ԳԵՂԱԶՆԻԿ ՄԻՔԱՅԵԼՅԱՆ (ՉԱՈՒՇ) - ՀԱՅԿԱԶՈՒՆ ԶՈՐԱԿԱՆԻ ԴԻՄԱՆԿԱՐԸ ՍԵՐԺ ՄԱՆՈՒԿՅԱՆ Արցախի ազատագրության համար պայքարի ելած մեր առաջին կամավոր նվիրյալների հետ նա ամենուր էր` սահմանամերձ Կոռնիձորում, ապա` Երասխում, հետո` Ոսկեպարում... անվա՜խ, աներկյուղ միշտ այնտեղ` արյունալի բախումների թեժ հորձանուտում: Նա արդեն իսկ ապրող լեգենդ էր մեր կողքին... Բնապարգեւ էր ազգընտիր դյուցազնի նրա վեհանձն կերպարանքը. ասես հենց այդ հագուկապով էր լույս աշխարհ եկել, կյանքի ուղեծիր ելել` վսեմական, առյուծաբաշ ճակատով, Անդրանիկ զորավարին վայել բեղերով, զինական այրի ձիգ ու խրոխտ կեցվածքով, անբաժան ինքնաձիգով... Հայկորդուն հատուկ ազնիվ դիմագծերով ու արդար լուսաժպիտով հերոսը հենց այդպես էլ այսօր անքթիթ հայացքով մեզ է նայում գրքերի, պարբերականների էջերից, էկրաններից, զորամասերում ու զինվորական թանգարաններում զետեղված դիմապատկերից: Իսկ ե՞րբ, որտե՞ղ եւ ո՞վ է հավիտենացրել այդ տպավորիչ դիմապատկերը: ... 1990-ի ամռան մի օր Աշտարակի Ձախափնյակում գործի բերումով մտա վաղ մանկությունից իմ օշականցի ընկեր Վազգեն Մելիքյանի լուսանկարչատուն: Վազգենը խանդավառված էր քիչ առաջ կատարվածով: Անթաքույց ուրախությամբ պատմեց, որ իր դրացի, ճանաչված ազատամարտիկ Գեղազնիկ-Չաուշին փողոցում տեսել, սահմանամերձ շրջան մեկնող ավտոմեքենայից իջեցրել, ստիպողաբար ներս է բերել ու լուսանկարել: - Չաուշ ջան, ախար շա՜տ եմ ուզում, որ քո պորտրետը զարդարի իմ «Ֆոտո»-ի ցուցափեղկը, ու թող մեր ջահելները տեսնեն քաջ Ֆեդայուդ` իրենք էլ զենք վերցնեն. չէ՞ որ զենքով է մեր փրկությունը,- ասացի նրան: - Վազգեն ջա՛ն, ախպե՜րս, նկարվելու ժամանակ չի է՞, շուտ պիտի Զանգեզուր` տղերքին հասնեմ,- ինձ առարկում էր հարեւանս: Բայց ես ավագի իրավունքով իմը պնդեցի... ի՞նչ իմանամ, մեկ էլ ե՞րբ կարող եմ տեսնել նրան,- ասաց Վազգենը`սեղանին դնելով լուսանկարի առաջին օրինակները: Դիմապատկերը, հիրավի, տպավորիչ է, գեղագիտորեն անզուգական թե՛ ձեւի, թե՛ բովանդակության առումով. արդարեւ, հայկազուն զորականի, հայ դասական ազատամարտիկ-ֆեդայու առինքնող տիպար- այլ կերպ չես ասի... Ահա ինչու նրա գունագեղ մեծադիր դիմանկարը լուսանկարչատան ցուցափեղկում զետեղելուն պես հասարակության արձագանքն աննախադեպ եղավ. - Չաու՜շն է, մե՛ր Գեղազնիկը,- ընդգծված հիացական շեշտով արտաբերում էին մարդիկ, ներս մտնում ու մի-մի լուսանկար խնդրում: *** ...Հիրավի համաժողովրդական էր զոհված ազատամարտիկ Գեղազնիկ-Չաուշի հուղարկավորությունը. թափորի ավտոշարասյունը Երեւանի մատույցներից Աշտարակ քաղաք էր հասել, Աշտարակից` Սասունիկ ավան: Հարյուրավոր ավտոմեքենաների դիմապակիներին նահատակված ազատամարտիկի ծանոթ դիմապատկերն էր... Սրբացավ Սասունիկի հողը` իր գիրկն առնելով քաջակորով զավակին... թանկագին արյամբ Հայաստանում կանխվեց վերահաս քաղաքացիական, եղբայրասպան կռիվը... 1988-ից սկզբնավորված հայ ազգային ոգու աննախընթաց վերելքի, մեր արդար ազատամարտի մշտամնա խորհրդանիշներից է Հայաստանի Հանրապետության հերոս Գեղազնիկ Միքայելյանը: Նրա հիշյալ դիմանկարը Վազգեն Մելիքյանի եւ այլոց ջանքերով տպագրվեց, վերապատկերվեց տասնյակ, գուցե թե հարյուր հազարավոր օրինակներով` որպես բոլորի համար ընդունելի հայկազուն հերոս ազատամարտիկի ներշնչող խորհրդանիշ-կերպար: Սակայն հանիրավի հանրությանն անհայտ է մնացել այս հրաշալի ֆոտոդիմանկարը մեզ պարգեւած հեղինակի անունը: Իսկ հեղինակը` Վազգեն Մելիքյանը, զարմանալի կանխազգացումով որսաց ճիշտ պահը, պատկերագրեց` մեր եւ եկող սերունդների հիշողությանը հավերժ ի պահ հանձնելով մարտի գնացող անվեհեր ազատամարտիկին...մարտիրոսվելուց ընդամենը մեկ շաբաթ առաջ... Լուսանկարչի կեսդարյա իր կենսագրության ամենանշանակալի գործը նա համարում է արժանավոր հայորդու սույն դիմանկարը եւ ինչ-որ չափով մխիթարված զգում իր հեղինակած այդ մնայուն գործի կարեւորության գիտակցումով: - Չաուշի անթիվ-անհամար լուսանկարներից ես ոչ մի լումա չեմ վաստակել,- պատմում է առաքինի լուսանկարիչը,- բոլորին բաժանել եմ ձրիաբար, իսկ թե եղել են մարդիկ, որոնք սրտանց սեղանին փող են թողել ու հեռացել, դրանք մեկիկ-մեկիկ հավաքել ու Գեղազնիկի ընտանիքին եմ հանձնել... Այժմ, ի ցավ սրտի, կյանքի 80-ը բոլորած լուսանկարիչն իսպառ կորցրել է տեսողությունը, անհուսալիորեն գամվել անկողնուն... Մութ է աշխարհը նրա համար, ոսկեցոլ արեւի եւ ոչ մի ճաճանչ... Միայն հոգու աչքերով է նա երբեմն-երբեմն հիշողության երկնակամարի կապույտ մշուշներում աստեղային առկայծումներ տեսնում...ու նաեւ` ոսկեծածան լուսապսակով երիզված Գեղազնիկ-Չաուշի հավերժափայլ աստղը... | 
