Համաձայն Կարմիր խաչի միջազգային կոմիտեի Ստեփանակերտի գրասենյակի տվյալների, արցախյան պատերազմի ընթացքում հակամարտող կողմերը ԼՂՀ տարածքում տեղադրել են 50.000 միավոր հակատանկային ու հակահետեւակային ականներ: Դեռեւս հրադադարից հետո դրանք վնասազերծելու մեծ աշխատանքներ են կատարել ինչպես ԼՂՀ ՊԲ համապատասխան ստորաբաժանումները, այնպես էլ ականների հիմնախնդրով զբաղվող միջազգային կազմակերպությունները: Իսկ 1998 թվականին կառավարությանը կից ստեղծվել է հանձնաժողով, որը կոչված է համակարգելու տեղական եւ արտերկրի մարդասիրական կառույցների գործունեությունը: Դրանցից են, մասնավորապես, Կարմիր խաչի Ստեփանակերտի գրասենյակը, բրիտանական «The Heep Trust» կազմակերպության ղարաբաղյան մասնաճյուղը, Հայ ավետարանչական ընկերակցության Ստեփանակերտի ներկայացուցչությունը: Համատեղ աշխատանքները տալիս են իրենց դրական արդյունքները: Միայն անցյալ տարի ԼՂՀ տարածքում վնասազերծվել է 9800 միավոր ռազմամթերք, որի գերակշիռ մասը հակահետեւակային ու հակատանկային ականներն են: Վերոհիշյալ հանձնաժողովի նախագահ Մելս Հակոբջանյանի հավաստմամբ, ականները հիմնականում տեղադրված էին Մարտունու, Մարդակերտի եւ Շուշիի շրջանների մշակովի հողատարածքներում:
Օրերս ականների հիմնախնդրով զբաղվող ԼՂՀ կառավարական հանձնաժողովը հանրապետության տարածքում անցկացրել է ռազմալիցքերի վնասազերծման վերաբերյալ սոցիոլոգիական հարցումներ: Ըստ այդ հարցումների, բնակչությունը պատրաստակամ է լայնորեն աջակցելու շահագրգիռ կազմակերպություններինՙ ականների ու պայթուցիկ սարքերի հայտնաբերման, դրանց վայրերի քարտեզագրման հարցում: Բնակչությունից ստացվել են բազմաթիվ առաջարկություններ, որոնք, Մելս Հակոբջանյանի խոսքերով, կարելի է գործնականում կիրառել:
Հասարակական այս ակտիվությունը վկայում է, որ պատերազմի ծանր հիշողությունների վերացումը դարձյալ մնում է կարեւոր խնդիր: Իսկ դա, անշուշտ, պիտի լուծել համատեղ ջանքերով, քանզի այդ հուշ-ականները միշտ էլ պայթյունավտանգ են:
ԵՂԻՇԵ ԱՐՇԱԿՅԱՆ, Ստեփանակերտ