ԼԵԶՎԱԿԱՆ ՆՈՐ ԻՐՈՂՈՒԹՅՈՒՆՆԵՐԻ ՖՈՆԻՆ... Մ. Բ. Մեծ փոփոխությունների յուրաքանչյուր շրջանում հոգեւոր-մտային ոլորտիՙ դրանց ազդեցության առաջին կրողը լեզուն է: Մեր ժամանակներում այս երեւույթը առավել քան նկատելի է, երբ կյանքը ասես երկատված լինի, եւ մարդկության մի մաս իր կյանքը տեղափոխել է վիրտուալ իրականություն, ապրելով դա ավելի քան ռեալ իրականության մեջ: Սոցիալական ցանցերը դարձել են մարդկանց հանդիպումների ու շփումների ամենամատչելի եւ արդեն անհրաժեշտ վայր, ընդ որում ամենահետաքրքրականըՙ սահմաններ չճանաչողՙ ազգային, լեզվական, մշակութային, կրոնական եւ այլ պայմանականություններից հաճախ զերծ: Բացի մարդկային պարզ շփումներից այստեղ աշխատանքային, մասնագիտական քննարկումները, կարծիքները, խորհուրդները նույնպես տարածված եւ սովորական են դարձել: Անհատներ կան, որ նույնիսկ անհավանական գաղափարական ծրագրեր են փորձում իրագործելՙ ստեղծելով գաղափարակից համախոհների շրջանակ: Անգամ հոգեւոր-կրոնական կյանքն է թափանցել այստեղ. ասել է թեՙ կյանքային իրականության հայելային անդրադարձն է այս երեւույթը: Այստեղ հետաքրքրական է դիտվում նաեւ լեզվական տրանսֆորմացիաների փաստը, արդյոք կիրառվող բանավոր լեզուն նույնությամբ տեղափոխվում է այս երկրորդ կյանք: Ակնհայտՙ արդեն ձեւավորված է յուրատեսակ, համընդհանուր լեզվական մի կաղապար, որ օգտագործում են սոցցանցերի (ֆեյսբուք եւ այլ) օգտատերերի մի զգալի մասը, անկախ կրթական ցենզից, մտածողական մակարդակից, աշխարհայացքից եւ այլն: Նկատի չունենալով հատուկ մշակված նշանային լեզուն, այստեղ կարելի է հանդիպել խոսքային այնպիսի ձեւագոյացումների, որը ստիպում է մտածել տալ նորՙ համընդհանուր լեզվաստեղծման անհրաժեշտության մասին: Հատկապես տարածված է համառոտագրության ձեւը եւ տարբեր բառերի, արտահայտությունների մշակված-սարքված-հորինված գրություններն իրենց նոր նշանակությամբ սկսում են լայն տարածում գտնել, շրջանառվել: Այսպես լիիմաստ բառերը գրությամբ համարժեքվում են երկու, երեք, երբեմն մեկ տառի, հաճախ ուղեկցվում թվային համադրությամբ: Այս ամենը միտված է հարաբերությունների հնարավորին պարզեցման, դրանք առավելագույն արագության հասցնելուն եւ հեշտացնելուն եւ, որից էլՙ մտածողության պարզագույն մակարդակների իջեցումը: Չէ՞ որ խոսքը մարդու ներքին մտածողության բառային, հնչյունային արտահայտությունն է: Լեզվի այսչափ կենցաղայնացումը եւ աղքատացումը մարդու ներքին աշխարհի բնական վիճակների դրսեւորումն է եւ յուրաքանչյուրի գրավոր թե բանավոր խոսքը, նրա ամենաբնութագրական եւ անհատական հատկանիշն է: Սոցցանցերում անհատականություն ասվածը գրեթե վերացված է, ինքնին շփումների այսպիսի ձեւը դրա անհրաժեշտությունն ու կարեւորությունը հասցնում է նվազագույնի: Ինքնատիպությունը պահպանում են մտավորական դաշտի որոշակի ինդիվիդուալ առանձնահատկությամբ օժտված մարդիկ միայն, որոնք էլ շատ սակավ են: Լեզվական տրանսֆորմացիաների սոցցանցային առկա այս ֆոնին արդեն անուշադիր ես սկսում դառնալ հեռուստատեսության, տպագիր մամուլի, հասարակական տարբեր վայրերում տեղադրված հայտարարությունների, զանազան այլ տեքստերի հայերենի աղավաղված դրսեւորումներին: Բայց այդուհանդերձ բաներ կան, որ զարմացնում են. հնարավո՞ր է, որ տասնյակ տարիների գործունեությամբ իրեն առաջատար կրթարան համարող հաստատության ուսումնական ընդունելության հայտարարության մեջ թույլ տրվեն ուղղագրական այնպիսի սխալներ, ինչպեսՙ էտիկա, էստետիկա բառերի գրությունները: Այնքան շատ են մեր շուրջը նման սխալագրությունները, չգիտես, որին անդրադառնաս: Մի օրինակ միայնՙ մազերի ներկերից մեկի (Lady Style) ուղեցույց թերթիկին ի թիվս մի շարք լեզուների, ցուցումներ տրված են նաեւ հայերեն, որտեղ հանդիպում ես ահա այսպիսի արտահայտությունների. «Մազերի ներկանյութը կարող է առաջացնել ալերգիայի ծանր ռեակցիյա», «Խուսափել նյութի հպումը աչքերի հետ»: «Սեւ հինայով դաջվածքը կարող է ալերգիայի ռեակցիայի առաջացմանը օգնի»: «Մի ներկեք Ձեր մազերը, եթե ունեք երեսի վրա ցան, գանգամաշկի բորբոքում կամ վերք, եւ կամ եթե արդեն ունեցել եք անցիալում ոեւե ռեակցիյա»: «Կրեմ-ներկի տյուբիկը կափարիչով ծակեք եւ սրվակի ամբողջ պարունակությունը լցրեք թթվացուցիչի սրվակի մեջ: Պինդ փակեք սրվակը եւ լավ շարժեք մինչեւ ստացվի հարդ խառնուրդ»: Այսպիսի սխալաշատ արտահայտություններով «հարստացած» են գրեթե բոլոր ապրանաքատեսակների այսպես կոչված գրավոր մեկնաբանությունները: Մենք սովորել ենք եւ էական չենք համարում նման բաները: Դե ներկ է, թղթի կտոր, վրան ինչ է գրված, ոնց է գրված, կարեւո՞ր է: Իրականում հոգեբանության վրա ազդում է, այդ ապրանքատեսակը կարծես արժեզրկվում է, համենայն դեպս մտածում ես հաջորդ անգամՙ գնես, թե՞ ոչ: |
