Խորհրդարանական տարեմուտի խնդիրները ԱԺ նախագահ Արթուր Բաղդասարյանի մեկնաբանությամբ
- Վանաձորում հանրապետության նախագահն ավանդների համար ստորագրահավաքը համարեց հաշվարկված քայլ ԱԺ նախագահի դեմ: Կարծիքներ եղան, որ դա «ՕԵ»-ին հեղինակազրկելու փորձ էր, քաղաքական խարդավանք: Ձեզ թակարդի մեջ զգո՞ւմ եք:
- «ՕԵ»-ի դեմ շատ թակարդներ են դրվել ու փոսեր փորվել, բայց փոս փորողն ինքն է ընկնում դրա մեջ: Նման ձգտումներ ունեցող ուղղորդված ուժեր կան, բայց ժամանակը ցույց կտա յուրաքանչյուրի մոտեցման ճշմարտացիությունը: Մենք դեմ ենք ուրիշներին վարկաբեկելով միավորներ վաստակելուն:
- Գործադիրը եւ կոնկրետ ձեր կուսակցությունը հակառակ տեսակետներ ունեն ավանդների վերադարձման ռեսուրսների մասին: Ո՞րն է այդ տարակարծութունների հիմքը:
- Այն, որ այդ մարդկանց մի մասը, այդ թվում նաեւ իշխանության մեջ գտնվող որոշ մարդիկ, մտածում են, որ եթե ավանդները չեն վերադարձվում, ուրեմն Արթուր Բաղդասարյանն ու «ՕԵ»-ն խայտառակ են լինում: Բայց մենք խայտառակ լինելու բան չունենք, որովհետեւ հարցերը դրվում են քվեարկության, կերեւա ովՙ ով է:
- Խորհրդարանը քննարկելու է 2005 թ. բյուջեն: Կո՞ղմ, թե՞ դեմ եք քվեարկելու, նկատի առնելով, որ ավանդների վերադարձին տեղ չտրվեց դրա մեջ:
- Ավանդների խնդիրը մենք բարձրացրել ենք 2000 թ. եւ դրանից հետո 3-4 բյուջե եղել է, որպես կանոն, բոլորին էլ կողմ ենք քվեարկել: Որովհետեւ բյուջեն երկրի տնտեսական ու քաղաքական զարգացման ցուցիչն է, եթե չի հաստատվում, հայտնվում ենք անհասկանալի կացության մեջ:
Այնքան դրական պոտենցիալ ունի 2005 թ. բյուջեն իր մեջ, որ չենք կարող այն կապել միայն ավանդների հետ եւ դեմ քվեարկել: Հիշեցնեմ` 48 հզ. ուսուցիչների, սպայակազմի աշխատավարձերի, կենսաթոշակների բարձրացում, աղետի գոտում բնակշինարարության ավելացում, կիսակառույց շենքերի ամրացում, 1000 փախստականների բնակարանային հարցերի լուծում, մշակույթի տների ու դպրոցների վերակառուցում եւ այլն:
- Ինչպե՞ս եք վերաբերվում ձեր հասցեին հնչող քննադատություններին, թե որոշ հարցերի նկատմամբ պոպուլիստական մոտեցում է հանդես բերվում:
- Եթե ժողովրդի հարցերով զբաղվելը պոպուլիզմ է համարվում, թող ինձ մեղադրեն դրա մեջ: Աշխարհում 3 երկրների խումբ` ԱՊՀ երկրները, Եվրոխորհրդի, Եվրոմիությանը նոր անդամակցած երկրներն այսօր ավանդների վերադարձի գործընթացի մեջ են: Ի՞նչ է, այդ երկրների նախագահները, վարչապետն ու պառլամենտը պոպուլիստնե՞ր են:
Արցախի բյուջեում տող կա ավանդների վերադարձի մասին եւ արդեն մի քանի տարի ավանդները տրվում են ժողովրդին: Հարց` սա պոպուլի՞զմ է: Մենք գտնում ենք, որ եթե 43 մլրդ դրամով ավելանում է բյուջեն, 2 մլրդը կարելի է ուղղել ավանդների վերադարձին: Եվ երկրորդ` սեփականաշնորհման գումարների 10-20 տոկոսը կարելի է ուղղել այդ խնդրի լուծմանը: Որոշ մարդկանց թվում է, թե ես էդ ավանդները մեր տուն եմ տանելու: Մենք էլ կարող ենք ասել, չի լինում` թող չլինի: Խնդիրը դիվիդենտներ շահելը չէ, այլ ավանդների վերադարձը, որը հնարավոր է: Եվ բացի այդ, կոալիցիա կազմած կուսակցություններից 2-ի («ՕԵ» եւ ՀՅԴ) նախընտրական ծրագրերում գրված է ավանդների վերադարձի մասին: Բացի այդ` կոալիցիայի հուշագրի մեջ եւս նշված է, որ կառավարության գործունեությունը պետք է ընդգծված սոցիալական ուղղվածություն ունենա: Ոչ մի ողջախոհ մարդ չի կարող պնդել, որ ավանդների վերադարձը սոցիալական հարց չէ: Մենք 2000 թ.-ից խոսում ենք ավանդների մասին եւ հետեւողական ենք լինելու, որ այդ խնդիրը լուծվի: Այս առումով դրական է, որ նախագահի հրամանագրով փետրվարին պիտի ստեղծվի ավանդների վերադարձման պետական հանձնաժողով գործադիրի եւ օրենսդիրի մասնակցութամբ:
- Խորհրդարանը կկանգնի նոր փորձության առաջ` քննարկելով Իրաք հայկական ջոկատ ուղարկելու հարցը: Դրական պատասխանի դեպքում մենք ավելի շատ շահելո՞ւ ենք, թե կորցնելու:
- Ես կարծում եմ, որ Հայաստանի շահերից է բխում Իրաք 50 հոգանոց հումանիտար խումբ ուղարկելը: Ես գտնում եմ, որ մենք պետք է կարողանանք ոչ թե զգացմունքների ազդեցության տակ, այլ պրագմատիկ իրողություններից ելնելով որոշում կայացնել: Աշխարհում խոշոր սփյուռք ունեն նաեւ Լեհաստանը, Իսրայելը, Ուկրաինան: 94 պետություն է մասնակցում հակաահաբեկչական կոալիցիային: Մասնակցությունը նախ անհրաժեշտ է հակաահաբեկչական կոալիցիային միանալու, երկրորդ` հայ-ամերիկյան զարգացող տնտեսական-քաղաքական հարաբերությունների տեսանկյունից: ԱՄՆ-ն այս տարիների ընթացքում 1,5 մլրդ դոլարի աջակցություն է ցուցաբերել Հայաստանին: Եթե գործընկերության մասին ենք խոսում, ապա միայն ուզելով չէ, տալով է: Հայաստանը զարգացման նոր ծրագրերի մեջ է գտնվում, եւ մենք չենք կարող այդ հանգամանքը եւս հաշվի չառնել:
Մեր հարեւան Ադրբեջանը 300 մարդ ունի Իրաքում, Վրաստանը 150-ը ցանկանում է 800 դարձնել: Մենք չպիտի մոռանանք, որ ունենք ղարաբաղյան հիմնախնդիր... Բացի այդ` նաեւ հումանիտար առաքելությամբ մենք մասնակցում ենք Իրաքի վերականգնմանը, որը չափազանց կարեւոր նշանակություն ունի:
- Ձեր ելույթներում սուր քննադատության եք ենթարկում սեփականաշնորհման գործընթացները: Ինչպե՞ս է հնարավոր դրանք թափանցիկ դարձնել, եթե մենք ունենք նույնիսկ «Արմենտելի» գիշերային մրցույթի օրինակը:
- Ես գտնում եմ, որ սեփականաշնորհումը պետք է տեղի ունենա իրական շուկայական գների եւ ներդրումային ծրագրի հաշվառմամբ: ԱԺ վերահսկիչ պալատն էժան սեփականաշնորհումների բազմաթիվ դեպքեր է հայտնաբերել, իբր հետագայում խոշոր ներդրումներ անելու հիմնավորմամբ: Բայց շատ դեպքերում ոչ մի ներդրում չի արվել, եւ ոչ ոք էլ պատասխանատվության չի ենթարկվել:
Եթե ուզում ենք թափանցիկ ու հրապարակային գործընթացներ լինեն, պետք է ունենանք օրենք կառավարության մասին: Այսօր կառավարությունում որոշումները չեն ընդունվում քվեարկության միջոցով, որպեսզի իմանանք, ով է կողմ, ով` դեմ: Նման ընթացակարգ չկա: Հարցերի քննարկման եւ ընդունման եղանակը պետք է կանոնակարգել: «ՕԵ»-ն, նաեւ ՀՅԴ-ն առաջարկում են ընդունել օրենք կառավարության մասին, ինչպես բազմաթիվ երկրներում է:
- Շրջանառվող խոսակցությունների համաձայն ապագա նախագահական ընտրություններում դուք եք լինելու Արեւմուտքի հավանական թեկնածուն: Ապագա ընտրություններում ձեր թեկնածությունը դնելու՞ եք:
- Անկեղծ ասած, նման որոշում չունեմ, եւ գտնում եմ, որ դեռ ժամանակ կա հստակ դիրքորոշումներ ձեւակերպելու համար: Բնականաբար, Հայաստանում կան նման ցանկություններ արտահայտող խավեր: Ինչ վերաբերում է Արեւմուտքին, ես միշտ ասել եմ, որ ունեմ հրաշալի կապեր եվրոպական տարբեր մայրաքաղաքներում, գտնում եմ, որ մեր երկրի ապագան եվրոպական մեծ ընտանիքն է եւ նման խոսակցություններին հանգիստ եմ վերաբերվում:
- Եվ մի հարց, որ այսօր հաճախ է տրվում` Հայաստանում ուկրաինական կամ վրացական տարբերակների կրկնության հավանականության մասին:
- Կրկնությունը հավանական չեմ համարում, որովհետեւ Հայաստանում նման նախադրյալներ չկան: Բայց եթե 2007 թ. լինեն զանգվածային կեղծիքներով ընտրություններ, այո, այստեղ էլ կլինի զանգվածային դժգոհության ալիք` բոլոր հետեւանքներով: Ուզենք, թե չուզենք, մեր երկիրը գնալու է ժողովրդավարական զարգացումների ճանապարհով, որովհետեւ փոխվում են նաեւ աշխարհի զարգացման տրամաբանությունն ու փիլիսոփայությունը: Մենք գնալու ենք այդ ուղղությամբ, եւ աշխարհը մեզ ստիպելու է, որ գնանք: Այն, ինչ որ տեղի ունեցավ Ուկրաինայում ու Վրաստանում, ինչ-որ տեղ նաեւ հնի ու նորի կռիվ էր:
Ես վաղվա Հայաստանի կողմնակիցն եմ, որը ենթադրում է ազատ շուկայական տնտեսություն, անկախ դատաիրավական համակարգ, արդար եւ ազատ ընտրություններ, օրենքի ուժով պաշտպանված ժողովրդավարական հասարակարգ:
- Նոր տարում մենք անկասկած քաղաքական նոր իրավիճակ կունենանք: Հնարավոր համարո՞ւմ եք կոալիցիայի մասնատումը, նախագահական կամ խորհրդարանական արտահերթ ընտրությունները:
- Կոալիցիայի ներսում պարբերաբար սրացումներ լինում են, 1 ամիս առաջ ընտրական օրենսգրքի հետ կապված լուրջ խնդիրներ ծագեցին: Ժամանակը ցույց կտա, թե ինչպիսին կլինեն զարգացումները:
Ինչ վերաբերում է արտահերթ ընտրություններին, Հայաստանում նման բան տեղի չի ունենա, որովհետեւ նման ոչ մի հիմք գոյություն չունի: Եվ բացի այդ, եթե մենք ուզում ենք, որ մեր երկիրը նորմալ զարգանա, ոչ մի բան արտահերթ չպիտի անենք: Արդեն արտահերթ շատ բան է այս երկրում եղել:
- Որտե՞ղ եւ ինչպե՞ս եք դիմավորելու Ամանորը, եւ զուտ անձնական առումով ի՞նչ եք ակնկալում Նոր տարուց:
- Նոր տարին անցկացնում եմ իմ տանը, հետո պարտադիր լինում եմ կուսակցությունում, 1997 թվականից ավանդույթ է: Ամեն տարի իմ բարեկամների թիվն աճում է բոլոր ասպարեզներում: Ես ուզում եմ, որ 2005 թ. ինձ ավելի լավ ճանաչողների թիվն ավելի շատանա:
Մաղթում եմ, որ այն մարդիկ, ովքեր այսօր ուժ, իշխանություն ու փող ունեն, արդար լինեն նրանց նկատմամբ, ովքեր դրանք չունեն: Այն մարդիկ, ովքեր սիրո, ուշադրության ու հոգատարության կարիք ունեն, ստանան դրանք: Ցանկանում եմ, որ 2005-ը հույսի տարի լինի, որովհետեւ հուսալքությունը մեզ ուղեկից լինել չի կարող: Մենք պիտի գոտեպնդվենք, որպեսզի մեր երկիրը կարողանանք տանել ավելի դրական զարգացումների ճանապարհով:
ԿԱՐԻՆԵ ԴԱՆԻԵԼՅԱՆ