ՎԱԽՃԱՆՎԵՑ ԱԿԱԴԵՄԻԿՈՍ ԳԵՈՐԳ ԲՐՈՒՏՅԱՆԸ ՀՀ ԳԱԱ ՆԱԽԱԳԱՀՈՒԹՅՈՒՆ ՀՀ ԳԱԱ ՀԱՅԱԳԻՏՈՒԹՅԱՆ ԵՎ ՀԱՍԱՐԱԿԱԿԱՆ ԳԻՏՈՒԹՅՈՒՆՆԵՐԻ ԲԱԺԱՆՄՈՒՆՔ Խ.ԱԲՈՎՅԱՆԻ ԱՆՎԱՆ ՀԱՅԿԱԿԱՆ ՊԵՏԱԿԱՆ ՄԱՆԿԱՎԱՐԺԱԿԱՆ ՀԱՄԱԼՍԱՐԱՆ Կյանքի 89-րդ տարում իր մահկանացուն կնքեց փիլիսոփայական գիտությունների դոկտոր, պրոֆեսոր, ՀՀ ԳԱԱ ակադեմիկոս, Փիլիսոփայության միջազգային ակադեմիայի նախագահ, Հայոց փիլիսոփայական ակադեմիայի նախագահ, Խաչատուր Աբովյանի անվան հայկական պետական մանկավարժական համալսարանի Մետափիլիսոփայության, փոխակերպական տրամաբանության եւ փաստարկման միջազգային գիտահետազոտական ինստիտուտի նախագահ Գեորգ Աբելի Բրուտյանը: Գեորգ Բրուտյանը ծնվել է 1926 թ. մարտի 24-ին Հայաստանի Սեւքար գյուղում: 1942 թ. ավարտել է Թբիլիսիի թիվ 81 հայկական դպրոցը, 1984 թ.ՙ ԵրՊԻ-ի շինարարական ֆակուլտետը, 1948-1951 թթ. սովորել է Մոսկվայի Մ.Լոմոնոսովի անվան պետական համալսարանի ասպիրանտուրայում: 1951 թ. պաշտպանել է թեկնածուական, 1961 թ.ՙ դոկտորական ատենախոսությունՙ դառնալով իր մասնագիտության գծով փիլիսոփայության ամենաերիտասարդ դոկտորը Խորհրդային Միությունում: 1951 թ. Գ. Բրուտյանին շնորհվել է դոցենտի, 1963 թ.ՙ պրոֆեսորի կոչում: 1971 թ. Գ.Բրուտյանն ընտրվել է ՀՀ ԳԱԱ թղթակից անդամ, 1982 թ.ՙ ակադեմիկոս: 1977-1994 թթ. եղել է ՀՀ ԳԱԱ-ի փիլիսոփայության եւ բանասիրության, 1994-1995 թթ. եւ 1998-2000 թթ.ՙ հումանիտար գիտությունների բաժանմունքի ակադեմիկոս-քարտուղար, 1994-2002 թթ.ՙ նաեւ ՀՀ ԳԱԱ-ի փոխնախագահ, 2007 թվականիցՙ ՀՀ ԳԱԱ նախագահի խորհրդական, 2011 թվականիցՙ Խաչատուր Աբովյանի անվան հայկական պետական մանկավարժական համալսարանի Մետափիլիսոփայության, փոխակերպական տրամաբանության եւ փաստարկման միջազգային գիտահետազոտական ինստիտուտի նախագահ: Անուրանալի է Գ.Բրուտյանի ավանդը գիտության եւ կրթության գործի կազմակերպման բնագավառում: Նա հիմնադրել եւ ղեկավարել է մի շարք առաջատար ամբիոններ եւ գիտական կազմակերպություններ. եղել է Երեւանի Բրյուսովի անվան մանկավարժական ինստիտուտի փիլիսոփայության (1962-1970) եւ Երեւանի պետական համալսարանի փիլիսոփայության եւ տրամաբանության ամբիոնների հիմնադիր վարիչը (1970-1986): Մեծ դեր է խաղացել ԵՊՀ փիլիսոփայության եւ սոցիոլոգիայի ֆակուլտետի ստեղծման ու կայացման գործում: Չնայած իր տարիքին, Բրուտյանը մինչեւ կյանքի վերջին օրերը շարունակում էր իր հարուստ փորձն ու կարողությունները ներդնել հայրենական գիտության զարգացման գործում: Գ. Բրուտյանը հեղինակ է աշխարհի 20 լեզուներով հրատարակված ու թարգմանված շուրջ 70 մենագրությունների, գրքերի ու դասագրքերի, ավելի քան 200 գիտական հոդվածների: Գ. Բրուտյանը հիմնադիր եւ հեղինակ է մի շարք գիտական ուղղությունների եւ մեթոդաբանական սկզբունքների, որոնք համաշխարհային գիտության մեջ նրա անունով են կոչվում: Դրանցից են. Բազմատրամաբանության հայեցակարգը, Փոխակերպական (տրանսֆորմացիոն) տրամաբանությունը, Լեզվաբանական լրացչության սկզբունքը: Համաշխարհային լայն ճանաչում ունեն փաստարկման տեսության բրուտյանական հայեցակարգը եւ նրա հիմնադրած Փաստարկման երեւանյան դպրոցը: Մեծ է Գ. Բրուտյանի ներդրումը հայ փիլիսոփայական մտքի հիմնահարցերի եւ հայագիտության մեթոդաբանական սկզբունքների մշակման բնագավառում: Տարիներ շարունակ ղեկավար պաշտոններ վարելով գիտության եւ կրթության տարբեր օղակներում` ակադեմիկոս Գ.Բրուտյանը ծանրակշիռ ներդրում է ունեցել փիլիսոփայության, տրամաբանության, սոցիոլոգիայի, քաղաքագիտության եւ հոգեբանության բնագավառներում գիտական նոր հերթափոխի պատրաստման գործում: Շուրջ 30 տարի նախագահել է ԵՊՀ-ում փիլիսոփայության գծով գիտական աստիճաններ շնորհող մասնագիտական խորհրդում, իսկ 2011 թվականից ղեկավարել է ՀՊՄՀ-ում գործող ՀՀ ԲՈՀ-ի 064 Փիլիսոփայության եւ հոգեբանության մասնագիտական խորհուրդը: Անուրանալի է նաեւ ակադեմիկոս Բրուտյանի ավանդը համաշխարհային գիտական հանրությանը Արցախի հիմնախնդրի օբյեկտիվ մատուցման եւ արդարացի լուծման ուղիների ներկայացման, ինչպես նաեւ Թուրքիայի կողմից հայերի նկատմամբ իրականացված ցեղասպանության միջազգային ճանաչման խնդրում համաշխարհային ճանաչում ունեցող գիտնականների ներուժի կազմակերպման ասպարեզում: Գ.Բրուտյանը համաշխարհային գիտական ակադեմիայի ցկյանս անդամ էր (Մեծ Բրիտանիա, 1990), Լոնդոնի դիվանագիտական ակադեմիայի հիմնադիր անդամ (Մեծ Բրիտանիա, 2000), արժանացել է ԽՍՀՄ, Հայաստանի, արտասահմանյան մի շարք երկրների պետական պարգեւների, բազմաթիվ առաջատար համալսարանների եւ միջազգային ինստիտուտների պատվավոր կոչումների ու պարգեւների: Գ.Բրուտյանը ղեկավարել եւ անդամակցել է մի քանի տասնյակ միջազգային ամսագրերի խմբագրական խորհուրդների, այդ թվումՙ Փենսիլվանիայի համալսարանի (ԱՄՆ) Philosophy and Rhetoric գիտական հանդեսին: Հայաստանի Հանրապետության Ազգային ժողովի նախագահն ակադեմիկոսին ուղղված իր ուղերձում նշում էր, որ «ակադեմիկոս Գ. Բրուտյանի ապրած կյանքը փայլուն վկայությունն էՙ թե ինչպես մեկ անձի մեջ կարող են համատեղվել գիտնականը, մանկավարժը, քաղաքացին: Եվ բոլոր երեք դրսեւորումներումՙ հասնել համաշխարհային ճանաչման»: Մեծ գիտնականի, մանկավարժի եւ քաղաքացու անունը ոսկե տառերով է գրվել հայ եւ համաշխարհային գիտության պատմության մեջ: Ակադեմիկոս Գեորգ Բրուտյանի հիշատակը վառ կմնա գործընկերների, սաների եւ նրան ճանաչողների սրտերում: |