ԳԵՎՈՐԳ ԳՅՈՆՋՅԱՆ. «ՄԵՆՔ ԱՅՍՕՐՎԱ ՍԻՐԻԱԿԱՆ ԻՇԽԱՆՈՒԹՅԱՆ ՀԵՏ ԵՆՔ» զրուցեց` ՀՈՎԻԿ ԱՖՅԱՆԸ Այսօր բոլորն են խոսում Սիրիայում իրավիճակից, բայց քչերն են այս թեմայի շուրջ խոսում Սիրիայում բնակվողների հետ: Ու, օրինակ, եթե գերմանացիները այս առումով լեզվական խնդիրներ կարող են ունենալ, ապա հայերս այդ խնդիրը չունենք, քանի որ մենք կարող ենք Սիրիայում իրավիճակի վերաբերյալ այդ երկրի բնակչի հետ խոսել հայերեն: Արաբական այս բարեկամ երկրում մենք հզոր համայնք ունենք, այսինքնՙ ունեինք, ավելի ճիշտՙ կվերականգնենք, համենայն դեպս, զրուցակիցս, Դամասկոսի Թեքեյան մշակութային միության ատենապետ Գեւորգ Գյոնջյանը վստահություն է հայտնում, որ Սիրիայում իրավիճակը ոչ թե առաջվա պես լավ է լինելու, այլՙ ավելի լավ է լինելու:
- Պարոն Գյոնջյան, որպես Սիրիայի բնակիչ, ի՞նչ կասեք, այնտեղ ապրելն այլեւս անհնարի՞ն է դարձել, թե՞ ուղղակի դժվարացել է: - Անհնարին չէ, բայց շատ է դժվարացել: Ամեն օր հնարավոր են նոր անակնկալ պայթյուններ, եւ այդ պայմաններում էլ ապրում ենք: Ես, օրինակ, երկու ֆաբրիկա ունեմ (կոշիկի), որոնցից մեկը հենց հակամարտ զորքերի, այսինքնՙ Սիրիայի զինուժի եւ ահաբեկիչների բաժանման գոտում է, անմիջական վտանգի տակ: Բայց ուզում եմ ասել, որ սիրիահայերից շատերը մեծ կարողություններ ունեն եւ ուղղակի չեն կարող այդ ամենը թողնել ու հեռանալ երկրից: - Բայց շատերն էլ, այդ թվում մեծ կարողություններով, հեռանում են, ավելինՙ վերադառնում են, նկատի ունեմ Հայաստան են գալիս: Դուք մնում եք այնտեղ, ինչո՞ւ: - Գիտեք, մենք պատասխանատվություն ունենք մեր ուսերին, ե՛ւ ազգային հարցերում, եւ կուսակցական հարցերում: Նախքան այս ամենը Հալեպում, որը հայտնի է, սիրիահայ համայնքի կենտրոնն է, ապրում էր շուրջ 60 հազար, իսկ Դամասկոսումՙ շուրջ 5 հազար հայ: Այսօր Հալեպում մնացել է շուրջ 6000 հայ, Դամասկոսում հայերիս թիվը եւս պակասել է: Մենք այնտեղ եկեղեցի ունենք, որի շուրջն էլ հենց կամ որի միջոցով էլ իրականացնում ենք ազգապահպանության, արդեն նաեւՙ նյութական օգնության խնդիրներ: Օրինակ, մենք այլեւս մեր դրսի կուսակցական ընկերներից օգնություն չենք ընդունում, երբ ուղարկում ենՙ խնդրում ենք մյուս սիրիահայերին բաժանեն: - Խոսեցիք կուսակցության մասին եւ ինձ հետաքրքրական է, Սիրիայում գործող մեր ավանդական կուսակցությունները, ազգային միությունները միասնակա՞մ են Սիրիայում տիրող իրավիճակի վերաբերյալ իրենց դիրքորոշման մեջ: Ասենք, բոլորը նախագահի Ասադի կողմնակիցնե՞րն են, թե՞ այս հարցում էլ ներքին, կուսակցական տարաձայնություններ կան: - Ոչ, չկա այդպիսի բան: Հայկական բոլոր կուսակցությունները, միությունները Սիրիայում գործողՙ այս հարցում միասնական են, բայց ես այսպես կասեիՙ մենք բոլորս Սիրիայի հետ ենք: - Սիրիան մեզ բարեկամ երկիր է եւ, փաստորեն մեզ բարեկամ երկրում իրավիճակը պատերազմական է: Այս առումով դուքՙ որպես Սիրիայում բնակվող հայեր, ի՞նչ ակնկալիքներ ունեք Հայաստանի Հանրապետությունից, եւ, եթե ունեք, ապա դրանք արդարացվո՞ւմ են: - Ես անձամբ բարձր եմ գնահատում Սիրիայում Հայաստանի դեսպանի գործունեությունը: Կարող եմ ասել, որ նա միշտ եւ ամենուր մեզ հետ է եւ մեծ հարգանք է վայելում Սիրիայի իշխանության մեջ: Կուզենայի նաեւ ասել, որ ես Ցեղասապանության 100-րդ տարելիցի պետական հանձնաժողովի անդամ եմ, եւ այդ հանձնաժողովի անդամ են համայնքի այլ ներկայացուցիչներ եւս: Պետք է ասեմ, որ հանձնաժողովում մեր ներգրավածության արդյունքում աշխարհում լսելի դարձավ նաեւ սիրիահայերի խոսքը, փաստորեն Հայաստանի Հանրապետության ուղղակի կամ անուղղակի օժանդակությամբ, ինչը գնահատելի է: - Նշեցիք, որ սիրիահայերըՙ բոլոր մակարդակներում եւ շերտերով Սիրիայի հետ եք, տրամաբանորեն դա նշանակում է, որ նախագահ Ասադի հետ եք, նրա կողմնակիցն եք: Ի՞նչ է սա նշանակում, որ դուք առհասարակ մերժո՞ւմ եք ժողովրդական բողոքի ակցիաները, անհնազանդությունը, թե՞ Սիրիայում լրիվ այլ պատմություն է: - Տեսեք, նախքան այս ամենը, Սիրիայում հիվանդանոցները, բուժօգնությունը անվճար էր, մանկապարտեզից մինչեւ դոկտորական կրթությունն անվճար էր: Հիմա, երբ պատերազմ է, հիվանդանոցները կրկին անվճար են, Սիրիան իր պահուստային ֆոնդերում կուտակել էր 18 մլն եվրո, այսինքն ոչ մեկի պետքը չուներ: Այսինքն այս իրավիճակում հնարավոր չէ ժողովրդի բնական ընդվզում, ինչի՞ դեմ ընդվզել: Բայց ուղղեմ, մենք նախագահ Ասադի հետ չենք, մենք Սիրիայի հետ ենք, եւ դա նշանակում է, որ մենք Սիրիայի այսօրվա իշխանության հետ ենք: - Մենք Հայաստանում, գոնե իմ սերունդը, հաճախ է լսել սիրիահայ համայնքի մասին, սակայն միայն լսել է: Այսինքն մենք գիտենք, որ համայնքը կա, որ այն ուժեղ է, որ այն ազգային է, հայկական է... Ինչպիսի՞ն էր համայնքը մինչ պատերազմը եւ ինչպիսի՞ն է հիմա: - Մենք Դամասկոսիցՙ Հալեպ հարսանիք էինք գնում (360,5կմ- Հ.Ա.): Սա մինչեւ պատերազմը, երբ իմ ընկերը Լեւոնը Հալեպում էր ապրում, որը Դամասկոս գալուց մեր տանն էր մնում: Այսօր, երբ պատերազմ է, ես Հայաստան եմ եկել եւ մնում եմ իմ նույն ընկեր Լեւոնի տանը, որն այլեւս Հալեպում չի ապրում: Բայց դա ավելի շատ նկարների պատմություն է, ոչՙ բառերի, եւ ոչ միայն դա, այլեւ Սիրիայում հայերի պատմությունը: Երբ նրանք նոր-նոր էին Սիրիա ոտք դրել, նրանց փոքրիկ խղճուկ տնակները եւ այն, թե ուր են հասել: Աղջիկս Դամասկոսում գործող սիրիական հեռուստաընկերության անգլերեն լուրերի խոսնակն է: Արաբերեն-անգլերեն թարգմանիչ, ընդ որումՙ նաեւ սինքրոն թարգմանիչ: Նա որպես գլխավոր թարգմանիչ ներգրավված էր Ժնեւում վերջերս ավարտված սիրիական հարցով բանակցություններում: - Վերջերս ես հոդված էի պատրաստում Հայաստան վերադարձած սիրիահայերի մասին, որոնցից գրեթե բոլորը, ովքեր հնարավորություն ունեն, այստեղ բիզնես են դրել, կամ այստեղ իրենց բիզնեսն են տեղափոխել: Այս առումով, Դուք ինչպե՞ս եք տրամադրված: - Մենք վաղուց Հայաստանում բիզնես ունեինք դրած, դեպի Աշտարակ տանող ճանապարհին, ֆաբրիկա ունեիՙ կոշիկի: Գիտեք, ուզում եմ ասել, որ Հայաստանում ամեն մի ներդրում անող պետք է, պարտավոր է հարգել Հայաստանի օրենքները: Չկա, չպետք է լինի այնպիսի բան, թե հայաստանյան օրենքները չեմ հարգում, ես խաղի ուրիշ կանոններ ունեմ, դրանցով եմ առաջնորդվում: Մենք ամեն տարի 12-13 հազար դոլար հարկ էինք վճարում: - Նույն հոդվածը պատրաստելիսՙ ես հանդիպեցի հալեպցի Գեւորգին, ով իրեն «բերբեր» (վարսավիր) Կեվո էր ասում: Նա ասաց, որ ինքը հնարավոր է վերադառնա Հալեպ, բայց միայն այն պարագայում, երբ Սիրիայում վիճակն առաջվա նման լինի: Ի՞նչ եք կարծում, «բերբեր» Կեվոն կվերադառնա՞ Սիրիա: - Ես շաբաթ օրը վերադառնում եմ Դամասկոս եւ կարծում եմ, վստահ եմ, որ «բերբեր» Կեւոն նույնպես կվերադառնա, եւ ոչ միայն «բերբեր» Կեւոն: Որովհետեւ իրավիճակը Սիրիայում ոչ թե առաջվա նման է լինելու, այլՙ ավելի լավ է լինելու: Ավելի լավ Հայաստանի հույսով |
