիում եռակողմ հանդիպում կլինիՙ Հայաստան, Վրաստան, Ադրբեջան, որին ես կմասնակցեմ եւ անպայման այդ առաջարկն անելու եմ: Եթե ընտրում ենք պայքարելու աշխատաոճ, ապա, հավատացեք, մենք շատ ճիշտ կամ մի քիչ ոչ ճիշտ հայտարարություններով, բանաձեւերով կարող ենք հանդես գալ: Որպես օրինակՙ մեր առաջ քաշած Ցեղասպանության մասին բանաձեւը, որի տակ ավելի շատ ստորագրություն հավաքվեց, քան ադրբեջանցիների առաջ քաշած երեք բանաձեւերը միասին: Ինչեւէ, կարծում եմ, Եվրոպայի խորհրդի գլխավոր քարտուղար պրն Շվիմերը շատ է շտապել նման հայտարարություն ձեւակերպելու համար:
- Այնուամենայնիվ, չե՞ք կարծում, որ թուրքական եւ ադրբեջանական դիվանագիտությունը կարող է հաղթանակ տոնելՙ ազդելով այդ խոշոր միջազգային կառույցի ղեկավարության վրա:
- Հայտարարությունը ծնվել է ադրբեջանական եւ թուրքական համոզմունքների, ճնշումների ազդեցության տակ: Հենց այնպես չէր ձեւակերպվի: Իրապես պիտի ընդունենք, որ նրանք անմասն չեն այս նախաձեռնությանը:
- Ըստ Ձեզ, արդյոք նման հայտարարություն շրջանառության մեջ դնելովՙ Եվրախորհրդի ղեկավարությունը չի՞ ցանկանում որոշ չափով դառնալ ղարաբաղյան հակամարտության կարգավորման մասնակիցներից: Առավել եւս, որ փարիզյան հանդիպման շրջանում ակտիվորեն քննարկվում էր Եվրոպային եւս կարգավորմանը մասնակից դարձնելու հարցը:
- Եվրախորհրդի քաղաքական ինստիտուտը չի ուզում անմասն մնալ իր անդամ երկրների նման վիճելի հիմնահարցերի լուծումից: Այդ հարցը հունիսին քննարկվել է ԵԽ-ում: Նրանք առաջարկում էին Եվրոպայի խորհրդի քաղաքական հանձնաժողովի շրջանակներում քննարկում ծավալելՙ հրավիրելով ԵԱՀԿ Մինսկի խմբի համանախագահներին: Բայց մենք ասացինք, որ նման բան անելու համար դեռ շուտ է եւ պայմանավորվեցինք, որ այդպիսի հարցերը պետք է քննարկվեն քաղաքական հանձնաժողովին կից ստեղծված ժամանակավոր եռակողմ հանձնախմբի շրջանակներում: Բայց ոչ մի անգամ Եվրախորհուրդը չի հավակնել եւ չի փորձի մտնել ղարաբաղյան խնդրի կարգավորման քաղաքական գործընթացների մեջ: Նրանք ուղղակի պատրաստ են իրենց բոլոր կառույցներով օգնել դրական մթնոլորտի ձեւավորմանը, հակամարտող հասարակությունների լարվածության թուլացմանը: Ամեն դեպքում բոլորն ընդունում են, որ ղարաբաղյան խնդրի կարգավորումը պիտի լինի միայն ԵԱՀԿ Մինսկի խմբի շրջանակներում:
- Հոկտեմբերին Երեւանում նախատեսված է անցկացնել Եվրախորհրդի խորհրդարանական վեհաժողովի գիտության, կրթության, մշակույթի հարցերով հանձնաժողովի արտագնա նիստը, որտեղ քննարկվելու է Ադրբեջանի Մեջլիսի պատգամավորների ներկայացրած «Ադրբեջանի գրավված տարածքների մշակութային արժեքների ոչնչացման մասին» ինչ-որ բանաձեւ: Որքանո՞վ եք պատրաստ այդ հարցի քննարկումներին եւ չե՞ք պատրաստվում արդյոք Ադրբեջանի սկսած քարոզարշավի առաջն առնել:
- Այդ նիստն արվում է մեր հրավերով: Մենք փորձում ենք այնպես անել, որ տարին մեկ նիստ գոնե Հայաստանում անցկացվի: Դեռ ինն ամիս առաջ այդ հանձնաժողովի առջեւ բարձրացրել ենք Եվրոպայի խորհրդի անդամ երկրներում հայոց մշակութային արժեքների պահպանման խնդիրը: Դրանից վեց ամիս անց միայն ադրբեջանցիներն այդ փաստաթուղթը կազմեցին եւ ներկայացրին:
Այսինքնՙ նրանց այս առաջարկությունը մեր բանաձեւի ենթատեքստով պիտի քննարկվի: Ցավոք սրտի, մեր այդ նախաձեռնության մասին հասարակությունն առաջին անգամ պետք է լսի, իսկ ահա Ադրբեջանի ներկայացրած այդ առաջարկն արդեն հասել եւ ընդունվել է բոլորի կողմից, քանի որ նրանց լրատվամիջոցները դա արձանագրում են, համարում ինչ-որ հաջողություն:
Դա եւս աշխատանքի արդյունք է: Օրինակ, հունիսին Եվրախորհրդի ԽՎ-ին մենք գնացել էինք 4 պատգամավորով, թեեւ կարող էինք ութը լինել, նրանք եկել էին 11 պատգամավորով, իրենց հետ բերել էին 4-5 լրատվամիջոցների լրագրողների: Պատվիրակությանը սպասարկում էր 5-6 հոգանոց խորհրդականների խումբը: Իսկ մենք այնտեղ աշխատում ենք 1 դիվանագետով:
ԳՈՌ ԱԲՐԱՀԱՄՅԱՆ
Հ. Գ. Մեր զրույցի ընթացքում Հ. Հովհաննիսյանը բողոքում էր, թե հայաստանյան լրատվամիջոցները բոլորովին հետամուտ չեն իրենց աշխատանքները լուսաբանելու: Իշխանություններին հարկ է հիշեցնել, որ եթե իրենք ֆինանսական բարդություններ ունեն պատվիրակությունը մեծացնելու, լրատվամիջոցներն առավել խնդիրներ ունեն Ստրասբուրգ թղթակից ուղարկելու: Փոխանակ դրա հնարավորությունը ստեղծելու, նրանք ավելի են ծանրացնում լրատվամիջոցների ֆինանսական կացությունը, օրինակՙ 3 անգամ մեծացնելով զբաղեցրած տարածքի համար գանձվող վարձավճարը: