ՈՐՈԳԱՅԹՆԵՐ ՓԱՇԻՆՅԱՆԻ ՃԱՆԱՊԱՐՀԻՆՙ ՀԱՅԱՍՏԱՆՈՒՄ ԵՎ ՆՐԱ ՍԱՀՄԱՆՆԵՐԻՑ ԴՈՒՐՍ ԵՐՎԱՆԴ ԱԶԱՏՅԱՆ, Դետրոյթ, ԱՄՆ Մի քանի շաբաթ Հայաստանում անցկացնելը հնարավորություն ընձեռեց ծանոթանալու շարունակվող գործընթացների հետ, որոնք լուրերի հիմնական կորիզն են կազմում, սակայն, դժբախտաբար, այդ լուրերը ոչ միշտ են ճիշտ եւ անկողմնակալ: Հայաստանում կարելի է հայտնվել քաղաքականության մի յուրահատուկ լաբիրինթոսում, որտեղ լրատվամիջոցները կեղծ լուրերի (fake news) հետեւից են ընկած, իսկ բանավիճողները մեկնաբան-վերլուծողների դերն են կատարում: Այդ խառնաշփոթի մեջ հայտնվելով դժվար է խելամիտ, առողջ դատողության տեր մեկին գտնել, որ անկողմնակալ տեղեկություն եւ բանիմաց մեկնաբանություն տրամադրի: Հայաստանից վերադառնալուց հետո է, որ ժամանակն ու հեռավորությունը «մաղում» են հավաքված տեղեկությունները եւ թույլ տալիս ավելի անաչառ ու ճշգրիտ պատկերացում կազմել երկրում տեղի ունեցող քաղաքական վերիվայրումների մասին: «Թավշյա հեղափոխությունը» դեռ չի ավարտել իր գործընթացը: Ընդհանուրի շահը պահանջում է, որ ամրապնդվեն իշխանափոխության ձեռքբերումները: Կասկած չկա, որ անցյալին վերադառնալը հարցից դուրս է, բայց առաջ շարժվելն էլ դարձել է հսկայական մարտահրավեր երիտասարդ վարչակազմի համար: Հայաստանում եւ նրա սահմաններից դուրս որոշակի ուժեր փորձում են նսեմացնել հեղափոխության ձեռքբերումները: Ընդամենը երկու շաբաթ առաջ Նիկոլ Փաշինյանի կուսակցության կողմից առաջադրված թեկնածուն չընտրվեց Աբովյան քաղաքի քաղաքապետ: Երբ այդ մասին լրագրողները հարցրեցին վարչապետին, նա պատասխանեց. «Հեղափոխությունը դրա համար էր, որ ժողովուրդը ընտրություն կատարի: Այնպես որ հեղափոխությունը հաղթանակեց»: Իհարկե, անցյալ վարչակազմի որոշ անդամներ այս միակ պարտությունը կմեկնաբանեին որպես ներկա վարչակազմի ազդեցության նվազում: Դժվար է կռահել, թե ինչպես է վարչապետ Նիկոլ Փաշինյանը նավարկելու ներքին եւ արտաքին նման խոչընդոտների միջովՙ իրականացնելու համար հեղափոխության նպատակները: Ներկայիս զարգացումներն ընթանում են մի քանի ուղղություններով: Ակներեւ է, որ հեղափոխության կայուն ղեկավարությունը ճեղքեր է տալիս, ինչպես պատահում է բոլոր հեղափոխությունների ժամանակ: Արդարադատության նախարար Արտակ Զեյնալյանի հրաժարականը տհաճ անակնկալ էր: Մեկ այլ անդամիՙ Հայաստանի պետական վերահսկողության ծառայությանՙ Դավիթ Սանասարյանի գլխին կուտակված ամպերը նույնպես ծանր հարված են: Մյուս կողմից պետք է խոստովանել, որ Փաշինյանը առանց վեթինգի կամ անցյալի ստուգումների շտապ նախարարական եւ փոխնախարարական պաշտոնների նշանակեց այնպիսի մարդկանց, ովքեր պարզապես հեղափոխության օրերին մասնակցել էին երթերին եւ բարձրաձայնել լոզունգներ: Այդ շտապողականությունը քաղաքական ծանր հարված հասցրեց իրենՙ վարչապետին, հատկապես մշակույթի ոլորտում, երբ փոխնախարար Նազենի Ղարիբյանը աշխատանքից ազատեց Օպերային թատրոնի միջազգային ճանաչման արժանացած տնօրենինՙ Կոնստանտին Օրբելյանին: Միջադեպը պատճառ դարձավ զանգվածային պաշտոնանկությունների: Փաշինյանը իրենց պաշտոններից ազատեց 27 փոխնախարարների, ներառյալ Ղարիբյանին, որ Օրբելյանի պարագան «cause celebre» (զգայացունց գործ) էր դարձրել: Կրակին յուղ ավելացնելով, Երեւան-Ստեփանակերտ հարաբերություններում նկատվում է սառնություն: Փաշինյանը մեղադրում է Ղարաբաղում գործող որոշ ուժերի, որոնք «դավաճանական» գործունեություն են ծավալում: Մեղադրանքները փոխադարձ բնույթ են ստանում, մինչ թշնամին ուշադիր հետեւում է սահմանի այն կողմում: Դրանց հետեւում է Արցախի Անվտանգության խորհրդի քարտուղար, առաջիկա նախագահական ընտրությունների թեկնածուՙ Վիտալի Բալասանյանի պաշտոնից ազատվելու լուրը: Պտտվում են ենթադրություններ, որ Փաշինյանը ձգտել է հասնել դրան: Տարաձայնությունների ու շփոթ իրավիճակի նման պղտոր մթնոլորտում նախկին վարչակազմի առաջնորդներն ու նրանց համախոհները վերակազմավորվում են հետ գալու մտադրությամբ: Նոր կուսակցություններ են առաջ գալիս եւ նոր դաշինքներ են կնքվում: Մոլեգին հակվածություն է նկատվում հատկապես լրատվամիջոցների (կայքեր, հեռուստաընկերություններ) ձեռք բերման ոլորտում: Դրանով մասնավորապես զբաղվում են երկրորդ նախագահ Քոչարյանն ու երրորդ նախագահի փեսանՙ Միխայիլ (Միշիկ) Մինասյանը: Եվ, իհարկե, բոլոր «հրետակոծումների» թիրախը վարչապետ Փաշինյանն է: Իսկ ընդդիմության կամ ընդդիմախոս լրատվամիջոցների համար ամենազգայուն թեման Ղարաբաղի հարցն է: Վերջերս կայացած մի հարցազրույցի ժամանակ լավատեղյակ մեկնաբան Լեւոն Շիրինյանը անդրադառնալով թեմային նշեց. «Ովքե՞ր են այն մարդիկ, որոնք վարչապետին են մեղադրում տարածքային զիջումներ կատարելու համար: Անշուշտ նրանք, ովքեր փորձում են անցյալը վերականգնել: Նրանք Հանրապետական կուսակցության անդամներ են»: Դուրս գալով ներքին այս ճահճից անհրաժեշտ է կենտրոնանալ նաեւ արտաքին քաղաքական մարտահրավերների վրա, որոնց Հայաստանը պարտավոր է դիմակայել: Նախագահ Վլադիմիր Պուտինը զուսպ է իր արտահայտություններում, բայց իրեն համախոհ լրատվամիջոցներըՙ ոչ: Դրանցից մեկում Քոչարյանին ներկայացրել էին որպես «հետ-խորհրդային ժամանակաշրջանի առաջին քաղաքական բանտարկյալի»: Իսկ Ղազախստանում վերջերս կայացած Եվրասիական տնտեսական միության անդամների հավաքի ժամանակ անհարմար իրավիճակ էր ստեղծվել Փաշինյանի համար, որին, ուրիշ առաջնորդների շարքում, պետք է մեդալով պարգեւատրեին, բայց չպարգեւատրեցին: Նաեւ հանդիպում պետք է տեղի ունենար նախագահ Պուտինի հետ, բայց տեղի չունեցավ: Ինչքան էլ փորձի Փաշինյանը Պուտինի բարեհաճությանը արժանանալ, միեւնույն էՙ վերջինս ցուցադրաբար իրեն հեռու է պահում նրանից: Փաշինյանն արդեն բավական թանկ վճարեց Յուրի Խաչատուրովի հարցի վերաբերյալ իր հապճեպ որոշման համար: Հիմա էլ Արեւմուտքի հետ հարաբերությունները բարելավելու ցանկությամբ, մեծանում են ռիսկերը Կրեմլի ղեկավարութան հետ սերտացնելու բարեկամական հարաբերությունները: Հայաստանը որոշապես պարտական է Ռուսաստանին, որն իր ամենամեծ առեւտրային գործընկերն է: Միաժամանակ Հայաստանը շատ բան չունի վաճառելու Մ. Նահանգներին եւ Արեւմուտքին ընդհանրապես: Իսկ Արեւմուտքից ընդամենը կարող է ակնկալել որոշ ներդրումներՙ իր տնտեսության ենթակառուցվածքներում: Մ. Նահանգների առատաձեռնությունը այնքան շռայլ չէ, բայց Ռուսաստանում հասկանում են, որ Հայաստանը փորձում է ձերբազատվել Կրեմլի ազդեցության շրջանակներից: Փաշինյանը ծրագրում էր տեսակցել Պուտինի հետ եւ ամրացնել իր քաղաքական դիրքը Սանկտ Պետերբուրգում կայացած 19-րդ միջազգային տնտեսական ֆորումի ընթացքում: Նրա ելույթը ֆորումում համոզիչ էր, բայց հանդիպումը Պուտինի հետ, թեեւ սիրալիր, շատ կարճ էր: Պուտինն անմիջապես հիշեցրեց Փաշինյանին, որ Ռուսաստանն էր Հայաստանի հիմնական բիզնես գործընկերը եւ ներդրել էր 2 միլիարդ դոլար: Փաշինյանն իր հերթին նշեց, որ այս տարի Հայաստանն ունեցել էր 7.1 տոկոսի աճ եւ ապրիլ ամսվա թվերը նույնիսկ ավելի բարձր էինՙ 9.2 տոկոս տնտեսական ակտիվության աճ: Նա տնտեսության հաջողության այդ ցուցանիշները վերագրեց ԵԱՏՄ-ի միջոցով Ռուսաստանի հետ սերտ համագործակցության: Բայց կարճատեւ հաճոյախոսությունների այս ֆոնին, Կրեմլը մեկ այլ անակնկալ էր պատրաստել: Համաձայն «lragir.am»-ի Փաշինյանը հայտարարել էր, որ Ռուսաստանից նոր ռազմամթերք էր ակնկալում, ոչ «Իսկանդարներ», որոնցից բավականաչափ ունենք, բայց դրանցից ոչ պակաս կարեւորության այլ զենքեր: Նա նշեց, որ Պուտինի հետ հանդիպման ժամանակ խոսել է այդ մասին: Հավանաբար այս հայտարաությունն էր պատճառը, որ Ռուսաստանի արտգործնախարարության խոսնակ Մարիա Զախարովան շրջանցեց ֆորումում Փաշինյանի ելույթը, որին անմիջապես անդրադառնալով, նա ուղղեց իր սխալը, սակայն հնարավոր չէր թաքցնել տեղի ունեցածը: Պուտինը վարպետ քաղաքագետ է: Փաշինյանը չի կարող հաղթական դուրս գալ նրա հետ «մուկն ու կատվի» այս խաղից: Ինչպես տեսնում ենք, ներքին եւ արտաքին քաղաքականության ոլորտներում Փաշինյանն ստիպված է դիմակայել մի շարք վիճահարույց բանսարկություններ ու իրադարձություններ: Հայաստանը կարիք ունի կենտրոնանալու քաղաքականության բնագավառում, ամրապնդելու իր դիրքերը եւ համախմբելու ուժերը, որեսզի կարողանա դիմագրավել մարտահրավերները եւ ընթանալ վերականգնման ճիշտ ուղիով: Ոչ ոք չպետք է ուրախանա Փաշինյանի ձախողումների համար, որովհետեւ այդ ձախողումները կարող են դառնալ ամբողջ Հայաստանի ձախողումները: | 
