«ՄՈՒՍԱ ԼԵՌԱՆ ՔԱՌԱՍՈՒՆ ՕՐԸ» ՎԷՊԻ ՏՊԱԳՐՈՒԹԵԱՆ 80-ԱՄԵԱԿԻՆ ՆՈՒԻՐՈՒԱԾ ՀԱՆԴԻՍԱՎՈՐ ՄԻՋՈՑԱՌՈՒՄ Վիեննա, 27.11.2013 Երեքշաբթի, 26 նոյեմբերին, Աւստրիոյ ORF Ռադիո-հեռուստատեսութեան մշակութային տան սրահում տեղի ունեցաւ Աւստրիայում Հայաստանի դեսպանութեան, Երեւանի Ցեղասպանութեան թանգարանի եւ Աւստրիոյ Հայ առաքելական եկեղեցական համայնքի համատեղ կազմակերպած, աւստրիացի գրող, հայ Ժողովրդի բարեկամ` Ֆրանց Վերֆելի «Մուսա լեռան քառասուն օրը» վեպի առաջին հրատարակման 80-ամեակին նուիրուած հանդիսաւոր միջոցառումը, որին իրենց համագործակցութիւնն էին բերել նաեւ Աւստրիոյ Ռադիո-հեռուստատեսութեան (ORF) Ռադիո-մշակութային տունը, Աւստրիոյ Ազգային գրադարանը, Աւստրիոյ Գրականութեան ընկերակցութիւնը եւ «Ֆրանց Վերֆել» յանձնախումբը: Օրուայ ծրագիրը` «40 օրը, 100 տարի, Ֆրանց Վերֆել, գրականութիւնը որպէս պատմութեան հայելի» վերնագրով վարում էր` Աւստրիոյ Ռադիո-հեռուստատեսութեան Ճ1-ի երաժտական հաղորդումների գլխաւոր խմբագիր` դր. Իրինէ Սուչին: Երեկոն մեկնարկեց Գրաց քաղաքից ժամանած Լարային քառեակը, (Մ. Բխիեան, Մ. Զախարով, Գ. Միրզոյեան, Յ. Փափ) կոմիտասեան ստեղծագործութիւններով, որից յետոյ Բացման խօսքով հանդէս եկան` ՀՀ դեսպան Դր. Արման Կիրակոսեանը եւ Աւստրիոյ կրթութեան, արուեստի եւ մշակոյթի նախարարութեան մշակութային բաժնի ղեկավար Օլիվէր Հէնհափըլ: Ապա ողջոյնի պատգամներով ելոյթ ունեցան Հայրապետական պատուիրակ Տիրան վարդ. Պետրոսեանը, Վիեննայի Մխիթարեան միաբանութեան աբբահայր Պողոս վարդ. Քոջանեանը, Գերմանիայում գործունէութիւն ծաւալող «Յոհաննէս Լեփսիուս» եւ «Արմին թէօ Վեգնէր» ընկերակցութեանց վարչական անդամ, լրագրող Համօ Պետրոսեանը, Աւստրիոյ Գրականութիւն ընկերակցութեան եւ Ֆրանց Վերֆել յանձնախմբի նախագահուհի պրոֆ. Մարիանէ Գրուբերը: Ցեղասպանութեան թանգարան-ինստիտուտի տնօրէն Հայկ Դէմոյեանն իր ողջոյնի խօսքից յետոյ, ցոլապատկերների շարանով ներկաներին տեղեկացրեց Մուսա լեռան դիւցազնամարտի վերաբերեալ թանգարանի հաւաքածոներից յայտնաբերուած նոր տեսողական տւեալների մասին: «Վերֆել, պատմութիւնը` բառացի ընկալմամբ» վերլուծականով, որպէս օրուայ գլխաւոր բանախօս ելոյթ ունեցաւ պրոֆ. Դր. Ռուդիգէր Գոըրները: Առաջին բաժնի աւարտին, նախքան ընդմիջումը Լարային քառեակը մի անգամ եւս ելոյթ ունեցաւ կոմիտասեան ստեղծագործութիւնների կատարմամբ: Ընդմիջման ընթացքին ներկաները հնարաւորութիւն ունեցան անձամբ տեսնելու Աւստրիայի Ազգային գրադարանի սեփականութիւն` Ֆրանց Վերֆելի «Մուսա լեռան քառասուն օրը» վէպի ցուցադրուած բնօրինակ ձեռագիրը: Հանդիսութեան երկրորդ բաժինը մեկնարկեցին Հերբերտ Մաուրէրը, վէպի հատուածների ընթերցանութեամբ եւ Քրիստեան Մաուրէրը (երեւի շատերի համար նորութիւն-անակնկալ) Ֆրանց Վերֆելի երաժշտական ստեղծագործութիւնների` վենետիկեան հանպատրաստի մեղեդիների կատարմամբ: Ազգային գրադարանի ձեռագրերի հաւաքածու բաժնի տնօրէն դր. Անդրեաս Ֆինգըրնագըլը հանդէս եկաւ ձեռագրի վերաբերեալ հետաքրքրական եւ մանրամասն տեղեկութիւններով: Որից յետոյ, դր. Իրինէ Սուչիի ղեկավարութեամբ «Մուսա Լեռան 40 օրը եւ Ցեղասպանութեան 100 տարին» վերնագրով զրոյցին մասնակցեցին պրոֆ. Մ. Գրուբերը, դր. Ա. Օհանջանեանը, պրոֆ. դր. Ռուդիգէր Գօըրները, դր. Անդրեաս Ֆինգըրնագըլը եւ Հ. Մաուրէրը: Ապա ՀՀ դեսպանորդ դր. Աշոտ Ալեքսանեանի խնդրանքով, դր. Արման Կիրակոսեանը մի խումբ անհատների, առ ի գնահատանք նրանց Հայաստան-Աւստրիա կապերի ամրապնդման վաստակի, յանձնեց Ցեղասպանութեան թանգարան-ինստիտուտի Ֆրանց Վերֆել յուշամեդալը: Հանդիսաւոր միջոցառման աւարտին ելոյթ ունեցաւ տաղանդաշատ դաշնակահարուհի Նարէ Արղամանեանը Կոմիտասի, Խաչատրեանի եւ Շթրաուսի ստեղծագործութիւններով: Նկար 1. Վերֆելի վէպի բնօրինակը | 
