Հավաստիացնում է ֆինանսական հաշտարարը
Ֆինանսական հաշտարարի ինստիտուտը Հայաստանում նոր կառույց է եւ դեռ շատերի համար անծանոթ: Մինչդեռ հաշտարարի գրասենյակի գործունեությունը շուտով կբոլորի 1 տարին: Անցնող տարվա ընթացքում այդ գործունեության արդյունքների եւ խնդիրների մասին է մեր հարցազրույցը ՀՀ ֆինանսական հաշտարար Փիրուզ Սարգսյանի հետ:
- Ի՞նչ գործունեությամբ է զբաղվում ֆինանսական հաշտարարը եւ ինչո՞վ եք աջակցում սպառողներինՙ ֆինանսական համակարգի սուբյեկտների հետ առաջացող անհամաձայնությունների դեպքում:
- Ֆինանսական համակարգի հաշտարարի գրասենյակը կոչված է պաշտպանելու Հայաստանում սպառողների իրավունքներն ու շահերը, որոնք օգտվում են բանկերի, վարկային կազմակերպությունների, ապահովագրական ընկերությունների, գրավատների, փոխանակման կետերի եւ այլ ֆինանսական կազմակերպությունների ծառայություններից: Ինստիտուտը նոր է ձեւավորվել, 11 ամիս է, ինչ աշխատում ենք: «Ֆինանսական հաշտարարի մասին» օրենքում տեղ գտած սկզբունքները վերցված են Եվրոմիության սկզբունքներից: Դրանցից կարեւորները երեքն ենՙ ֆինանսական հաշտարարի անկախությունը, գործունեության արդարացիությունը եւ ծառայությունների մատուցման անվճար լինելը:
Անկախությունը բնորոշվում է նախ կառավարման անկախ համակարգով: Մենք ունենք հոգաբարձուների խորհուրդ, որը կազմված է 7 անդամներից, որոնցից յուրաքանչյուրին նշանակում են տարբեր կառույցներՙ Կենտրոնական բանկը, կառավարությունը, հասարակական կազմակերպությունները եւ այլն: Բացի այդ, ֆինանսական հաշտարարը չպետք է նախորդ երեք տարիներին աշխատած լինի ֆինանսական կազմակերպությունում, պետք է վայելի ֆինանսական համակարգի վստահությունը: Եվ ամենակարեւորը ֆինանսական հաշտարարի բարձր վարձատրությունն է: Մենք վճարվում են ֆինանսական կազմակերպությունների կողմից կատարվող վճարների հաշվին, եւ օրենքը հստակ ամրագրել է, որ ֆինանսական համակարգի հաշտարարի աշխատավարձը պետք է լինի ավելի քան բանկային համակարգի միջին աշխատավարձի եռապատիկը: Բարձր վարձատրություն է ապահովվում նաեւ գրասենյակի աշխատակիցների համար, քանի որ նրանք նույնպես առնչվում են ֆինանսական համակարգի կառույցներին, եւ նրանց անկախության կարեւոր երաշխիքներից մեկը պետք է լինի դա:
- Հայաստանը միա՞կն է ԱՊՀ-ում, որ ստեղծել է ֆինանսական հաշտարարի գրասենյակը:
- Որպես նմանատիպ կառույց միակն է: Ղազախստանում միայն գործում է ապահովագրական օմբուդսմեն:
- Կարո՞ղ եք ասել, թե հաշտարարի ստեղծումից հետո որքա՞ն են Ձեզ դիմել, ինչպե՞ս եք աջակցել, եւ վեճերի ի՞նչ լուծումներ են եղել:
- Հեռախոսազանգերը եւ այցելությունները շատ են: Մենք արձանագրել ենք 350 դիմում, որոնցից քննության են վերցվել մոտ 55-ը: Քննված պահանջների մեջ ունենք 70-80 տոկոս հաշտեցումներ, ինչը լավ ցուցանիշ է: Այսինքն, երկու կողմերին բերել ենք հաշտեցման, փոխհամաձայնության:
- Այնպես չի՞ լինում, որ կողմերը կամ կողմերից մեկն ու մեկը դժգոհ են մնում Ձեզանից:
- Լինում է, երբ հաճախորդի պահանջը մերժվում է, հաճախորդը դժգոհ է մնում: Հաճախորդի դժգոհությունը պետք է ատահայտվի հետեւյալ կերպՙ նա իրավունք ունի 30 օրվա ընթացքում ընդունել կամ չընդունել հաշտարարի որոշումը: Սակայն մեր որոշումը չընդունելու դեպք դեռ չենք ունեցել: Եթե հաճախորդի պահանջը մերժվել է, նա մեր որոշմանը համաձայնել է:
- Իսկ բանկերն ու մյուս ֆինանսական կազմակերպությունները Ձեզ չե՞ն դիտարկում որպես իրենց շահերի դեմ արտահայտվողի:
- Նման դիրքորոշում ֆինանսական հաշտարարի նկատմամբ, ցավոք սրտի, դիտվում էր: Կարծում էին, թե մի օղակ է, որը Կենտրոնական բանկի գործիք է: Մեր լուսաբանման աշխատանքները, հանդիպումները, սեմինարները վստահություն հաղորդեցին, որ մենք ֆինանսական կազմակերպությունների գործընկերն ենք: Շատ հարցերում մենք օգտակար եղանք նրանց, այլ ոչ թե վնասակար: Եթե հաճախորդը գալիս է մեզ մոտ, ապա դա նշանակում է, որ նա չի հրաժարվում տվյալ ֆինանսական կազմակերպության ծառայություններից, չի գնում դատարան, եւ ֆինանսական կազմակերպությունը չի ընկնում դատական քաշքշուկների մեջ: Արդյունքում, ֆինանսական կազմակերպությունների մեծ մասը ֆինանսական համակարգի հաշտարարի հետ կնքեց հաշտարարի որոշումները վիճարկելու իրավունքից հրաժարվելու պայմանագրեր: Սակայն նման պայմանագրեր չստորագրողների համար էլ որեւէ եզրահանգում չենք կատարում:
- Սպառողների շրջանում ամենից հաճախ նշվում է դժգոհությունը վարկերի տրամադրման տոկոսադրույքների վերաբերյալ, երբ հայտարարվում է մի տոկոսադրույք, բայց լրացուցիչ գանձումների հետեւանքով արդյունքում այն ավելին է լինում նախապես հայտարարվածից: Այս խնդիրը լուծվե՞լ է:
- «Սպառողական կրեդիտավորման մասին» օրենք է ընդունվել, որը տարածվում է այդ օրենքից հետո գործարքներ կնքածների վրա: Լինում են բողոքներ, բայց արդեն տեսնում ենք, որ այդ հարցը կարգավորվում է նոր օրենքին համապատասխան:
- Սպառողների համար նույն խնդիրն առաջանում է ավանդների տոկոսադրույքների դեպքում: Բանկը հայտարարում է որոշակի տոկոսադրույքով ավանդ ներգրավելու մասին, բայց վճարում է դրանից ավելի քիչ գումար, ասելով, որ դրանից հանվում է եկամտահարկը:
- «Ավանդների ներգրավման մասին» նոր օրենք է ընդունվել, որտեղ նշված է, թե հաճախորդին պետք է տեղեկացվի, թե ինչպես է տեղի ունենում տոկոսադրույքի հաշվարկը, ինչպիսի ծախսեր են ներառվում այդ տոկոսադրույքի մեջ, որպեսզի հաճախորդը տեղյակ լինի այդ մասին:
- Ձեր նշված օրենքները ե՞րբ են ընդունվել եւ սկսել գործել:
- Եվ «Սպառողական կրեդիտավորման մասին», եւ «Ավանդների ներգրավման մասին» օրենքերն ընդունվել են 2008-ի օգոստոսից: Դրանից հետո գործարքներ կնքելիս ֆինանսական կազմակերպությունները պետք է հետեւեն այդ օրենքներին:
Հարցազրույցըՙ ԱՐԱ ՄԱՐՏԻՐՈՍՅԱՆԻ