«Ազգի» հարցերին պատասխանում է Արցախի ժողովրդավարական կուսակցության կենտրոնական խորհրդի անդամ, ԱԺ «Ժողովրդավարություն» խմբակցության ղեկավար Վահրամ Աթանեսյանը:
- Պարոն Աթանեսյան, խորհրդարանում մեծամասնություն կազմող Արցախի ժողովրդավարական կուսակցությունը առաջիկայում կայանալիք ԼՂՀ նախագահի ընտրությունների կապակցությամբ հայտարարել է ներկուսակցական եւ այլ քաղաքական ուժերի հետ քննարկումներ կազմակերպելու մտադրության մասին: Ձեռնարկման նպատակը կարո՞ղ եք մանրամասնել:
- Հայտարարության մեջ, կարծում եմ, ամեն ինչ ասված է: Արցախի ժողովրդավարական կուսակցությունը 2000 թվականից ի վեր եղել եւ շարունակում է մնալ ԼՂՀ ամենաառաջատար քաղաքական ուժը, ժողովրդավարական բարեփոխումների եւ հանրային համերաշխության երաշխավորը, ուստի մենք իրավունք ունենք առաջիկա նախագահական ընտրությունների թեմայով թե՛ ներկուսակցական, թե՛ այլ ուժերի հետ խորհրդատվական քննարկումներ անցկացնել: Դրանք արդեն սկսված են եւ շարունակվելու են: Նպատակը մեկն էՙ ճշտել կուսակցության դիրքորոշումը եւ այդ մասին իրազեկել հանրությանը:
- Այն տպավորությունն է, թե ընտրությունների նախաշեմին ԼՂՀ-ում գործող կուսակցություններն ընդհանրապես պասսիվ են: Չի զգացվում քաղաքական այնպիսի կարեւոր միջոցառումներին, ինչպիսին նախագահական եւ ՏԻՄ ընտրություններն են, նախապատրաստվելու եռուզեռը...
- Չէի ասի: Հետաքրքրությունը մեծ է, բայց քաղաքական ուժերը գերադասում են նման խնդիրների մասին չբարձրաձայնել: Եթե ուշադիր լինենք, կնկատենք, որ կուսակցություններն իրենց տեսակետներն ու փաստարկները հիմնականում արծարծում են միջնորդավորվածՙ այս կան այն լրատվամիջոցի օգնությամբ: Շատ հաճախ դա վերաճում է բանավեճի, ինչպես օրերս «կրակահերթեր փոխանակեցին» Գեղամ Բաղդասարյանը եւ Մուրադ Պետրոսյանը, բայց որպես քաղաքական մոտեցումների բախում դա չի ընկալվում, քանի որ հանրությունն այդ ամենին հասու է թերթից կամ որեւէ կայքէջից: Բանը հասել է անգամ «քաղաքական աղոթք»-ին: Այնպես որՙ կա ակտիվություն, երբեմն նույնիսկ չափազանցված:
- Դուք տարբեր առիթներով հրապարակավ հայտարարել եք, որ ԼՂՀ գործող նախագահ Արկադի Ղուկասյանի վերընտրության կողմնակից եք: Նույնիսկ Ա. Ղուկասյանի հրաժարման պարագայում դարձյալ մնո՞ւմ եք այդ տեսակետին: Ո՞րն է հիմնավորումը:
- Ես կարող եմ այսօր էլ պնդել, որ, նախագահ Ղուկասյանը պետք է առաջադրվի նախագահի թեկնածու, բայց որոշումն ընդունում է ինքը, իսկ նա չի առաջադրվի: Այո, նույնիսկ այդ դեպքում ես մնում եմ իմ տեսակետին: Սա չի նշանակում, թե ես չեմ հարգում նախագահի որոշումը կամ ժողովրդավարության թշնամի եմ, ինչպես ոմանք են ներկայացնում եւ խոսելու են նաեւ վաղը:
Բանն այն է, որ մեզանում շատ կարեւոր հարցին, որպիսին այսպես կոչված իշխանափոխությունն է կամ, ինչպես տեղական լրատվամիջոցներից մեկն է ձեւակերպելՙ ռոտացիան, երբեմն վերաբերվում են ոչ բավարար լրջությամբ: Նախագահը, անկախ նրանից, որ մենք չճանաչված երկիր ենք, պետք է մարմնավորի հանրային համերաշխությունը, իսկ այն պահից, երբ նախագահ Ղուկասյանը վճռականապես հայտարարեց, որ երրորդ ժամկետով պաշտոնավարելու մտադրություն չունի, որոշ քաղաքական ուժեր եւ առանձին անհատներ փորձում են հանրությանը ներշնչել, որ ապագա նախագահը կլինի հենց իրենց ընտրյալը: Ես չեմ կարող ասել, թե վերջնական ի՞նչ որոշում է ընդունվելու, բայց այս պահի միտումները դրանք են: Եվ սա խիստ անցանկալի է նախ ապագա նախագահի, ապա բոլորիս համար: Նախագահ Ղուկասյանի առաջադրվելու դեպքում նման իրավիճակ, համոզված եմ, չէր լինի: Երկրորդ, նա ունի մեծ փորձ, հեղինակություն: Նախագահ Ղուկասյանը, կարելի է վստահաբար ասել, ղարաբաղյան կարգավորման բանակցային գործընթացի ամենաառանցքային դեմքերից է եւ այս պահին, ԼՂՀ շահերի նկատառմամբ, նպատակահարմար չէ, որ «խաղից դուրս մնա»: Երրորդ, նա Լեռնային Ղարաբաղում արմատական ժողովրդավարական բարեփոխումների նախաձեռնողն ու հետեւողական նախանձախնդիրն է: Ահա այս հանգամանքներն են ինձ ստիպում ափսոսալ, որ նախագահ Ղուկասյանը թողնում է իր պաշտոնը: Իմ տպավորությամբՙ հանրության մեծ մասն էլ է այսպես դատում:
Կարծում եմՙ մենք դեռ առիթ եւ հնարավորություն կունենանք ըստ արժանվույն գնահատելու նախագահ Ղուկասյանի վաստակը եւ վերաիմաստավորել այն ժամանակը, որը, համոզված եմ, ԼՂՀ ապագա «կենսագիրը» համարելու է ղուկասյանական:
- Շրջանառվում է քաղաքական ուժերի կողմից միասնական թեկնածու առաջադրելու տարբերակը: Ի՞նչ եք կարծում, դա ելքից դուրս գալու ճարահատ միջո՞ց է, թե՞ երկրի ճակատագրի հանդեպ պատասխանատվությունը համատեղ ստանձնելու նախաձեռնություն:
- Իմ կարծիքովՙ միասնական թեկնածու չի առաջադրվի: Հավանաբար քաղաքական մի խումբ ուժեր միասնաբար կպաշտպանեն այն թեկնածուին, որի առաջադրման նպատակահարմարության հարցում նրանք ընդհանուր հայտարարի կգան միջկուսակցական եւ, որ շատ էական է, հանրության ներկայացուցիչների հետ քննարկումների ընթացքում:
- Կարելի՞ է ենթադրել, որ ԱԺԿ-ն առաջադրելու է ԼՂՀ նախագահի արտակուսակցական թեկնածուի: Ի դեպ, խորհրդարանում մեծամասնությամբ երկրորդը համարվող «Ազատ հայրենիք» կուսակցությունն իր նախատեսած թեկնածուի մասին հրապարակային արծարծումներ արդեն արել է:
- Ոչ, Արցախի ժողովրդավարական կուսակցությունը ԼՂՀ նախագահի արտակուսակցական թեկնածու չի առաջադրի: Այլ քաղաքական ուժի նախասիրությունները, հատկապես դրանց մասին տեղեկատվական արտահոսքը մեկնաբանելու մտադրություն ես այս պահին չունեմ: Մանավանդ նախորդ հարցերից մեկին պատասխանելիս ասացի, որ ապագա նախագահին որեւէ կուսակցության ընտրյալ ներկայացնելու միտումը խիստ անցանկալի է առաջին հերթին ապագա նախագահի, ապա բոլորիս համար, հանրության համար, որովհետեւ նա կարող է հիասթափվել ընտրություններից առհասարակ: Ի վերջո, նման ակնարկները տպավորություն են ստեղծում, թե ամեն ինչ արդեն կանխորոշված է: Հանրությանը չի կարելի անհարմար դրության մեջ դնել, ապա, արդեն քարոզարշավի փուլում, դիմել նրա աջակցությանը: Ամենալավատեսական հաշվարկներով անգամՙ ԼՂՀ ընտրազանգվածի ոչ ավելին, քան 10 տոկոսն է կուսակցական, եւ այս իրավիճակում խոսել որեւէ քաղաքական ուժի պատասխանատվությամբ նախագահական ընտրություններ շահելու մասին, ինձ թույլ եմ տալիս ասել, միամտություն է:
- Եթե միասնական թեկնածուի հարցում քաղաքական ուժերի միջեւ համաձայնությունը հանկարծ չկայանաՙ կապված իշխանական լծակների ոչ նախընտրելի բաշխման հեռանկարի հետ, ի՞նչ զարգացումներ եք կանխատեսում:
- Իշխանական լծակների ոչ նախընտրելի բաժանման «ուրվականը» ԼՂՀ իրականություն է մուծվել եւ, ցավոք, գնալով փորձում է ինքնահաստատվել: Կգա ժամանակը եւ այդ մասին հանգամանալի կխոսվի: Եվ հատկապես այդ «ինքնահաստատումը» բացառելու համար է, որ նախագահի նախընտրելի թեկնածուի հարցում պետք է ելակետ ընդունվի ոչ թե քաղաքական ուժերի, այլ հանրային համաձայնությունը: Միայն այս դեպքում մենք կընտրենք ուժեղ, նախընտրական պայմանավորվածություններով չկաշկանդված, վստահության լիմիտով օժտված նախագահ, ով, իրոք, կկարողանա իր շուրջը համախմբել բոլորին: Նույնիսկ նրանց, ովքեր քարոզարշավի ժամանակ այլ թեկնածուի օգտին եւ, բնականաբար, իր դեմ կքարոզեն, որովհետեւ ուժեղ իշխանությունն ուժեղ է նաեւ արժանապատիվ ընդդիմությամբ:
- Հանրապետության նախագահի ընտրությունը կարո՞ղ է անդրադառնալ ԼՂՀ ներքաղաքական վիճակի եւ արտաքին քաղաքական որդեգրումների վրա, եւ այս առումովՙ հնարավո՞ր եք համարում, որ 2007 թվականը երկրի համար դառնա բեկումնային:
- Բեկումնայինՙ չեմ կարծում: Ես առհասարակ հեղափոխություն, բեկում եւ նման հասկացությունների հանդեպ երկյուղ ունեմ: Կարծում եմ, եւ պատմությունը տալիս է բազում վկայություններ, որ բեկումը, հեղաբեկումը, հեղափոխությունը ոչ մի դրական լիցք չունեն: Այս առումով նախագահական ընտրությունների հիմնական փորձությունը մեզ համար այն է լինելու, որ հանրությունը չտրոհվի «մերոնքականների» եւ «ձերոնքականների»: Հույս ունեմ, որ մենք պատվով կդիմակայենք այդ փորձությանը: Իհարկե, կգտնվեն մարդիկ, որ կասենՙ ահա մենք հաղթեցինք: Լինելու են նաեւ դառնություններ, սա բնական է, բայց... Մեծ հաշվով դա փորձություն է լինելու նաեւ ընտրված նախագահի համար, այսպես ասեմՙ հաղթանակի փորձություն: Փորձություն է լինելու նաեւ պարտված թեկնածուի համարՙ պարտության փորձություն, բայց մենք արժանի ենք , որ թե՛ հաղթողը, թե՛ պարտվողը պատասխանատու արժանապատվությամբ լինեն իրենց քաղաքական կենսագրության այդ փուլի տերը:
Հարցազրույցը վարեց ԿԻՄ ԳԱԲՐԻԵԼՅԱՆԸ