ԱՐՑԱԽԻ ԷՆԵՐԳԵՏԻԿԱՆ ԶԱՐԳԱՆՈՒՄ Է ՍՏԵՓԱՆ ՊԱՊԻԿՅԱՆ, Հայկական էներգետիկական ակադեմիայի հիմնադիր նախագահ, տեխնիկական գիտությունների թեկնածու Արցախի Հանրապետությունում մեծ ծավալի աշխատանքներ են կատարվում էներգետիկայի զարգացման ուղղությամբ: Ներկայումս Արցախում շահագործման մեջ են գտնվում 31 հիդրոէլեկտրակայան, որտեղ տեղադրված դրվածքային գումարային հզորությունը կազմում է 184.936 ՄՎտ: Տարեկան կարող է արտադրվել 886.679 միլիոն ԿՎտժ էլեկտրական էներգիա: Միայն «Թրղի-1», «Թրղի-2» եւ «Թրղի-3» ՀԷԿ-երն են աշխատում ոռոգման համակարգի վրա, մյուսները` տեղադրված են գետերի բնական ջրահոսքի վրա: Ներկայումս Արցախում կառուցման փուլում են գտնվում 12 հիդրոէլեկտրակայան, որտեղ նախատեսվում է գետերի բնական հոսքերի վրա (Աղավնո, Հոչանց, Մայդան, Թարթառ (այս մասին տեսՙ .....), Հակարի, Սպիտակաջուր) տեղադրել 51.05 ՄՎտ գումարային հզորություն: Նրանք միասին կարող են արտադրել տարեկան լրացուցիչ 262.71 միլիոն ԿՎտժ էլեկտրական էներգիա: Այս ՀԷԿ-երը շահագործվելուց հետո Արցախում ՀԷԿ-երի դրվածքային գումարային հզորությունը կհասնի 235.982 ՄՎտ: Տարեկան կարող է արտադրվել 1149.391 միլիոն ԿՎտժ էլեկտրական էներգիա: Այսքան էներգիա ջերմային էլեկտրակայաններում արտադրվելու դեպքում կծախսվեր մոտ 350 հազար տոննա օրգանական վառելիք, շրջակա միջավայր կարտանետվեր 2300 տոննա ազոտի օքսիդ, այլ թունավոր նյութեր: 2016թ. «Արցախէներգո» ՓԲԸ կողմից առաքված էլեկտրական էներգիայի քանակը կազմել է 299 միլիոն ԿՎտժ: «Թրղի-1» ՓՀԷԿ-ի սարքավորումները, Մարտակերտի շրջան Ստորեւ ներկայացնում եմ Արցախի էներգետիկայի հիշարժան տարեթվերը: 1930թ. Կար-կառ գետի վրա շահագործման հանձնվեց 480 ԿՎտ հզորությամբ հիդրոէլեկտրակայան: 1940թ. ՀԷԿ-ի շինարարություն սկսվեց Թարթառ գետի վրա Մատաղիս գյուղին մոտ:Այն գործարկվեց 1947թ: 65 տարի առաջ առաջին անգամ էլեկտրական լույս տրվեց Արցախի Բերդաձոր եւ Ասկերան բնակավայրերին,1950թ.` Քոչբեկին եւ Մաղավուզ գյուղերին: 60 տարի առաջ` 1960 թ. էլեկտրական էներգիան մուտք գործեց հետեւյալ բնակավայրերըՙ Քյաթուկ, Գիշի, Սարգսաշեն, Խնուշինակ, Ննգի, Աղբուլաղ, Աշան, Էմիշճան, Մյուրիշեն, իսկ 1965թ. նաեւ Հաթերք: 1940թ. Արցախում արտադրվել է 1.51 միլիոն ԿՎտժ, իսկ 1995թ.`81.6 միլիոն ԿՎտժ էլեկտրական էներգիա: 1923 թվականին Ստեփանակերտի Արմենավան թաղամասում տեղադրված 35ԿՎտ հզորության դիզելային գեներատորը եւ էլեկտրական լամպը վառվեց Ստեփանակերտում: 1920թ. Արցախում շահագործվել է միայն մեկ ՀԷԿ 30 Կվտ հզորությամբ: Այն գտնվում էր Շուշի քաղաքի մոտ: Ներկայումս աշխատանքներ են տարվում արեւային էներգիայի օգտագործման եւ նոր ՀԷկ-եր նախագծելու ուղղությամբ: | 
