ԱՒԱԶԻ ՀԱՏԻԿԸ ՅԱԿՈԲ ՄԻՔԱՅԷԼԵԱՆ Երբ շարժապատկերով կամ տեսաժապաւէնով ցոյց կու տան մեր Երկիր մոլորակը, հսկայ, կապոյտ, իսկակա՛ն հհրաշք. ապա կամաց-կամաց հեռանալովՙ ցոյց կու տան անոր տեղը մեր արեգակնային դրութեան մէջ եւ մեր հսկայ Երկիրը կը փոքրանայ, միւս մոլորակներուն հետ բաղդատած, կը փոքրանայ, բայց չի կորսուիր: Իսկ երբ անկէ ալ ճամբորդելով կ՛ուղղուինք դէպի Յարդգողի միգամածութիւն, առանց մեր աչքերը հեռացնելու մեր մոլորակէն, որ անդադար կը փոքրանայ, կը փոքրանայ, մինչեւ որ տիեզերքին մէջ հազիւ նշմարելի կէտի մը վերածուի, ապա լրիւ կը կորսուի: Պահ մը կը սառին մեր աչքերը, ապա ելեկտրական հոսանքի նման դող մը կ՛անցնի մեր մարմնէն ու քիչ կը մնայ, որ մեր ուղեղն ալ դադրի գործելէ... Ուրեմն ա՞յս է մեր տեղը այս անծայրածիր տիեզերքին մէջՙ աւազի հատի՞կ.... Նոյնիսկ աւազի հատիկէն ալ փոքր, գրեթէ ոչի՞նչ:: Ու շշմած հարց կու տամ ես ինծիՙ այս չնչին կէտի՞ն տիրակալներն ենք մենք. ասոր համա՞ր կը պայքարինք, կը պատերազմինք, իրար կը սպաննենք, կը կողոպտենք, կը թալանենք, կը խաբենք, կը դաւաճանենք... որպէսզի այս անիմաստ կէտին մէջ շահեր կուտակենք, դիրքեր գրաւենք, երկնաքերներ բարձրացնենք ու յաղթական գինովնանք, հպարտանանք, յղփանանք, շփանանք, պարծենանք... Կ՛ուզեմ ետ դարձնել ժապաւէնն ու վերագտնել մեր պզտլիկ հողագունդը. դարձեալ կը սառին աչքերս. տիեզերքը անընդհատ շարժումի մէջ է, արեւը բոցավառ գունդ մըն է, որ հսկայ պոռթկումներով կրակէ լեզուներ կը ժայթքէ: Մոլորակները, արբանեակները, աստղերը բոլոր տիւ ու գիշեր, դարերով, միլիոնաւոր դարերով կը դառնան իրենց առանցքին շուրջ: Ասուպները կը սուրան միջոցին մէջ, իսկ գիսաւորները լուսաւոր կամարներ կը գծեն, եւ այս բոլորը այնքան համաչափ, այնքան հաւասարակշիռ: Պաղ քրտինք մը կը թրջէ ճակատս. հապա՞ եթէ խախտի այս հաւասարակշռութիւնը, հապա՞ եթէ սուրացող ասուպ մը զարնուի մեր երկրին, հապա՞ եթէ արեւը աւելի բոցավառի ու այրէ ամէն ինչ, հապա՞ եթէ իր վառելանիւթը սպառի եւ կրակը սկսի մարիլ, սառի ամէն ինչ, ու թաթխուինք խաւարի մէջ... Ի՞նչ ապահովութիւն կայ. չէ՞ որ կ՛ըսենՙ աստղեր կային ու չկան հիմա, չէ՞ որ կ՛ըսեն մեծ պայթումը խախտեր է մոլորակներուն հաւասարակշռութիւնը, ո՞վ պիտի պահպանէ Երկիրը. բնութի՞ւնը, Աստուա՞ծ, գիտութի՞ւնը... ո՞վ: Մենք ի՞նչ ենք այս անծայրածիր անջրպետին մէջ: Համարեա՛ ոչինչ: Աւազի հատիկ մը, ուր կեանք գոյութիւն ունի, ուր միլիառաւոր մարդիկ կ՛ապրին, ուր քաղաքակրթութիւններ իրար յաջորդած են, ուր գիտական նուաճումները շատոնց մոռցնել տուած են Յիսուսի հրաշքները, եւ, սակայն, որոնք չեն գիտեր արժէքը ո՛չ իրենց Երկիր մոլորակին, ո՛չ ալ իրենց սեփական կեանքին: Անմի՛տ մարդկութիւն. «Աւազի հատիկ»ի բնակիչ մարդկութիւն, որ ամէն օր իրարու միս կ՛ուտէք, որ գոհանալ չէք գիտեր, որ խաղաղութիւն կը պոռաք ու մարդկութիւնը բնաջնջող զէնքեր պատրաստելու մէջ զիրար կը գերազանցէք: Ահա՛, աւազի հատիկէն հազար անգամ աւելի փոքր վարակ մը եկաւ ձեզ զգետնելու. մուկերու նման ահուդողով ձեր տուներէն դուրս չէք ելլեր, կը սարսափիք, ձեր կուտակած միլիառները բարի նպատակներու ծառայեցնելու փոխարէն հիմա այդ անտեսանելի վարակը ոչնչացնելու կը ծառայեցնէք... Բայց որո՞ւ կ՛ըսեմ, ականջ կա՞յ մտիկ ընող, թէ՞ աշխարհի բոլոր ականջները հիմա ուղղուած են լրատուութեանց, իրազեկ դառնալու համար, թէ վարակուած երկիրներուն թիւը քանիի՞ հասաւ, վարակակիրներուն թիւը, մեռնողները, բուժուողները, կասկածելիները, մեկուսացուածները... Այս բոլորէն ետք բան մը պիտի փոխուի՞, մարդկութիւնը պիտի զգաստանա՞յ, պատերազմները պիտի դադրի՞ն, բարոյականութիւնը պիտի իշխէ՞, խաղաղութիւնը պիտի հաստատուի՞... Ինչե՜ր կ՛ըսեմ: Աւելի լաւ է վերջ դնեմ ցանկատեսութեանս: |
