«ԱՆԿԱԽ ԱԴՐԲԵՋԱՆԻ ԿԱԶՄՈՒՄ ԼՂ ՉԻ ԵՂԵԼ. ԷԼ Ի՞ՆՉ ՄԱՍ» ԱՆԱՀԻՏ ՀՈՎՍԵՓՅԱՆ «Ազգ»-ի այս ձեւակերպմանը Բեռլինում Ադրբեջանի դեսպանը երկար հակաճառեցՙ չհիշելով երեւի, որ դրա մասին վկայող փաստաթղթերը նաեւ գերմաներեն կան: Բոլոր առիթներով դրանք տարածենք: Հոկտեմբերի 20-ին, 21-ին Բեռլինում դաշնային մամուլի ծառայության սրահում հրավիրված մամլո 3 ասուլիսները «Լեռնային Ղարաբաղում պատերազմի, Հայաստանի եւ Ադրբեջանի հակամարտության» թեմայով էին, ինչպես ձեւակերպել էին կազմակերպիչները վերնագրում: Առաջին օրը ելույթ ունեցան հայկական կողմի ներկայացուցիչներըՙ հայ համայնքային գործիչ Իլիաս Ույարը , Գերմանահայոց առաջնորդ Սերովբե եպս. Իսախանյանը , թուրք գրող Դողան Աքհանլին , այնուհետՙ Բեռլինում ՀՀ դեսպան Աշոտ Սմբատյանը , ԳԿԽ անդամ Անդրանիկ Ազնավուրը , ՀԲԸՄ-ի ներկայացուցիչ Գեորգի Համբարձումյանը : Երկրորդ օրն ամբիոն տրվեց Ադրբեջանին: Բեռլինում այդ երկրի դեսպան Ռամին Հասանովին մենակ չէր թողել Բոխումի Ռուր համալսարանի միջազգային իրավունքի դոկտոր պրոֆեսոր Հանս Յոահիմ Հայնցեն (Hans-Joahim Heintze): Ասուլիսներին տեղի սղության պատճառով մանրամասն չենք անդրադառնա ստորեւ ներկայացվող մեր շարադրանքումՙ թողնելով դա թերթի առաջիկա համարներին, փոխարենը կմատուցենք Բեռլինում Ադրբեջանի դեսպան Ռամին Հասանովի պատասխանների մի մասը, որ հնչեցրեց հոկտեմբերի 21-ին ժամը 11-ին հրավիրված ասուլիսին: Առցանց հարցեր ուղղեցինք նաեւ մենք, որ կհրապարակենք ստորեւ: Այն հանգամանքը, որ Ադրբեջանը կքել է ռազմական հանցագործությունների փաստերի ծանրությունից, հոդաբաշխ խոսքը դժվար է տրվում, երեւակվեց դեսպանի կմկմոցումՙ բառը դուրս էր նետում, դադար տալիս, միտքը գլխատված նախադասություն կազմում... 53 րոպե տեւած ասուլիսի սղագրությունն ընթերցելիս բժշկական եզրակացություն դժվար չէ կազմել: Բայց նախ պիտի լռեցնել այս կատարածուին ստախոսության դրդող, հայության վրա զենք պահելու, կրակելու հրաման տվողի ձայնը: Տեսնենք, գերմանական ԶԼՄ- ները դրա արտոնությունը կունենա՞ն: Մամուլի ասուլիսին ներկա գերմանացի լրագրողներից մեկի հարցին, թե ինչո՞ւ են միջազգայնորեն արգելված կասետային ռումբ կիրառում, դեսպան Հասանովն ասաց, թե «իրենք դա չեն օգտագործում, հայկական պրոպագանդայի արդյունք է, ապացույց չկա, թե Ադրբեջանը երբեւէ օգտագործել է: Հայաստանն է կիրառում կասետային, ինչպես նաեւ բալիստիկ հրթիռներ, եւ կարծում եմ, ողջ աշխարհը դա տեսավ»: Դեսպանը բերեց Գյանջային հարվածելու օրինակը, որտեղ «խաղաղ բնակիչներ են զոհվել», պնդելով նաեւ, թե «կարող է փաստել, որ իրենք հարգում են միջազգային նորմերը, Ժնեւի կոնվենցիայի համապատասխան կետերը»: Լրագրողն առարկեցՙ ասելով, թե հայկական պրոպագանդայի մասին չէ խոսքը, այլՙ մարդու իրավունքների պաշտպան կազմակերպություններինը. տեղում աշխատող անկախ լրագրողները համոզվել են դրանում, հասցրել են վավերագրել, որ ադրբեջանական կողմն է օգտագործել միջազգայնորեն արգելված կասետային ռումբեր: Այնուհետ շարունակեցՙ «ինձ հետաքրքրում է, թե քանի՞ ջիհադիստ է Սիրիայից, Լիբիայից կռվում ադրբեջանական կողմում»: Դեսպան Հասանովը նախ հարցով հակադարձեցՙ«Դուք փաստաթղթերի մասին եք ակնարկում. կարո՞ղ եք որեւէ փաստաթուղթ, զեկույց ակնարկել, որ կասետային ռումբերի մասին են վկայում, որ արձանագրել են «օկուպացված» տարածքներում աշխատող «անկախ» լրագրողները: Ո՞վ է արձանագրել»: Լրագրողը, որ ներկայացել էր Յունգ անվամբ, հստակեցրեցՙ Amnesty International կազմակերպությունը: «Ցույց տվեք ինձ, ասաց Ադրբեջանի դեսպանը: Amnesty International-ը կարող է դա ցույց տալ, թե ով է արել, ով է օգտագործել: Ապացույցներ կա՞ն: Չկա՛ն: Հիմա վարձկանների մասին հարցը: Սրա մասին էլ ադրբեջանական կողմը բազմիցս հայտարարել է: Նույնիսկ մեկ վարձկան չկա: Պիտի ասեմ, որ շատ արդիական բանակ ունենք, լավ սպառազինված 100 000 զինվորով, առանց պահեստազորի: Նրանք էլ 100 000- ից ավելի են: Մենք վարձկանի կարիք չունենք, ոչ էլ արտասահմանցիների, որ կռվին պիտի մասնակցեն», ասաց Բեռլինում Ադրբեջանի դեսպանըՙ հայկական պրոպագանդայի արդյունք համարելով դա նույնպես: «Երեք շաբաթ է պատերազմ է այնտեղ: Սպանված վարձկան կա՞ , կամ ընդհանրապես որեւէ վարձկանի որեւէ մեկը տեսե՞լ է այնտեղ, փաստագրե՞լ է, լուսանկարե՞լ: Բարձր տեխնոլոգիաների այս աշխարհում, ամենուր կարող ես տեսնելՙ ով, որտեղ ինչ է անում: Բայց մյուս կողմից, եթե հիմա ռադարով ինտերնետում հետամուտ լինենք, կտեսնենք, որ օդանավերը Սիրիայի, Իրաքի, Լիբիայի, Ռուսաստանի տարբեր քաղաքներից հայկական...Հայաստանի հետ հաղորդակցություն ունեն: Հիմա համավարակ կա՞, ուղեւորատար ինքնաթիռների թռիչքներ չկա՞ն: Իհարկե շատ չեն, եւ կա օդային հաղորդակցություն, խիտ հաղորդակցություն: Շատ օդանավեր օգտվում են դրանից, որ վարձկաններ, զենք տեղափոխեն, ու դրա մասին չի խոսվում, եւ ինչպես ասացի, մենք վարձկանի, արտասահմանցու կարիք չունենք, չկան նրանցից Ադրբեջանում, ադրբեջանական բանակում: Դա նաեւ մեր անվտանգության համար է վտանգավոր: Դա երբեք չենք թույլ տա: Բայց երբ մեկը պնդում է դա, պիտի նաեւ փաստեր ցույց տա: Փաստերը կարեւոր են, ապացույցները կարեւոր են: Բայց մինչեւ հիմա մենք դա չենք տեսել, եւ մեզ նման բան ցույց չեն տվել»: Ասուլիսավարը սկզբում սխալվեց: Մեր հարցերը կարդալիս «Ազգ»-ը ներկայացրեց որպես ադրբեջանական, ապա ուղղեց` «հայկական թերթ» շեշտադրելով` ընթերցեց դրանք: Ստորեւ դրանք եւ դեսպան Հասանովի պատասխաններնՙ առանց խմբագրման: Հարց 1-ին. Ադրբեջանը Թուրքիայի օգնությանն է դիմել, սա ձեր երկրի թուլության մասին չի՞ վկայում : Հարց 2-րդ. 1991 թվականին Ադրբեջանն իր անկախությունը հռչակեցՙ առանց ԼՂ-ի: Ի՞նչի վրա են հենվում ձեր պնդումները, երբ ընդգծում եք, թե ԼՂ միջազգային իրավունքի տեսակետից Ադրբեջանի մաս է: - Շնորհակալություն հարցերի համար: Երբ խոսքը Թուրքիային է վերաբերում, պետք է ասեմ, որ այն մեզ համար եղբայրական պետություն է, եւ մեզանում, ինչպես նաեւ Թուրքիայում միշտ ասվում էՙ մեկ ազգ, երկու պետություն: Թուրքիայի հետ ռազմավարական գործընկերություն ունենք բոլոր, նմանապես անվտանգության եւ ռազմական բնագավառներում: Բայց պիտի ընդգծեմ, որ Թուրքիան այս հակամարտության կողմ չէ, եւ այս մարտական գործողություններին չի մասնակցում: Սա պարզապես թուլությունն է...Հայերը պնդում են, որ իրենց թուլությունը պարզապես թաքցնեն եւ ասեն, որ իբր կռվում են Ադրբեջանի եւ Թուրքիայի դեմ: Թուրքիան, նրա ոչ մի զինվոր չկա մարտական այս գործողություններում: Թուրքիա է ասվում գերմանական զեկուցագրերում, ես էլ դա տեսնում եմ: Թուրքական անօդաչու թռչող սարքեր, թուրքական զենք: Կամ էլ չգիտեմ... ինչ որ է: Բայց դա էլ ճիշտ չէ: Դրանք թուրքական անօդաչու թռչող սարքեր չեն, թուրքական զենք չէ: Դրանք Թուրքիայում արտադրված զենք ու ԱԹՍ- ներ են, եւ մենք դրանք գնել ենք: Վաճառում են, մենք էլ գնում ենք: Բայց միայն Թուրքիայում չէ, նաեւ Ռուսաստանում, Իսրայելում, ուրիշ երկրներում էլ ենք գնում: Բայց դա չի նշանակում, թե մեր ունեցած սպառազինությունն իսրայելական կամ թուրքական է: Դա մեր սեփականությունն է: Մենք այն գնել ենք եւ այն հիմա նաեւ օգտագործվում է: Իսկ հայերն ի՞նչ ունեն: Զենք: Որտեղի՞ց են դրանք: Սա էլ լավ հարց է: Հայաստանը զե՞նք է արտադրում: Ծիծաղելի է, եթե այսպես պնդեն, կրկին առանց ապացույցների, առանց որեւէ փաստի: Սա պարզապես հայկական քարոզչություն է (պրոպագանդա) Թուրքիայիՙ ինչ-որ կերպ ներգրավված լինելու մասին: Սա այդ դեպքը չէ, եւ ցարդ, ինչպես ասացինք, ոչ մեկն էլ չի կարող դա փաստել, ապացուցել, որ Թուրքիան հակամարտության մասնակից է, կողմ է: Սա առաջին հարցը, երկրորդըՙ Ադրբեջանի միջազգային ճանաչման մասին: ԽՍՀՄ փլուզումից հետո խորհրդային հանրապետություններ կային, բոլորն էլ իրենց անկախությունն են հռչակել, այդ թվումՙ Ադրբեջանը: Երբ մեր անկախությունն էինք հռչակում, ԼՂ Ադրբեջանի մաս էր եւ հիմա միջազգային իրավունքի տեսակետից Ադրբեջանի մաս է, թեեւ այն Հայաստանն օկուպացրել է, այսինքնՙ մեր վերահսկողության տակ չէ: Երբ մի քիչ հետ գնանք դեպի խորհրդային ժամանակներ, բազմաթիվ ինքնավար շրջաններ կային տարբեր հանրապետություններում: Սովետական հանրապետության տարածքն առանց իր համաձայնության, արտոնություն չուներ կամ չէր կարող փոփոխվել: Անջատական շարժում կար 80-ականների վերջում 90-ականների սկզբում, նրանք ուզում էին կամ Հայաստանն ուզում էր ԼՂ, այդ շրջանը Հայաստանին միացնել: Դա Ադրբեջանի հանդեպ տարածքային պահանջ էր, այն ժամանակ Ադրբեջանի ՍՍՀ-ն գլուխ չդրեց, անտեսեց նաեւ ԽՍՀՄ ղեկավարությունը, քանի որ Ադրբեջանի, ինչպես նաեւ ԽՍՀՄ-ի սահմանադրության շրջանակներում դա չէր կարող լինել: Երբ մեր անկախությունը հռչակեցինք, ԼՂ-ն Ադրբեջանի մաս էր, եւ այսօր էլ միջազգայնորեն ճանաչված մասն է Ադրբեջանի: Հ.Գ.- Ճիշտ կլիներ, եթե ՀՀ դեսպանի ասուլիսը 2-րդ օրը կազմակերպվեր, որպեսզի հնարավոր լիներ փաստերով հերքեր ադրբեջանցու ասածները: Հեռակա լրագրողներիս առիթ չէր տրված ադրբեջանցի դեսպանի պատասխաններին նոր հարցերով պատասխանելու: |
