«ԱԶԳ» ՕՐԱԹԵՐԹ

https://www.azg.am | WAP | WAP-CULTURE

#119, 2006-06-28 | #120, 2006-06-29 | #121, 2006-06-30


ԳԱԳԻԿ ԱԲՐԱՀԱՄԵԱՆԻ ՀԵՏ

Նախագահ հայ ոսկերիչներու համաշխարհային միութեան

Ընդարձակ համալիր մը կը կազմէ պրն Գագիկ Աբրահամեանի DCA-JCA գործարանը Երեւանէն դէպի Էջմիածին գացող մայրուղիին վրայ: Գրասենյակը, ուր ունեցանք մեր հարցազրոյցը, կը նայի Արարատ լեռան: Եւրոպական չափանիշերով սարքաւորուած ադամանդի գործարանը ունի պատուէրներ համաշխարհային վարկ եւ անուն վայելող զանազան ծանօթ հաստատութիւններէ, ընդհանրապէս Ֆրանսայէն, Զուիցերիայէն, Իտալիայէն:

Համակրելի անձնաւորութիւն մըն է Գագիկը, սրտացաւ իր արտայայտութիւններովը, մանաւանդ Հայաստանի երիտասարդութեան ապագային, տեղական քաղաքական կեանքի մենաշնորհեալներու պատճառով ազատական ռամկավարութեան նահանջին, երկրին սահմանային ապահովութեան, ազատ առեւտուրի զարգացումին, հայրենիք-սփյուռք ամուր գործակցութեան հանդեպ: Ազգային ժողովի վերջին ընտրութիւններուն ան մաս կը կազմէր ՀՌԱԿԻ ցանկին, որ, դժբախտաբար, ծանօթ խարդաւանքներու պատճառով դուրս մնաց խորհրդարանական ներկայացչութենէ:

Հայ ոսկերիչները հի՜ն դարերէն ծանօթ են համաշխարհային շուկաներու մէջ որպէս վարպետ արհեստավորներ: Ո՛ւր որ գացած են, իրենց հետ տարած են այդ արհեստը, որ անշուշտ արուեստ է նոյնհետայն: Ուրախ եմ տեսնելու, որ անկախացած Հայաստանն ալ, հաւատարիմ ազգային կարգ մը աւանդութիւններուն, զարկ կու տայ ոսկերչութեան ու ադամանդագործութեան: Բնատուր ձիրքեր են ասոնք մեր ժողովուրդի զաւակներուն` փոխանցուած հօրմէ-զաւակ: Այսօր, Հայաստանի մէջ Գ. Աբրահամեանի գործարանին նման կը գործեն քանի մը ոսկերչական հաստատութիւններ, որոնք կը վայելեն վստահութիւնը այս ասպարէզի միջազգային տուներուն: Այս ասպարէզին մէջ շահիլ վստահութիւն, արդէն բարենիշ մըն է: Ու բարեբախտաբար, մեր հայաստանցի ոսկերիչները յաղթահարած են առաջին դժուարին փորձաքարը:

Հայաստան այցելութեանս վերջին երեկոն անցուցինք Գագիկի նորաշէն տան պարտէզը, հաւաքուած քանի մը ծանօթ բարեկամներով: Ու ներկաներէն մին երբ կ՛ասմունքէր Դանիէլ Վարուժանէն, մօտս նստած Գագիկ կը միանար ու կը ձայնակցէր: Ուրախացայ, որ բաւական բարձր դիրքի ու նիւթական լայն միջոցներու տիրացած այս հայորդին գիտէր մեր Վարուժանն ու անգիր կ՛արտասանէր մեր դասականներուն գործերը:

Ստորեւ կու տամ ամփոփ կերպով հարցազրոյցին կարեւոր մասերը:

- Ինչպէ՞ս սկսաք Ձեր այս հաստատութիւնը:

- Այս ոլորտի մէջ արդէն կ՛աշխատիմ 14 տարիներէ վեր: Մեր պետութեան անկախացման օրերուն, 1990 թուականին, երբ ընտրուեցայ անդրանիկ` այդ օրերուն ամենէն հեղինակաւոր մարմինի` Գերագույն խորհրդի պատգամաւոր, կ՛աշխատէի արդիւնաբերութեան մէջ: Գործարանի գլխաւոր տնօրէն ես եղած եմ Խ. Միութեան շրջանին, կ՛արտադրէինք էլեկտրոնիկ «չիփս»եր: 1993 թուականին առաջարկեցին որ ղեկավարեմ պետական թանկարժէք քարերով զբաղող ձեռնարկութիւնը` Շողակն հիմնարկութիւնը, որ հիմա գնած է ճանչցուած գործարար Լեւ Լվայեւը: 1998-ին դուրս եկայ Շողակնէն եւ հոս ստեղծեցի մասնաւոր ձեռնարկութիւն «Դայեըմընդ Քամփընի օֆ Արմինիա» եւ «Ճիուլըրի Քամփընի օֆ Արմինիա»: Եվ այսպէս սկսաւ իմ գործունէութիւնը թանկարժէք քարերու բնագաւառում:

Մինչեւ այսօր ոլորտում եմ աշխատում: 1995-ին վերընտրուեցի Ազգային ժողովի պատգամաւոր մինչեւ 1999 թիւը: Իսկ մինչեւ այսօր անընդհատ կ՛աշխատիմ թանկարժէք քարերի եւ զարդեղէնի արտադրության մեջ:

Մենք Հայաստանի մէջ շուկայ չունենք. մեր ամբողջ արտադրանքը կ՛երթայ Եւրոպա, Ռուսաստան, Միացեալ Նահանգներ եւ այլուր, կախուած միջազգային շուկայի վիճակէն: Հիմա, ցաւօք սրտի, ադամանդի շուկան մի քիչ անկման մէջ է, մինչդեռ ոսկիի շուկան` անհասկանալիօրէն բարձրացած է:

- Վստահ եմ, Ձեր հաստատութիւնը Հայաստանի տնտեսական բարգաւաճումին մեծապէս օգտակար կ՛ըլլայ: Քանի՞ հոգի կ՛աշխատին Ձեր հաստատութեան մէջ:

- Երկու ձեռնարկութիւններում կ՛աշխատեն մօտավորապէս 700 հոգի: Բարձր աշխատավարձ կը ստանան: Արդէն պարզ է` շուրջ 700 ընտանիքի օգտակար կ՛ըլլայ մեր հաստատութիւնը:

- Նման այլ ձեռնարկութիւններ կա՞ն:

- Կա՛ն: Մեր ձեռնարկութիւնը երեք ամենամեծերէն մէկն է: Միւս հաստատութիւններն ալ կ՛աշխատին: Արդիւնաւէտութիւնը կախում ունի շուկայից: Ցաւօք սրտի մենք չենք կարող մեր արտադրանքը վաճառել Հայաստանի շուկայում, շուկայ չկայ Հայաստանի մէջ թանկարժէք քարերի: Մեր շուկան Իսրայէլն է, Պելգիան, Անգլիան, Միացեալ Նահանգները, ինչպէս ըսի: Մեր բոլոր գործարարներն էլ կ՛աշխատին ու կ՛արտահանեն:

- Նորանկախացումէն ետք Սփիւռքի մէջ մի՛շտ այն մտածումը ունէինք, որ Հայաստան շատ հնարաւորութիւններ չունի ճարտարուեստի աշխարհին հետ մրցելու, սակայն միշտ ալ ուզած ենք մեր երկիրը նմանցնել Զուիցերիային եւ անոր նման ճարտարուեստ մը մշակելու ենք հայրենիքի մէջ: Ի՞նչ կը մտածէք այս ուղղութեամբ:

- Չէ՜, գիտէք, հարիւրամեակների ընթացքում հայը որպէս ինտիվիտուալ ոսկերիչ գոյատեւած է: Սփիւռքում ու նախկին Խ. Միութիւնում հայերը ոսկերչութեան մէջ ճանչցուած են: Ասիկա` ընդհանուր որպէս գաղափար: Բայց, ցաւօք սրտի, Հայաստանում չունենք աւանդութիւն ունեցող ոսկերչական ընկերութիւն, ոսկերչական շուկայ, անուն ունեցող խանութ, հաստատութիւն, բրենդ, ինչպէս Շոփարը, Կարտիէն: Մենք պէտք է արդէն գնանք այդ ճանապարհով: Եւ մենք ունենալով այդ բազան (այդ ունեցել ենք շնորհիւ սփիւռքին, ուր կարողացել ենք հայ ոսկերիչի անունը բարձր պահել), կարող ենք յառաջանալ: Այժմ անուն ունեցող, նման մեծ զարդեղէններու եւրոպական հաստատութիւններու մօտ վարկ ունեցոող, յարգանք վայելող դրսի հայ ոսկերիչներուն թիւն ալ նուազած է: Հիմա մենք պէտք է Հայաստանում զարգացնենք այդ, որպէսզի ամբողջ աշխարհը իմանայ, թէ այսինչ գործարանը բարձր որակով կ՛արտադրէ սա ինչ մեծ հաստատութեան համար: Ասոր համար պէտք է պատասխանատու լինենք, ապահով ըլլանք, յարգենք ժամկէտը, բարձր աշխատավարձ ստանան մեր աշխատողները, պահենք մնայուն բարձր որակ, տրամաբանուած գներ:

- Արդեօ՞ք մոդելները ձեզի կը տրուին ու հոս դուք կը պատրաստէք զանոնք:

- Ոչ: Ամէն ինչ մեր մօտ կ՛ըլլայ: Բոլորը մերն է: Եւ մոդելները մերն են, եւ դիզայնը մերն է: Մենք փորձում ենք ճանաչուած ընկերութիւնների հետ աշխատել եւ աշխատում ենք: Ես չեմ կարող անուններ տալ, պէտք է աշխատենք եւ աշխատենք նրանց հետ միասին: Մենք պէտք է զօրանանք եւ, օրինակ, Շոփարի կողքին դնենք մեր անունը հայկական: Եւ աշխարհով մէկ այդ անունը հնչի: Հիմա մենք այդ ճանապարհի վրայ ենք: Եւ դա է, ուրիշ կերպ չ՛ըլլար: Այլապէս, մենք ստիպուած պիտի ըլլանք վազել միայն, գործաւորութիւն ընել, ուր շահոյթ չկայ: Միայն ձեռավարձ այն էլ փոքր տոկոսային շահով, մեծ իմաստ չունի, եւ եթէ զգոյշ չլինես` դա էլ կը կորցնես:

- Ինչպէս են յարաբերութիւնները արտասահմանի հայ ոսկերիչներուն հետ:

- Իմ յարաբերութիւննե՞րը. շատ լավ, որուն ապացոյցն է առաջին անգամ հայաստանցու` Հայ ոսկերիչներու միութեան նախագահ դառնալս:

- Հայ ոսկերիչներու միութեան կառոյցը ինչպե՞ս է:

- Ըսեմ թէ համաշխարհային հայ ոսկերիչներու միջին տարեկան շրջանառութիւնը ընդհանուր շուկայի (շուրջ 64 մլրդ դոլար) 10 տոկոսն է կազմում: Վստահութիւնը շահելու ենք արտասահմանի մեր հայ ոսկերիչներուն ներդրումներ ընելու Հայաստանի մէջ եւ կամ գնելու Հայաստանի արտադրանքները: Դուրսի մարդիկը մինչեւ չհամոզուին, գործի չեն նետուիր, իսկ մենք այդպէս չենք...

Ուրեմն, բացի Եւրոպայէն եւ Ամերիկայէն, այս միութեան մաս կը կազմեն Միջին Արեւելքի երկիրներէն, Թուրքիայէն, Ռուսաստանէն, Հայաստանէն, Աւստրալիայէն...մինչեւ իսկ Ճափոնէն հայ ոսկերիչներ: Մեծ միութիւն է, մօտ երեք հազար անդամակցութեամբ: Անոնք բոլորը լուրջ մարդիկ են: Ըսեմ որ, օրինակ Կալիֆորնիայում, ամէն 15-ից մէկը ոսկիի հետ առնչութիւն ունի: Պարզ է ուրեմն, որ քանի հոգի այս ասպարէզով է որ իրենց ընտանիքը կը պահեն:

Այս տարի ունեցանք մեր համագումարը եւ զիս ընտրեցին նախագահ: Ինծմէ առաջ Արա Պարմաքեանն էր: Համագումարները միշտ Բազէլում (Զուիցերիա) են լինելու: Համագումարին ներկայ են լինում բոլոր շրջաններէն ընտրուած ներկայացուցիչներ, մօտ 80 հոգի, եւ որոնք կ՛ընտրեն խորհուրդի անդամները եւ այդ խորհուրդը կ՛ընտրէ իր նախագահը: Բոլորը` փակ քուէարկութեամբ:

Բոլորը սրտանց ցանկութիւն ունեն օգնելու Հայաստանին: Միշտ խորհրդի անդամ եղած եմ եւ գիտեմ այդ ցանկութեան մասին: Հայաստանում այսօր ոսկերչական դաշտը առկայ է: 92-93-ի դրուած օրէնքները ես էի հեղինակել, բոլորը վերատեսութեան ենթարկեցի եւ մաքսային ու հարկային օրէնքները լրիւ նորմալ են եւ կը համապատասխանեն միջազգային օրէնքներին: Մեր հարկերը աւելի ցածր են քան, բնականաբար, Եւրոպայում կամ Ամերիկայում:

Արտահանման վրայ մաքս չկայ: Երկրի մէջ հարկերը շատ քիչ են: Ունենք մասնագէտներ: Մենք մի խնդիր ունենք Հայաստանում` դա էլ մենեջմենթի հարցն է: Մենք այդ չգիտենք: Խ. Միութեան օրերուն Պետպլան կար, արտահանման նախարարութիւն կար, ծախելու նախարարութիւն կար, ու ատոնք կ՛ընէին այդ գործերը: Հիմա այս բոլորը մեր ուսերուն վրայ է ինկած: Այն ատեն մենք միայն կ՛արտադրէինք, մեզմէ կը խնդրէին, կ՛աղաչէին որ մեր արտադրանքը իրենց տանք: Հիմա այդ օրերը փոխուած են: Մենեջմենթի խնդիրը պէտք է մենք կարգաւորենք: Մեր միութեան արտասահմանեան անդամները բոլորը ճանաչուած ոսկերիչներ են: Աշկերտները մեր մօտից թող գնան եւ իրենց մօտ սովորեն: Իրենք այդ դաշտը թող ստեղծեն: Սակայն պէտք չէ ակնկալել, որ եթէ հայաստանցի ենք, անպայմանօրէն մեզմէ գնելու են արտադրանքը: Բիզնէսը իր գրուած ու չգրուած օրէնքներն ունի. այդպիսի բան պէտք չէ ակնկալել սփիւռքի մեր գործընկերներէն:

- Այսքան շատ դրամական շրջանառութիւն կ՛ունենան հայ ոսկերիչները, արդեօք մտածուա՞ծ է ունենալ դրամատուն մը:

- Այդ մասին, այո՛, խօսք ու քննարկում եղեր է: Ցաւօք սրտի, մեր միութիւնը վերջին երեք տարիներուն քիչ մը տկարացած էր, որովհետեւ խորհուրդը այնպիսի մարդկանց ձեռքն էր, որոնց կը հետաքրքրէր աթոռը, քան գործը: Մինչդեռ համախմբուած կերպով գործն է կարեւոր: Եւ անձնական այդ յաւակնութիւնները տեղքայլի մէջ պահեցին մեր միութիւնը: Սակայն ծրագիր ունենք զարգացնելու հայկական ոսկեգործութիւնը բոլոր ուղղութիւններով:

ՅԱԿՈԲ ՎԱՐԴԻՎԱՌԵԱՆ, Երեւան-Նիւ եորք

Խմբ. կողմից- Տեղեկացնենք, որ հայ ոսկերիչների համաշխարհային միության կենտրոնական գրասենյակը վերջերս հաստատվեց Երեւանում, «Արմենիա-Մարիոթ» հյուրանոցում: Օրերս վարչության անդամները եղան Հայաստանում, նիստ գումարեցին: Նրանց ընդունեց հանրապետության նախագահը եւ խոստացավ հնարավոր բոլոր միջոցներով աջակցել հայ ոսկերչության զարգացմանը: Ծրագրված է առաջիկա տարի Երեւանում կազմակերպել միջազգային մեծ ցուցահանդես` մասնակցությամբ համաշխարհային անուն ունեցող բրենդների:


© AZG Daily & MV, 2009, 2011, 2012, 2013 ver. 1.4