ՏԱՌԱՐՎԵՍՏԻ ՑՈՒՑԱՀԱՆԴԵՍ ՄԵԼԱՆՅԱ ԲԱԴԱԼՅԱՆ Գրատպության մշակույթի կարեւոր բաղադրիչներից է տառատեսակի ճիշտ ընտրությունը, գովազդային վահանակների համար նույնպես տառատեսակի ընտրությունը միայն վիզուալ, գեղագիտական առումով չէ, որ նշանակություն ունի: Ամեն պարագայում տառատեսակի համապատասխանությունը տեքստին կամ գովազդվող ապրանքանշանին պարտադիր է: Տառարվեստի այսպիսի կիրառումը Արեւմուտքում վաղուց նորմ է, ցուցահանդեսային լայն թեմա, նաեւ սահմանված բազմաթիվ մրցանակներ կան: Մեզանում նման ցուցահանդեսները հազվադեպ են: 
Հայկական տառարվեստի զարգացման մեջ մեծ ներդրում ունի Գեղարվեստի պետակադեմիայի համակարգչային գրաֆիկայի եւ հագուստի մոդելավորման ամբիոնի դասախոս Էդիկ Ղաբուզյանը: Նա շուրջ 500 տառատեսակի հեղինակ է: Անհատական նախորդ ցուցահանդեսը 2012 -ին է եղել: Հարավային Կորեայում մասնակցել է 12 բիենալեների, աշխատանքները ներկայացված են տասնյակից ավելի կատալոգներում: Հարավկորեական իր տպավորություններից պատմում էր, թե ինչպիսի կարեւոր տեղ է տրվում այդ երկրում տառարվեստին. «Պարբերաբար կազմակերպվում են ցուցահանդեսներ եւ դրանցից հետո չեն հավաքում, տուն տանում կամ պահում. աշխատանքներն ուղարկվում են դպրոցներ, փակցվում են պատերին. դպրոցականներն անընդհատ վիզուալ կոնտակտի մեջ են դրանց հետ», ինչն ըստ էության ենթագիտակցորեն ձեւավորում է տառի գեղագիտական արժեքի ընկալում: 
«Ալբերտ եւ Թովէ Բոյաջյան» ցուցասրահն այս օրերին ներկայացնում է Էդիկ Ղաբուզյանի աշխատանքների մի մասը: Գեղարվեստի ակադեմիայի ռեկտոր Արամ Իսաբեկյանը , դիզայնի եւ դեկորատիվ կիրառական արվեստի ֆակուլտետի դեկան Ավետիք Ավետիսյանը ճիշտ նկատեցին, որ չնայած հայոց այբուբենի, հայ գրերի կատարելությանը, տառարվեստը մեզանում այնքան էլ զարգացած չէ. քաղաքի գովազդային վահանակների մեծ մասըՙ «խայտառակ շրիֆտով», դրա վկայություններից մեկն է: Այս առիթով հեղինակը հիշեց տարիներ առաջ եվրոպացի կոլեգաներից մեկի խոսքը. «Ձեր բախտը բերել է, ձեր տառերը այնքան լավն են, որ դիզայնի կարիք չունեք»: Այդուհանդերձ, տառարվեստի մշակույթը մեզանում բավական թույլ էր, չի եղել մասնագիտական մոտեցում, հատկապես գրատպության մեջ: Նա հիշեց նաեւ գերմանացի մասնագետ, Մյունխենի տպագրական դիզայներական միության նախագահ Բորիս Կոխանին , որի հետ 2008- ին Երեւանում հիմնադրված «Գրանշան» միջազգային տառատեսակների մրցույթի շրջանակներում լուրջ աշխատանքներ են տարվելՙ կազմակերպելով ոչ լատինական տառատեսակների ամենամյա մրցույթներ: Սկսելով հայկական, լատինական եւ կիրիլյան տառատեսակներից, հետագայում աշխատանքները տարվել են ոչ լատինատառ այբբենական համակարգի ուղղությամբՙ հունականի, հրեականի, արաբականի եւ այլ: Տարիներ առաջ երեւանյան մի քանի գրախանութներ շրջելով, գերմանացի մասնագետը բավական վատ տպավորությամբ է հեռացելՙ այդ շրջանի մեր գրատպագրական արտադրանքը համարելով մակուլատուրային, զարմացած մասնավորապես մանկական գրքերում մնացած գրականությունից չտարբերվող տառատեսակի գործածումից: Պատճառը ոչ մասնագիտական մոտեցումն է տառատեսակի սխալ կիրառություններով, ոչ միայն ձեւիՙ ընթերցանությունը դյուրացնելու առումով, այլ նաեւ այսպես ասածՙ բովանդակային. յուրաքանչյուր տեքստիՙ համապատասխան տառատեսակի ընտրության: Ասվածն առարկայական դարձնելու շատ բնորոշ օրինակ է նա հաճախ բերում, թե ինչպես կարելի է նույն տառատեսակն օգտագործել միմյանցից շատ տարբեր հեղինակների գործերի տպագրության ժամանակ: Անգամ մաթեմատիկայի, պատմության, քիմիայի կամ գրականության դպրոցական դասագրքերում օգտագործված տառատեսակները երկար տարիներ նույնն են եղել, գովազդային պաստառներում եւս նույն սխալ մոտեցումն է: Նրա աշխատանքներից մեկում այսպես էլ գրված էՙ դիզայնը սկսվում է տառատեսակի ճիշտ ընտրությունից: Վերջին տարիներին որոշակի առաջընթաց է նկատվում այս ուղղությամբ, մասնավորապես գրատպության մեջ, տպագրիչները սկսել են աշխատել տառատեսակների բազմազանությամբ: Էդիկ Ղաբուզյանի հետ համագործակցում են քաղաքի գրեթե բոլոր մեծ տպագրատներըՙ «Տիգրան Մեծ», «Զանգակ», «Էդիտ պրինտ», «Անտարես» եւ այլ: |
