«Հեղափոխական վարդերը» չամրացան վրացական հողում
Արդեն իսկ պաշտոնական մակարդակով արված հայտարարությունների համաձայն, այսօր Վրաստանում կդադարեցվի արտակարգ դրությունը, որ նախապես խորհրդարանի կայացրած որոշմամբ, պիտի տեւեր մինչեւ նոյեմբերի 22-ը: Վրաստանի նախագահ Միխեիլ Սաակաշվիլու` արտակարգ դրություն հայտարարելու որոշումը ոչ միայն նորմալ չընդունվեց, այլեւ միանշանակ քննադատության, դժգոհության ու մտահոգության առիթ տվեց միջազգային կառույցներին եւ եվրոպական պետություններին:
Ու չնայած վերջին օրերի վրաստանյան իրականության իրադարձություններից գրեթե բոլորի առնչությամբ մեկնաբանություններ անող ԱՄՆ պետքարտուղարի օգնականի տեղակալ Մեթյու Բրայզան ողջունել է այդ որոշումը, բնական է ենթադրել, որ առանց ամերիկյան եւ եվրոպական կառույցների ճնշման նախագահ Սաակաշվիլին ինքն իրեն չէր զրկի հունվարի 5-ին արտահերթ նախագահական ընտրությունների ճանապարհին ընդդիմության նկատմամբ միավորներ վաստակելու շատ հարմար հնարավորությունից:
Իսկ որ արտակարգ դրությունն «աշխատում էր» նախագահական ընտրություններում թեկնածություն առաջադրող Սաակաշվիլու օգտին, վկայում է թեկուզ գործող միակ հեռուստաընկերության` Հանրային ալիքի գործունեությամբ սահմանափակված հեռուստաեթերը: Հանրային հեռուստաընկերությունն էլ, լիուլի փոխարինելով վրացական «վարդերի» հեղափոխության տեսախցիկ դարձած «Ռուսթավի-2» հեռուստաալիքին, ամբողջապես զբաղված է Վրաստանի նախագահի քարոզչությամբ, անգամ անձնական PR-ով:
Մյուս կողմից էլ, ներկայիս միասնական ընդդիմության համար եթեր տրամադրած եւ ընդդիմությանը ֆինանսավորող Բադրի Պատարկացիշվիլուն, ըստ էության, պատկանող «Իմեդի» հեռուստաընկերությունը ոչ միայն եթերազրկված է մնում արդեմ մոտ 10 օր, այլեւ Թբիլիսիի քաղաքական դատարանի նոյեմբերի 14-ի որոշմամբ այլեւս չունի գործող լիցենզիա այն պատճառաբանությամբ, թե իր եթերում հնչել են իշխանության տապալման կոչեր: Չի գործում նաեւ «Իմեդի» ռադիոն:
«Իմեդիի» հետ կապված մեկ այլ առանձնահատկություն էլ նոյեմբերի 7-ին վրաց ոստիկանության աշխատակիցների կողմից հեռուստաընկերության տարածքում սարքավորումների ջարդուփշուր անելու հանգամանքների հստակեցումն է: Իշխանական մեծամասնությունը խորհրդարանում ներկայացնող Գիվի Թարգամաձեն հայտարարել է, թե հեռուստաընկերությանը պատճառված տեխնիկական վնասի դեպքում կլինի հատուցում:
Ցայսօր որեւէ կառույց, որեւէ կազմակերպություն չի գնահատել պատճառված վնասը, որն, ըստ հեռուստաընկերության պատասխանատուների, այնքան զգալի է, որ վերականգնելու համար երկար ժամանակ է պահանջվում: Բացի այդ, բավականին արտառոց է ստացվում հնարավոր հատուցման հետ կապված իրավիճակը, քանի որ հարկատուների հաշվին աշխատավարձ ստացող հատուկ նշանակության ջոկատի աշխատակիցների ավերումների «Իմեդիի» շենքում կարող են փոխհատուցվել նույն հարկատուների հաշվին` պետական միջոցներից:
Այս ամենին զուգահեռ Վրաստանի օմբուդսմեն Սոզար Սուբարին բարձրաձայնում է, թե դեռեւս շարունակվում են նոյեմբերի 2-ից սկսված բողոքի ցույցերի մասնակիցների, միասնական ընդդիմությունը կազմող կուսակցությունների ու քաղաքական շարժումների ղեկավարների, հետապնդումները:
Իսկ մինչեւ նոյեմբերի 2-ի հանրահավաքը երկրից հեռացված պաշտպանության նախկին նախարար Իրակլի Օկրուաշվիլին, որ դեռեւս սեպտեմբերի 25-ին «Իմեդիի» հեռուստաեթերից մեղադրանքներ էր հնչեցնում Սաակաշվիլու հասցեին, արդեն գտնվում է հետախուզման մեջ: Հետախուզում է հայտարարվել նաեւ, ի թիվս Օկրուաշվիլու այլ համախոհների, Շիդա Քարթլիի շրջանի նահանգապետ Միխայիլ Կարելիի նկատմամբ:
Ինչ վերաբերում է Օկրուաշվիլուն, ապա նրա նկատմամբ փոխվել է խափանման միջոցն ու ընտրվել է կալանքն այն դեպքում, երբ նույն այդ դատախազությունն էր, թերեւս ստիպողաբար, Օկրուաշվիլուն հասցրել Ֆրանսիա` «բուժման նպատակով»:
Տեղեկությունների համաձայն, Օկրուաշվիլին գուցե նախընտրի քաղաքական ապաստան խնդրելու տարբերակը, պաշտպանության նախկին նախարարի «Հանուն միասնական Վրաստանի» կուսակցության ներկայացուցիչների խոսքերով, հավանաբար Գերմանիայից: Իսկ թե այդ դեպքում ի՞նչ իմաստ ուներ 6 մլն դոլարանոց գրավ մուծել` մնում է անհայտ:
Դրա փոխարեն հայտնիության ու ամենապարզ մատուցման ձեւերով են ներկայացնում հակառուսական թեման ինչպես վրաց իշխանական, այնպես էլ հակադիր ճամբարի ներկայացուցիչները: Ավելին, ակնհայտորեն մեղադրանքներ են հնչում Ռուսաստանի հասցեին, միայն հասկանալի չէ, թե ինչու են նման լուրջ մեղադրանքները մնում անպատասխան:
Միջազգային հանրությունն էլ մնում է ներկայացված ԵԱՀԿ Մինսկի խմբի համանախագահներից Մեթյու Բրայզայի շատախոսությամբ, ավելին, այնպիսի մեկնաբանություններով, որ ավելի շատ հարցեր են առաջացնում, քան պատասխան տալիս:
Մասնավորապես, Աբխազիայում ռուսական զինուժի ավելացումը, հատկապես ծանր սպառազինության ներմուծումը Բրայզան համարում է Եվրոպայում սովորական սպառազինության սահմանափակումների պայմանագրի խախտում:
Բրայզան հայտարարել է. «Վրաստանը լուրջ աջակցություն եւ լուրջ ուժ ունի, նկատի չունեմ ռազմական հզորությունը: Իմ` աշխարհում բավականին ազդեցիկ երկիրը 100-տոկոսանոց աջակցություն է հայտնել Վրաստանի տարածքային ամբողջականությանը: Եվ մենք երբեք չենք նահանջի նրանից, ինչ կոչվում է Աբխազիայում եւ Հարավային Օսիայում հակամարտությունների խաղաղ կարգավորում, նրանում, ինչ կոչվում է Վրաստանի տարածքային ամբողջականության վերականգնում, Հարավային Օսիան ու Աբխազիան կմնան Վրաստանի տարածք»:
Ընդ որում, թեեւ ռուսական զինուժի տեղաշարժերի մասին տեղեկությունները դեռեւս ճշգրտման կարիք ունեն, եթե Ռուսաստանը ուժեր, ի դեպ, ոչ խաղաղապահ, մտցնի Աբխազիա, ապա, ըստ Բրայզայի, դա կլինի ռիսկային եւ անարդար ակցիա:
Ինչեւէ, առջեւում ընտրություններն են, սակայն արտակարգ դրության պայմաններում ժողովրդավարության ու մրցակցության սկզբունքի պահպանման մասին խոսելն ավելորդ էր, իսկ հետայսու ինչպիսին կլինի իրավիճակը` կանխատեսելը դժվար է, քանի որ բոլոր կանխատեսումներին ու գնահատականներին հակառակ, հեղափոխական «վարդերը»` ժողովրդավարական արժեքները չամրացան վրացական հողում, գոնե այս չորս տարիների ընթացքում:
ԱՂԱՎՆԻ ՀԱՐՈՒԹՅՈՒՆՅԱՆ