Օրը արեւոտ էր, պայծառ, օդերեւութաբանները անձրեւ, քամի կամ կարկուտ չէին կանխագուշակում, հետեւաբար որեւէ պատճառ չկար, որ իրեն արմատական ընդդիմություն հռչակած Հայ ազգային կոնգրեսի հերթական, վճռական եւ բախտորոշ հանրահավաքը մարդաշատ չլիներ:
Նախորդ անգամ հանրահավաքի եւ երթի չկայացման համար ընդդիմադիր գործիչները մեղադրեցին հորդառատ անձրեւին, որի պատճառով մարդ քիչ էր հավաքվել:
Այս անգամ անձրեւ չկար, բայց «մարդ էլ չկար»: Մատենադարանի հարթակում հավաքվածների թիվը չէր գերազանցում 2000-ը: Ժամը 6-ին նախատեսված հանրահավաքի մեկնարկը ընդդիմադիր գործիչները ձգձգում էին, բայց մարդկանց թիվը չէր ավելանում: 6 անց 40 հարթակ բարձրացած Լեւոն Տեր-Պետրոսյանին դիմավորեցին ընդհատ-ընդհատ հնչող բռավոներով, «Լեւոն, Լեւոն» կոչերով:
Ընդհանուր առմամբ հավաքված մարդկանց մեջ աշխուժություն չէր նկատվում: Անգամ Նիկոլ Փաշինյանի ելույթների remix տարբերակը որեւէ կերպ աշխուժություն չմտցրեց:
Աշխույժ էին միայն երկու տասնյակ «բետեէռ տիկնայք», որ լրագրողներին ոտքից գլուխ ստուգում էին` Մատենադարանի հարթակ թողնելու համար: «Ազգ» օրաթերթի եւ Slaq.am լրագրողներին էլ տիկնայք «թաղեցին», հետո մեղադրեցին Ղարաբաղն ու Հայաստանը «ծախելու» մեջ ու միայն լրագրողների սաստումից հետո տիկնայք հասկացան, որ քաղաքական դրամայի ժամանակները վաղուց անցել են:
Հարթակում ելույթ ունեցող ընդդիմադիր գործիչների ելույթները շատերի մեջ էին դեժավյու առաջացնում: Նույն կոչերն ու նույն բովանդակությամբ ելույթներ:
Չափազանց տխուր էր հետեւել հոգին արդեն ավանդած, բայց դա չգիտակցող շարժման ընթացքին: Պատճառն այն է, որ 2 տարվա ընթացքում ՀԱԿ-ն այդպես էլ որեւէ նորություն չասաց ու միշտ նույն ձայնասկավառակն էր դնում: «Ժողովո՛ւրդ ջան, իշխանափոխություն անենք, մենք որ գանք, ամեն ինչ լավ կլինի»:
Երեկվա ՀԱԿ-ի հանրահավաքի տրամադրությունն ու հասարակության ոգեւորվածությունը դժգույն տպավորություն էին թողնում: Անգամ Լեւոն Զուրաբյանի «Ամո՛թ, ամո՛թ», «Սերժի՛կ, հեռացիր», «Լեւո՛ն նախագահ» վանկարկումներին արձագանքում էին միայն դիմացի մի քանի շարքերը: Մնացած մարդիկ զբաղված էին արեւածաղիկ չրթելով:
Հարթակին մոտեցած ՀՀ առաջին նախագահի ելույթի հիմնական մասը նվիրված էր մարդու իրավունքներին ու քաղբանտարկյալներին: Նրա մեկնաբանությամբՙ միջազգային հանրությունը փաստել է, որ Հայաստանում կան քաղբանտարկյալներ. նրանց ազատ արձակելու հարցում գործադրված ջանքերում են թերանում, որպեսզի կարողանան ղարաբաղյան հակամարտության կամ հայ-թուրքական հարաբերությունների հարցում Հայաստանի իշխանություններից զիջումներ կորզել:
Հետո Լ. Տեր-Պետրոսյանը խորհուրդ տվեց ՄԻՊ Արմեն Հարությունյանինՙ կա՛մ բանտերում հայտնված իրենց ընկերներին անվանել «քաղբանտարկյալներ», կա՛մ էլ դիմել հոգեբանի օգնությանը: «Հակառակ դեպքում Հարությունյանը կարող է օրինակ վերցնել «անզուգական» Գալուստ Սահակյանից եւ քաղբանտարկյալներին անվանել քրեական հանցագործներ»:
Լեւոն Տեր-Պետրոսյանի ելույթի մնացյալ հատվածը նվիրված էր Սերժ Սարգսյանի ելույթների քննադատմանը: Անդրադառնալով բանակում տիրող երեւույթներին, նշեց, որ նախագահը բանակի արատներն արմատախիլ անելու եւ պատասխանատուներին պատժի ենթարկելու անհրաժեշտության մասին խոսելու փոխարեն խորագույն զզվանքն է արտահայտել այդ երեույթները բացահայտողների եւ քննադատողների նկատմամբ: «Մարդկայնորեն նրա ջղաձիգ արձագանքը հասկանալի է: Երբ մի ամբողջ ազգ զզվում է քեզանից, դու էլ իրավունք ունես զզվելու գոնե մի քանիսից: Բայց քաղաքական տեսակետից գործ ունենք վտանգավոր իրողության հետ, քանի որ Սարգսյանը պարտակում է բանակում տեղի ունեցող հանցագործություններն ու խրախուսում դրանց շարունակությունը` սպայակազմին հասկացնելով` ես ձեր թիկունքին եմ»:
Անդրադառնալով Ջո Բայդեն-Սերժ Սարգսյան youtube-ային սկանդալին, առաջին նախագահն առաջարկեց շատ չծավալվել, «որովհետեւ մի կողմից` մարդու հավատ չի գալիս, որ Սարգսյանը կարող է այդքան հեռու գնալ, մյուս կողմից` եթե դա ճշմարտություն է, մեկնաբանություններն ավելորդ են», ասաց նա` հայտարարելով, որ ձերբակալված 4 երիտասարդներն ազատ են արձակվել:
ՀՀՇ վարչության նախագահ Արամ Մանուկյանն էլ խոստացավ. «Առաջիկայում սպասվելու են բուռն իրադարձություններ»: Հաջորդ երթը տեղի կունենա դեկտեմբերի 10-ին: Այս նոտայով հանրահավաքն ավարտվեց, ու սկսվեց ընդդիմության երթը:
Եթե գնահատելու լինենք առաջին նախագահի ելույթը, այն հեռու էր տպավորիչ ու հեղափոխական կոչվելուց: Փաստը, որ Լեւոն Տեր-Պետրոսյանն արդեն կրկնում է իրեն եւ իր ելույթներով սկսել է ձանձրացնել:
ՀԱՍՄԻԿ ՀԱՐՈՒԹՅՈՒՆՅԱՆ