ԿՈՄԻՏԱՍԵԱՆ ՆՈՐ ՀՐԱՏԱՐԱԿՈՒԹԻՒՆՆԵՐ ԿԱՀԻՐԷՈՒՄ Ա. Բ. Կահիրէի «Ջահակիր» շաբաթաթերթի մատենաշարով լոյս տեսաւ Կոմիտաս վարդապետի ծննդեան 150-ամեակին նուիրուած չորս գիրք (թիւ 27-30): Դրանք դարձեալ հեղինակել, խմբագրել եւ ծանօթագրել է եգիպտահայ բեղմնաւոր երաժշտագէտ, հրապարակախօս Հայկ Աւագեանը: «Տարբերակներ դաշնակի ստեղծագործութիւններու» հատորը ներառում է Կոմիտասիՙ դաշնամուրի համար գրուած «Րանգի», «Հէքեարի» եւ «Մշոյ Շորոր» ստեղծագործութիւնների բոլոր ձեռագրերը` ներառեալ սեւագրութիւններն ու ոչ ամբողջական ձեռագրերը, ըստ ժամանակագրական յաջորդականութեանՙ ցոյց տալու մեծ երաժշտահանի անցած ստեղծագործական ուղին: Ձեռագրերը հիմնուած են Երեւանի Գրականութեան եւ արուեստի Կոմիտասի արխիւի նիւթերի վրայ, որոնց մեծ մասը տպագրւում է առաջին անգամ: «Կոմիտաս Վարդագետի բաց ստեղծագործութեան հասկացողութիւնը. տարբերակներ եւ ինքնատարբերակներ Կոմիտասի թեմայով» աշխատութեան մէջ Աւագեանը շեշտը դրել է բանաւորութիւնից դէպի գրաւորութիւն անցումին վրայ (ի տարբերութիւն միաձայնութիւնից բազմաձայնութեան) եւ դրանից` բանաւորութեան տարրերի գոյութեանը Կոմիտասի ստեղծագործութիւներում: «Մշոյ Ս. Կարապետ վանքի մշակութային ժառանգութիւնը եւ Կոմիտաս Վարդապետի Մշոյ Շորորը» ներկայացնում է հանրայայտ «Մշոյ Շորորի» մի նոր տարբերակ: Հայկ Աւագեանը կատարել է ստեղծագործութեան տեսական վերլուծութիւն, ինչպէս նաեւ մանրամասնօրէն ներկայացրել է Մշոյ Ս. Կարապետ վանքի մշակութային ժառանգութիւնը` այն դիտարկելով ուխտագնացութեան, աշուղական արուեստի, բանահիւսութեան եւ աւանդապատումների ոլորտներում: Փարիզի Նուպարեան Մատենադարանում պահուող եւ Վաղարշապատում տպագրուած «Ձայնագրեալ Պատարագի» երկու յայտնի հրատարակութիւնները (1874 եւ 1878), որոնց վրայ Կոմիտասը կատարել է բազմաթիւ ինքնագիր սրբագրութիւններ, մատենաշարի չորրորդՙ «Ձայնագրեալ Պատարագը Կոմիտաս Վարդապետի սրբագրութեամբ (ըստ Փարիզի Նուպարեան Մատենադարանի ինքնագիր նիւթերուն)» հատորում առաջին անգամ բացայայտւում եւ հրատարակւում են ցարդ անծանօթ մնացած այդ ձեռագիր-սրբագրութիւնները, որոնք նախանշում են Կոմիտասի սեփական Պատարագի եւ եկեղեցական երգերի մշակումների առաջին քայլերը: Ինչպէս մատենաշարի նախորդ հրատարակութիւնները, սոյն հատորները եւս տպագրուած են 50-ական օրինակովՙ գրադարաններին եւ մասնաւոր անձանց անվճար ցրելու նպատակով: Դրանք նոյնպէս մատչելի են առցանցՙ https://archive.org/details/tchahagirsupplementno.27 https://archive.org/details/tchahagirsupplementno.28
https://archive.org/details/tchahagirsupplementno.29 https://archive.org/details/tchahagirsupplementno.30 |