ՏԻԵԶԵՐԱԿԱՆ ՏԱՐԱԾՈՒԹՅԱՆ ՈԴԻՍԱԿԱՆ Պատրաստեց Հ. ԾՈՒԼԻԿՅԱՆԸ, The Insider-AGBU Ռայմոնդ Էլյինի որոնումներըՙ բացահայտելու արեւային համակարգի գաղտնիքները Մարդկային հնարագիտության զարմանալի երեւույթներից է ամուր կառչած լինելով երկրին, մտավոր թռիչքներով խոյանալ վերեւՙ բացահայտելու արեւային համակարգի գաղտնիքները: Փասադենայի «Կալտեկում տեղակայված (Կալիֆոռնիա) ՆԱՍԱ-ի ռեակտիվ շարժիչների լաբորատորիայի աշխատակից, օդային տարածության առաջատար ճարտարագետ Ռայմոնդ Էլյինն (Raymond Ellyin) իր կյանքը նվիրել է տիեզերքի անօդաչու սարքերի ուսումնասիրության գործին: Ռոբոտավար սարքերի գլխավոր կենտրոնը կառուցել է եւ այժմ բանեցնում է 19 տիեզերանավեր եւ 10 տիեզերական սարքավորումներ, որոնք կատարում են միջմոլորակային եւ երկիր-տիեզերք հետազոտական առաքելություններ: Էլյինը ՆԱՍԱ-ի Mars Science Laboratory-ի (որն առավել ճանաչված է որպես «Curiosity Rover» կամ «Հետաքրքրասեր թափառաշրջիկը») կառուցման աշխատանքային խմբի մաս է կազմել: Այդ բարդ եւ նուրբ մանեւրելու հնարավորություն ունեցող սարքը 2012-ին հաջողությամբ վայրէջք կատարեց Մարսի վրա: «Երբեք չեմ մոռանա սենյակում բռնկված ոգեւորությունը: Այնչափ հպարտ էինք զգում մեր տարիների աշխատանքի արդյունքը տեսնելով», հիշում է Ռայմոնդը, որն արժանացել է ՆԱՍԱ-ի «Ձեռքբերումների մրցանակին»: Ներկայիս իր թիմի անդամների հետ նա մշակում է միաժամանակ երեք խիզախ թիռչքային ծրագրեր, որոնցից յուրաքանչյուրը մանրակրկիտ նախապատրաստական աշխատանք է պահանջում: Դրանցից մեկը նախատեսում է Երկրից 390 միլիոն մղոն հեռավորության վրա գտնվող, Յուպիտերի (Լուսնթագ) շուրջը պտտվող «սառցե լուսնի» կամ «Եվրոպա»-ի վրա ռոբոտավար տիեզերանավ ուղարկել: Ենթադրվում է, որ հսկայական քանակությամբ ջուր կա այնտեղ, հետեւաբար եւ արտաերկրային կյանք: Որպես «Մոլորակային պաշտպանության համակարգերի» մենեջեր, Էլյինի պարտականությունն է նաեւ հետեւել, որ ուղարկված սարքերն իրենց առաքելությունը կատարելու ընթացքում չվնասեն հետազոտվող տարածքը, ռադիոակտիվ նյութերով չթունավորեն մթնոլորտը: Էլյինը իրանահայ է: Մ. Նահանգներ է տեղափոխվել 1980-ականներին: Հայրըՙ Վիկտորը հրաշալի ծրագրավորող եւ հմուտ մաթեմատիկոս է, իսկ մայրըՙ Հրաչուհինՙ կենսաբան: «Նրանք միշտ խրախուսել են ինձ եւ օգնել մրցունակ անձնավորություն դառնալ: Հաջողությունը ինքնաբերաբար չի տրվում մարդկանց: Դու պետք է ջանասիրաբար աշխատես հաջողության հասնելու համար: Դժվարություններ ունեցել եմ, բայց գիտակցել եմ, որ ձախողումները մշտական բնույթ չեն կարող կրել: Հաստատակամությունն ու համառորեն աշխատանքը շարունակելը ի վերջո իրենց դրական արդյունքը տալիս են: Քեզ տրված հնարավորություններից չօգտվելը ներելի չէ», նշում է նա, ՀԲԸՄիության «The Insider» պարբերականին տված հարցազրույցում եւ ավելացնում, որ շաբաթը երեք անգամ գնում է ՀԲԸՄ-ի Կալիֆոռնիայի Մանուկյան-Տեմիրճյան դպրոցը, որտեղ բարձրագույն ֆիզիկա է դասավանդում երիտասարդ հայորդիներին: Նա այնտեղ է ստացել իր հայեցի կրթությունը եւ երախտագիտությամբ է հիշում իր դասատու Գեւորգ Հակոբյանին, ով գիտության աշխարհի հրաշալիքներին է ծանոթացրել իրեն: «Ուրախ եմ, որ իմ գիտելիքները հաջորդ սերունդին փոխանցելու առիթ է ստեղծվել: Մենք պարտավոր ենք գիտելիքներով ավելի զինված ներկայանալ աշխարհին, որպեսզի կարողանանք ազդեցիկ լինել», համոզված է նա: Դոկտորականը պաշտպանել է Լոս Անջելեսի Կալիֆոռնիա համալսարանում (UCLA): Նրա եզակի կարողությունները մեծապես գնահատված են ոչ միայն ՆԱՍԱ-ում, այլեւ Պենտագոնի եւ առեւտրային հանրահայտ ընկերությունների (Շեվրոն, Կրայզլեր, եւայլն) կողմից: «Հայ լինելը պարտավորեցնում է ինձ, ստիպում լարել իմ ուժերը եւ լավագույնս դրսեւորել ինձ: Բավական չէ ասել, որ հպարտ ես հայ լինելու համար: Կարեւորը ինքդ քեզ հարցնելն է, թե ինչո՞ւ ես հպարտ, այսինքն ի՞նչ ես արել մասնավորապես Հայ դատի եւ ընդհանրապես մարդկության համար, որ հպարտ լինելու իրավունք է տալիս քեզ», հորդորում է նա իր ուսանողներին, խորհուրդ տալով երբեք սպիտակ դրոշ չպարզել եւ չհանձնվել, այլ սխալներից դասեր քաղել եւ առաջ շարժվել նույն սխալը չկրկնելու վճռակամությամբ: Նա նաեւ հորդորում է ուսանողներին երախտամոռ չլինել, այլ որոշակի տեղ հասնելուց հետո հասարակությանը վերադարձնել այնքան, որքան ներում են իրենց հնարավորությունները: Նկար 2. «Մարս 2020 ռովերը» որի վրա աշխատում է Ռայմոնդի թիմը |
