ՀՆԱԳԵՏՆԵՐԸ ԴՎԻՆԻ ՊԵՂԱՎԱՅՐՈՒՄ ԵԶԱԿԻ ԵՎ ՀԵՏԱՔՐՔՐԱԿԱՆ ԲՆԱԿԵԼԻ ԹԱՂԱՄԱՍ ՈՒ ՇԻՆՈՒԹՅՈՒՆՆԵՐ ԵՆ ԲԱՑԵԼ Միջնադարյան Հայաստանի մայրաքաղաք Դվինի հնավայրի գտածոները` ջնարակված խեցեղենը, ապակու որոշ տեսակներ, կարող են էտալոն լինել տարածաշրջանի համար: Հնագիտական արշավախմբի ղեկավարի տեղակալ Նյուրա Հակոբյանն «Արմենպրես»-ի թղթակցի հետ զրույցում, ամփոփելով 2013-ի պեղաշրջանի աշխատանքը, նշեց, որ աշխատանքներն ընթացել են կենտրոնական թաղամասի` կաթողիկոսական 5-րդ դարի պալատի արեւմտյան եւ արեւելյան հատվածներում: «Պեղումներ են իրականացվել նաեւ հարավային բուրգի շրջանում, կաթողիկոսական պալատի հարավ-արեւմտյան հատվածում, որի արդյունքում բացվել է վաղ երկաթի դարաշրջանի թրծման վառարան` երկու օդամուղներով: Արեւմտյան հատվածում բացվել է արաբական շինության պատի մի հատված, արեւելյան հատվածը եղել է թաղումներով պատված եւ այդտեղ պեղումները դադարեցվել են»,- տեղեկացրեց արշավախմբի ղեկավարի տեղակալը: Հնավայրի հարավային բուրգում պարսպապատին կից բնակելի թաղամաս է բացվել (11-13 դդ.), շինություններում բազմաթիվ թոնիրներ են եղել զետեղված: Ուսումնասիրություններ են կատարվել նաեւ հնավայրի հյուսիսարեւմտյան լանջին, որտեղ, Հակոբյանի խոսքով, եզակի եւ հետաքրքրական աղյուսաշեն շինություն է բացվել` գիպսե հարդարանքով եւ հախճապակե թասերով: Արշավախումբն աշխատանքները կվերսկսի 2014-ին, պեղումները այս հատվածում եւս կշարունակվեն, հնագետի համոզմամբՙ մի շարք վիճահարույց հարցերի պատասխաններ գտնելու նկատառումով: Պեղման աշխատանքներ են ընթացել նաեւ բլրի հյուսիսային գագաթին, որտեղ անտիկ դարաշրջանի շերտեր են բացվել: Հայտնաբերված վաղ բրոնզի, վաղ երկաթի դարաշրջանով թվագրվող իրերն ու առարկաները` խեցեղեն, դրամների գտածոներ, մետաղներ, կհանձնվեն վերականգնողական լաբորատորիա: Առավել արժանիները, ըստ հնագիտական արշավախմբի ղեկավարի, հետագայում կհանձնվեն Հայաստանի պատմության թանգարանին: Դվինն ունեցել է ժամանակի զարգացած քաղաքներին բնորոշ քաղաքաշինական նկարագիր: Ավերակների վերածված նախկին ծաղկուն ու զարգացած քաղաքը Միջնադարյան Հայաստանի բարձր մշակույթի պատմական վկան է: Զարգացած են եղել արհեստագործական ճյուղերը, կավագործությունը, մշակույթը, շինարարությունը, քաղաքը նաեւ առեւտրային ճանապարհների խաչմերուկ է եղել: Տարբեր ժամանակների պեղումներով բացվել են քաղաքի միջնաբերդի տարածքի եւ կենտրոնական թաղամասի պաշտամունքային եւ աշխարհիկ ճարտարապետական շինությունների մնացորդներ: Միջնադարյան Հայաստանի Դվին մայրաքաղաքի ավերակները գտնվում են Վերին Դվին, Հնաբերդ, Վերին Արտաշատ, Նորաշեն, Այգեստան գյուղերի տարածքներում, Երեւանից մոտ 30 կմ հարավ: 1937 թ.-ից Դվինի ավերակներում ընդմիջումներով հնագիտական պեղումներ են իրականացվել Ն. Մառի, Խ. վարդապետ Դադյանի, Ս. Տեր-Ավետիսյանի, Կ. Ղաֆադարյանի, Ա. Քալանթարյանի կողմից: Այս տարի եւս բացառություն չէր: Շուրջ երկու ամիս հնավայրի տարածքում ուսումնասիրություններ են կատարել ՀՀ ԳԱԱ հնագիտության ու ազգագրության ինստիտուտի հինգ աշխատակիցներ (արշավախմբի ղեկավար Հուսիկ Մելքոնյան, Ֆրինա Բաբայան, Աղավնի Ժամկոչյան` միջին դարերի հնագիտության բաժնից) եւ Գայանե Քոչարյանը` անտիկ հնագիտության բաժնից: |
