ՆՈՐ ԶԵԿՈՒՅՑԸ ՄԱՆՐԱՄԱՍՆՈՒՄ Է ԳԵՐՄԱՆԻԱՅԻ ՄԵՂՍԱԿՑՈՒԹՅՈՒՆԸ Հ.Ծ. Գերմանական «Դոյչե վելլեն» հրատարակել է «Global Net-Stop the Arms Trade» (GN-STAT), զենքի առեւտրի դադարեցումը պահանջող գլոբալ ցանցի հայտարարություն-զեկույցը, համաձայն որի օսմանյան բանակում ծառայող գերմանացի սպաներ ակտիվորեն մասնակցել են առանձին անհատների սպանություններին: Նրանք ականատես են եղել եւ իրենց ընտանիքներին գրած նամակներում գրել կոտորածների մասին: «Գերմանական ռայխը Օսմանյան կայսրությանն էր մատակարարել միլիոնավոր զենքեր (հրացաններ, կարաբիններ, ատրճանակներ, Եսսենում Krupp գործարանի արտադրած հրանոթներ եւ այլն), որպեսզի իրականացնի հայերի ցեղասպանությունը: Նրանք նաեւ «քաղաքական հիմնավորումն էլ հուշեցին թուրքերին», գրված է զեկույցում, որն առաջին անգամ մանրամասներ է պարունակում «Մաուզեր» եւ «Կրուպ» զենք արտադրող գործարանների գործունեությանց մասին: Զեկույցի հեղինակը Վուլֆգանգ Լադնգրեբերն է, ֆիլմարտադրիչ, որը տարբեր ֆիլմեր է պատրաստել գերմանական զենքի արտահանումների մասին: Նա օգտագործել է 1915-ին Ուրֆայում գտնվող մայոր Գրաֆ Էբերհարդի Վուլֆսքելի նամակներում տրված տեղեկությունները: Վուլֆսքելը օսմանյան բանակի 4-րդ զորամասի հրամանատարի տեղակալ Ֆահրի փաշայի աշխատակազմի ղեկավարն էր եղել: Զեկույցում Լանդգրեբերն օգտագործել է նաեւ գեներալ-մայոր Կոլմար Ֆրեհեր վոն դեր Գոլցի վկայությունները: Վերջինս 1883-ին դարձել էր օսմանյան դատարանի կարեւորագույն զինվորական խորհրդատուն: Նա հպարտությամբ հոխորտացել է անընդհատ, որ մեծ դեր է կատարել «Մաուզեր» եւ «Կրուպ» գործարանների զենքերը Թուրքիա արտահանելու գործում: Հայերի հանդեպ ատելություն է դրսեւորել եւ Սուլթանին հորդորել միանգամընդմիշտ վերջ դնել հայկական հարցին: Գոլցը Գերմանիայում էլ նույն դիրքորոշումն է ունեցել Ռայխի թշնամիների հանդեպ, որոնց դեմ ոչ թե պայքարելու կոչ է արել, այլ անխնա բնաջնջելու: Հիտլերն օգտվել է նրա հորդորներից: |
