Համերգաշարՙ ի հակադարձում հեղեղված հակամշակույթի
Հայաստանի պետական կամերային նվագախումբը (ՀՊԿՆ) կազմավորվելուն պես ակնհայտորեն տարբերվեց ինքնատիպ աշխատաոճով ու թեեւ բավական ջանքերի շնորհիվ, բայց շատ կարճ ժամանակում կարողացավ իր դերակատարությունը ոչ միայն սահմանել հասարակության շրջանում, այլեւ իր համերգները դարձնել սպասված ու մեծ մասամբ անակնկալներով հարուստ:
ՀՊԿՆ հերթական ձեռնարկումը նոր չէ, բայց եւ չափազանց կարեւոր էՙ դասական երաժշտության համերգներ Հայաստանի մարզերում: Մայիսի 8-ին Վանաձորում կայացած համերգով մեկնարկել է նվագախմբի մարզային համերգաշարի երկրորդ փուլը, որն ընդգրկում է 6 համերգՙ Վանաձորում, Իջեւանում, Հրազդանում, Արմավիրում, Սպիտակում, եւ վերջինըՙ հունիսի 5-ին Գավառում: Համերգաշարի մասին զրուցեցինք ՀՊԿՆ գեղարվեստական ղեկավար Արամ Ղարաբեկյանի հետ:
- Մարզերում, հատկապես նվագախմբային համերգների համար, անհարմարությունների մասին բոլորն են խոսում: Կամերային նվագախմբի համերգները մարզերում հաճախական են:
- Պայմանների դժվարությունների մասին ասվածն իրական է: Պատահել է համերգը տեղի է ունեցել լիովին մութ տարածքումՙ էլեկտրասնուցումն անջատել էին Դիլիջանի մշակույթի ակումբում, պատուհաններ էլ չկային: Սա 7-8 տարի առաջ էր: Իսկ հիմա երբեմն ստիպված ենք լինում աթոռներ կամ լուսավորության սարքեր տանել մեզ հետ: Բայց դրանք անհաղթահարելի խոչընդոտներ չեն: Կազմակերպական ողջ աշխատանքը նախապես ենք իրականացնում եւ այդ կարգի խնդիրները լուծում:
- Նախաձեռնությունը ձե՞րն է:
- Ժամանակ առաջ մշակույթի նախարարությունը ողջունում էր նման նախաձեռնությունները, սակայն զուտ բարոյական աջակցությունից զատ այլ կերպ չէր մասնակցում ծրագրին: Իսկ այժմ մեր համերգները մարզերում կազմակերպվում են նախարարության «Մշակութային մարզեր» ծրագրի շրջանակներում:
- Ձեր ղեկավարած նվագախումբը մշտապես առանձնանում է բարձրակարգ կատարողականությամբ, մարզային համերգներն այդ տեսանկյունից տարբերվո՞ւմ են:
- Եթե կա կատարման անկեղծություն, իսկ դա մեզ համար առաջնային է, ապա մեկ է թե որտեղ ես նվագումՙ Նյու Յորքի Քարնեգի հոլում, թե Բերդի մշակույթի տանըՙ կապն այդ դեպքում հանդիսատեսի հետ հաստատվում է անպայմանորեն: Նվագախմբի նվագացանկը շատ ծավալուն է եւ դա հնարավորություն է տալիս յուրաքանչյուր մարզում առանձին համերգային ծրագիր ներկայացնելու:
- Սկզբունքային տարբերություններ կա՞ն մարզերում եւ մայրաքաղաքում տեղի ունենալիք համերգների ծրագրերի կազմման հարցում:
- Հանրամատչելիության տեսանկյունիցՙ ոչ: Բոլոր դեպքերում ծրագրերը կազմում ենք այնպես, որ ծանրաբեռնված ու խիտ չլինի: Ներառում ենք նաեւ ժամանակակից կոմպոզիտորների գործեր: Շատ հաճախ տվյալ կոմպոզիտորը մասնակցում է համերգինՙ տեսնում թե ինչպես են ընդունվում իր ստեղծագործությունները, ունկնդիրն էլ ծանոթանում է ստեղծագործողի հետ: Մենք անմիջականորեն ենք տեսնում-զգում մարզերի ունկնդրի պահանջներն ու վստահեցնում եմՙ պնդումները, թե անտիմշակույթի առկա հեղեղը պայմանավորված է հասարակության պահանջովՙ սխալական են: Նման բոլոր պնդումների հեղինակներին մարտահրավեր է մեր յուրաքանչյուր համերգ մարզում, հրավիրում եմՙ եկեք, լսեք ու կհամոզվեքՙ «անտի»-հակամշակույթը ժողովրդի պահանջը չէ: Թող գան ու տեսնեն, թե ինչպես ժամուկես լիակատար լռությամբ, հոտնկայս լսում են կենդանի կատարվող դասական երաժշտությունըՙ եւ մեծ մասամբ երիտասարդներ ու երեխաներ: Այդ պատկերն անգամ դասական երաժշտության գիտակ համարվող գերմանական հանդիսատեսի դեպքում հազիվ թե տեսնեն:
- Որքան էլ շատ են երիտասարդները դասական երաժշտության ունկնդիրների շարքում, այնուամենայնիվ եզակի են բարձրակարգ համերգները Երեւանից դուրս: Չե՞ն հեռանա նշված նախընտրությունից:
- Ունկնդիրը վերջացող ռեսուրս չէ, սերնդափոխություն է կատարվում եւ ի բարեբախտություն, անկում չեմ տեսնում բարձրակարգ արվեստի հանդեպ հետաքրքրության: Եթե ներկայացնենք եւ կատարման անկեղծությամբ, ապա վստահաբար կստանանք նույնքան անկեղծ արձագանք, որը հնարավորություն կտա մեր իսկ կարողությունների բարձրակետ թվացած սահմաններն անցնել: Չէ՞ որ, այսօր լսած ծափահարությունները վաղն արդեն բավարար չեն:
- Այդ պարագայում ինչո՞վ ենք բացատրում Հայաստանում մշակութային այն դաշտի բացակայությունը, որտեղ իրոք անհարմար ու անտեղի չի լինի արվեստի բարձրակարգ դրսեւորում ակնկալելը:
- Նախ եւ առաջ որակի խնդիր ունենք եւ այնպիսի որակի, որը թե՛ ստեղծագործող-կատարողին ու թե՛ հանդիսատես-ունկնդրին կտեղափոխի ընկալումների ու զգացողությունների ավելի վերին մակարդակ:
- Հայաստանում վերջին անգամ ե՞րբ եք այդ կարգի համերգի ունկնդիր եղել:
- Համերգում չի պատահել, բայց «Լինոս» քառյակի փորձը կարճ ժամանակով պարգեւեց այդ զգացողությունը: Նկատի առեքՙ երիտասարդ աղջիկներ են ու երեւի չափանիշ ունեն, որ արդեն ասացիՙ այսօր լսած ծափահարությունները վաղն արդեն բավարար չեն:
Զրուցեց ՆԱՆԱ ՊԵՏՐՈՍՅԱՆԸ