ToTo-Ի ԱԼՊՈՄԸ Յակոբ ՄԻՔԱՅԷԼԵԱՆ Երբ երգիծանկարիչ ToTo-ի (Սուքիաս Թորոսեան) վերջերս Թէքէեան Մշակութային Միութեան կողմէ հրատարակուած երգիծանկարներու ալպոմը թերթատեցի, իւրաքանչիւր գծանկարի վրայ կանգ առի, ոչ թէ ըմբռնելու համար նկարին իմաստը, այլՙ հիացումս զսպել չկարենալուս համար, մէկը ձգելով ու դժուար անցնելով յաջորդ նկարին: 122 էջերու վրայ մի քանի հարիւր երգիծանկար-ծաղրանկարներու ընդմէջէն ամբողջ պատմութիւն մըն է, որ տեսերիզի պէս կ՛անցնի աչքերուդ առջեւէն, ներկայացնելով խորհրդային ժամանակաշրջանի, ապա յետխորհրդային շրջանի ու մեր նոր օրերու քաղաքական վերիվայրումներըՙ իրավիճակներով, անոնց հերոսներով եւ վարք ու բարքով: Շատ խելացի ըլլալու պէտք չկայ. քիչ մը գիտելիք, քիչ մը երեւակայութիւն եւ հումորի զգացում բաւական են, որ կարենաս հասկնալ, թէ ինչ կը հրամցնէ հեղինակը դիտողին, զայն ալ մասնակից դարձնելով դէպքերու եւ դէմքերու ծիծաղելի երեսներուն: Եւ ես եկայ այն եզրակացութեան, որ նկարչական արուեստին մէջ ամենադժուար կիրառելին երգիծանկարչութիւնն է: Այո՛, ինչպէս կ՛ուզէք անուանեցէքՙ երգիծանկարչութի՞ւն, թէ՞ ծաղրանկարչութիւն, միեւնոյնն է, դժուար է յաջողիլ այս արուեստին մէջ, քանի որ այս պարագային վարպետ գծագրիչ ըլլալը ոչինչ կը նշանակէ, եթէ նաեւ մտաւորական ու հմուտ գրող մը չէ, կամ զուարթախոհութիւն, հումորի ոգի չունի, եթէ քիչ մը փիլիսոփայ չէ, եթէ նոյնիսկ վարպետ հետազօտող չէ, եթէ քաղաքականութենէ չի հասկնար, եթէ օրը-օրին աշխարհի անցուդարձերէն տեղեակ չէ, եթէ, եթէ, եթէ... Տեսած եմ գործերը կարգ մը երգիծանկարիչներու, որոնք ունին վարպետ ձեռք, եւ սակայն անոնց կը պակսի միտքը, միտքն ու գիծը համադրելու եւ զանոնք համեմելու թափանցիկ, կամ շղարշուած զուարթախոհութեամբ: Նպատակը անպայման եւ միայն ծիծաղ յառաջացնել չէ բնաւ, այլՙ սխալներ ու թերութիւններ մատնանշելովՙ զանոնք ժողովուրդի դատին յանձնել, յանուն քննադատության ու, ինչու չէ, նաեւ սրբագրման: Ահա՛, այստեղ է մեծութիւնը երգիծանկարիչին: Ինչպէս որ մենք բազմահարիւր գրողներ ունինք, արձակագիր, թէ բանաստեղծ, սակայն հազիւ մէկ ձեռքի մատներուն վրայ հաշուող երգիծագիրներ, այնպէս ալ մենք բազմահարիւր նկարիչներ ունինք, սակայն մատներու վրայ կարելի է թուել մեր անուանի երգիծանկարիչները: Դժուար արուեստ է: Ո՞ւր պիտի գտնես այն մարդը, որուն մէջ խտացուած ըլլան վերը թուարկածս յատկութիւնները: Յատկութիւններ, որոնք իսկական տաղանդի բաղադրիչներ են, իսկ իսկական տաղանդները միշտ ալ հազուագիւտ են: Թոթօ-ի ալպոմը իր գիծերով ու գոյներով, բառերով լեցուն քանի մը գիրք կ՛արժէ: Կրցա՞ր թափանցել անոնց խորքը, արդէն գոհունակութիւնն ու վայելքը քուկդ են: |
