Հայաստանի եւ Ադրբեջանի նախագահները կոնկրետ որեւէ փաստաթուղթ չեն քննարկում
ԹԱԹՈՒԼ ՀԱԿՈԲՅԱՆ, Վարշավա
Լեհաստանի մայրաքաղաքում Եվրոխորհրդի անդամ պետությունների նախագահների, վարչապետների կամ արտգործնախարարների մասնակցությամբ մայիսի 16-17-ը տեղի է ունենում 46 պետություններ միավորող կազմակերպության 3-րդ գագաթաժողովը: Այս իրադարձությունը Հայաստանի համար կարեւորվում է, քանի որ գագաթաժողովի շրջանակներում նախատեսված են Ռոբերտ Քոչարյանի երկկողմ հանդիպումները մի քանի պետությունների առաջնորդների, այդ թվումՙ Ադրբեջանի նախագահի եւ Թուրքիայի վարչապետի հետ: Առաջինն արդեն կայացել է, երկրորդը հավանաբար տեղի չի ունենա:
Ղարաբաղյան կարգավորման հարցով Ռոբերտ Քոչարյանի եւ Իլհամ Ալիեւի հերթական հանդիպումը տեղի է ունեցել կիրակի երեկոյան: Բանակցությունների առաջին 20 րոպեներին ներկա են եղել ինչպես Հայաստանի ու Ադրբեջանի, այնպես էլ Ռուսաստանի ու Ֆրանսիայի արտգործնախարարներըՙ Սերգեյ Լավրովն ու Միշել Բարնիեն: Քոչարյանն ու Ալիեւը բանակցությունները շարունակել են դեմ առ դեմ շուրջ երկու ժամ:
Հանդիպումից հետո նախագահները մամուլի համար որեւէ հայտարարություն չեն արել: Ղարաբաղյան կարգավորման գործընթացի մասին որոշ տեղեկություններ է հաղորդել Ադրբեջանի արտգործնախարարը: Էլմար Մամեդյարովը նշել է, որ նախագահները որոշակիորեն ամփոփել են «Պրահայի գործընթացի» արդյունքները:
«Կոնկրետ որեւէ փաստաթուղթ չի քննարկվում: Բարդությունները դետալների շուրջն են: Կան բավականին հարցեր, որոնց շուրջը եկել ենք համաձայնության, բայց կան հարցեր, որոնց շուրջը մոտեցումները շատ ու շատ տարբերվում են», ասել է Էլմար Մամեդյարովը:
Քոչարյան-Էրդողան հանդիպում նախատեսված չէ
Թուրքական մամուլը եւ պաշտոնյաները հավանական էին համարում Հայաստանի նախագահի եւ Թուրքիայի վարչապետի հանդիպումը Վարշավայում: Ամենայն հավանականությամբ, գագաթաժողովի շրջանակներում Քոչարյանի եւ Էրդողանի հանդիպում տեղի չի ունենա: Հայաստանի նախագահի մամուլի խոսնակը մեզ հետ զրույցում ասաց, որ նման պայմանավորվածություն չկա:
Գագաթաժողովի շրջանակներում տեղի են ունենում երկկողմ բազմաթիվ հանդիպումներ: Մասնավորապես Քոչարյանը բանակցություններ կունենա Վրաստանի նախագահ Միխայիլ Սաակաշվիլու, ինչպես նաեւ Լիտվայի, Սլովակիայի եւ Կիպրոսի առաջնորդներ Վալդաս Ադամկուսի, Իվան Գաշպարովիչի ու Թասոս Պապադոպուլոսի հետ, կհանդիպի նաեւ Եվրոհանձնաժողովի անդամ Բենիտա Ֆերերո-Վալդներին:
Երեկ Վարշավայում տեղի է ունեցել նաեւ Ադրբեջանի նախագահ Իլհամ Ալիեւի եւ Թուրքիայի վարչապետ Ռեջեփ Թայիփ Էրդողանի առանձնազրույցը (տեսՙ կողքի սյունակները):
«Մենք մեզ զգում ենք ընդհանուր Եվրոպայի մասը»
Եվրոխորհրդի 46 անդամ պետությունների պատվիրակությունները վարշավյան գագաթաժողովում ներկայացվել են հիմնականում նախագահների եւ վարչապետների մակարդակով: Լեհաստանի մայրաքաղաք չեն ժամանել Ռուսաստանի նախագահ Վլադիմիր Պուտինը, Ֆրանսիայի նախագահ Ժակ Շիրակը, Մեծ Բրիտանիայի վարչապետ Թոնի Բլերը:
Գագաթաժողովի աշխատանքներն ընթանում են պատվիրակությունների ղեկավարների ելույթներով: Երեկ Հայաստանի նախագահն իր ելույթում նշեց, որ Երեւանը մտադիր է խորացնել Եվրոմիության (ԵՄ) հետ հարաբերությունները «Եվրոպական հարեւանության» քաղաքականության շրջանակներում:
«Մենք մեզ զգում ենք ընդհանուր (միասնական) Եվրոպայի մասը», ասաց Քոչարյանըՙ վստահեցնելով. «Հայաստանը գտնվում է եվրոպական ինտեգրացիայի դժվարին ճանապարհի սկզբում: Մինչեւ տարեվերջ մենք ամբողջությամբ կկատարենք ԵԽ-ի առաջ ստանձնած պարտավորությունները»:
Քոչարյանն իր ելույթում ասաց, որ Հայաստանում Եվրոպային հավատում են բաց սահմաններով, առանց փախստականների ու շրջափակման, ընդգծեց, որ միացյալ Եվրոպան պետք է խուսափի նոր բաժանարար գծերից:
«Մենք հավատում ենք այն Եվրոպային, որտեղ հարգվում են մարդու իրավունքները եւ ժողովրդի սեփական ընտրության իրավունքը, որտեղ ներկան կառուցվում է անցյալի օբյեկտիվ գնահատականի վրա», ասաց Քոչարյանը, հավելելով, որ «այս ենթատեքստում ենք տեսնում ԼՂ հակամարտության հեռանկարը»:
Հայաստանի նախագահը ԼՂՀ-ն համարեց «դե ֆակտո կայացած պետություն», հիշեցրեց 1915 թ. Հայոց ցեղասպանության մասին. «Մենք այս տարի նշում ենք այդ ողբերգական իրադարձությունների 90-րդ տարելիցը»:
Ռեջեփ Թայիփ Էրդողանը ելույթ էր ունեցել Ռոբերտ Քոչարյանից առաջ: Թուրքիայի վարչապետն այսօր եւս մեկ ելույթ կունենա: Երեկ ուշ երեկոյան Եվրոպայի առաջնորդները պետք է ունկնդրեին «ժողովրդավարության անշրջելի ուղին ընդունած» կովկասյան մեկ այլ հանրապետությանՙ Ադրբեջանի նախագահ Իլհամ Ալիեւին:
Ալիեւը պատրաստ է ԼՂ-ին տալ «ամենաբարձր ինքնավարություն»
ԵԽ գագաթաժողովի իր ելույթում Ադրբեջանի նախագահն ասաց, որ պատրաստ է ԼՂ-ին տրամադրել ամենաբարձր ինքնավարություն: «Մենք պահանջում ենք տարածքների վերադարձ եւ Ադրբեջանի տարածքային ամբողջականության վերականգնում», ասաց Ալիեւը, հավելելով, որ ԵԽ անդամ երկիրը չի կարող օկուպացիայի տակ պահել ԵԽ մեկ այլ անդամ երկրի տարածք: Նա, ինչպես իր բոլոր արտասահմանյան ելույթներում հիշեցրեց 20 տոկոս տարածքի եւ 1 մլն փախստակկաների մասին:
Ալիեւը, մյուս կողմից, «արդյունվետ» համարեց Հայաստանի նախագահի հետ հանդիպումը:
Վարդան Օսկանյան. «ինքնավարությունն անցած էտապ է»
Ալիեւի ելույթից քիչ հետո Վարդան Օսկանյանը գագաթաժողովի ամբիոնից հայտարարեց, որ Հայաստանը մերժում է ինքնավարության առաջարկը: Հհ ԱԳՆ-ը Ադրբեջանի նախագահի ԼՂ-ին ինքնավարություն տալու առաջարկը որակեց «անցած էտապ»:
Վարդան օսկանյանն իր ելույթում ասաց, որ հայաստանը ստիպված էր միջամտել ղարաբաղյան պատերազմին, քանի որ Բաքուն ռազմական ագրեսիայի դիմեց ԼՂՀ)ի դեմ:
Բողոքականները
Չնայած Վարշավայում ձեռնարկված անվտանգության միջոցառումներին, եվրոպացի բողոքականները տեղի չեն տալիս: Նրանք ակցիաներ են կազմակերպում եւ հայտարարում, որ Եվրոխորհուրդը շիզոֆրենիկների ու երկերեսանիների կազմակերպություն է: Որպես օրինակներ նրանք նշում են Իրաքի պատերազմը, բռնությունները չեչենների ու քրդերի նկատմամբ Ռուսաստանում եւ Թուրքիայում:
Հ. Գ. Այս հրապարակմանը պատրաստելուն աջակցել է Հայաստանում Լեհաստանի դեսպանությունը: