ՀՈՒՅՆԵՐԻ ԵՎ ԱՍՈՐԻՆԵՐԻ ՑԵՂԱՍՊԱՆՈՒԹՅԱՆ ԴԱՏԱՊԱՐՏՈՒՄԸ` ՈՒՂԵՐՁ ԱՇԽԱՐՀԻՆ Մ. Խ. Անցնող շաբաթվա մեջ մի շատ կարեւոր իրադարձություն տեղի ունեցավ հայոց խորհրդարանում` Ազգային ժողովի վեց խմբակցությունների համատեղ նախաձեռնությամբ քննարկվեց եւ ընդունվեց Օսմանյան կայսրության կողմից 1915-1923 թվականներին տեղի ունեցած հույների եւ ասորիների ցեղասպանությունը դատապարտող հայտարարություն: Պոնտոսի հույների, ինչպես նաեւ Փոքր Ասիայի հույների ցեղասպանությունը ճանաչել էր Հունաստանը, իսկ Շվեդիան` հայերի, հույների եւ ասորիների ցեղասպանությունը: Այնպես որ Հայաստանի քայլը, կարելի է ասել, շատ կարեւոր էր այս երկու ազգերի ներկայացուցիչների ցեղասպանությունն ընդունելու գործընթացի հիմնաքարին նախ, ապա եւ` ցեղասպանության ենթարկված հայերիս տուրքը նույն ողբերգությանը ենթարկված ուրիշ երկու բախտակից ազգերին, որոնցից մեկը պետություն չունի, մյուսն էլ` Հունաստանը, հույների մի հատվածի ցեղասպանությունը չի դիտարկում իր արտաքին քաղաքականության օրակարգի հարց: Բացի այդ` նախաձեռնության համամարդկայն ենթատեքստը նույնպես չպետք է անտեսել` ժխտողականության դատապարտումը կարող է կանխարգելիչ դեր ունենանալ առհասարակ: Մի առանձին խորհուրդ կար նաեւ այն բանի մեջ, որ հարցը ներկայացնում էր ազգությամբ հույն պատգամավոր` Էդուարդ Շարմազանովը, որը ծնվել-մեծացել է Հայաստանում, հայերի կողքին իրեն երբեք օտար չի զգացել, ավելինՙ երբեմն թվում է` նա իրեն ավելի հայ է զգում, քան շատ հայեր, եւ գլխավորը` այս երկրում նրա ծագումը, ինչպես օրինակ Թուրքիայում է հայկական ծագման դեպքում, բացարձակապես խոչընդոտ չի դարձել նրա առաջխաղացման համար մինչեւ բավական բարձրՙ ԱԺ փոխխոսնակի պաշտոն: Թուրքերն այս առումով սովորելու շատ բան ունեն մեզանից. «Հայտարարության ընդունումը կլինի Հայաստանի ներդրումը ցեղասպանությունների դեմ միջազգային պայքարում», այսպես գնահատեց հայտարարությունը Է. Շարմազանովը, ըստ որի` Օսմանյան Թուրքիայում ցեղասպանության զոհ է դարձել 1 մլն հույն, 250-300 հազար ասորի: Հայտարարությունն առիթ դարձավ, որպեսզի վեր հանվեն պատմության անագորույն փաստեր հայերին եղբայր ժողովուրդների կյանքից, ովքեր քրիստոնյա լինելու պատճառով նույնպես կրեցին հայերի ճակատագիրն Օսմանյան Թուրքիայում, եւ վերստին ընդգծվեց մարդկությանն ուղղված ուղերձը` մարդկության դեմ կատարված հանցագործությունները վաղեմության ժամկետ չունեն: Ընդ որում` Օսմանյան Թուրքիայում կոտորածների են ենթարկվել նաեւ եզդիները, որին Ազգային ժողովը գուցե նաեւ առանձին անդրադարձ կանի: |
