ԱԼԵՆՈՒՇ ՏԵՐՅԱՆ - 100 ԿԱՐԵՆ ՄԿՐՏՉՅԱՆ, Իրանագետ Հայկական սփյուռքի բազմաթիվ նվիրյալ գործիչներ վաղուց զբաղեցնում են բնակության երկրի գիտական, մշակութային եւ հասարակական կյանքում իրենց արժանի տեղը: Սակայն նրանց մեջ կան մտավոր կարողություններով օժտված այնպիսի բացառիկ ներուժի տեր անձինք, որոնք պատիվ են բերում ոչ միայն եւ ոչ այնքան հայությանը, հայ համայնքին, որքան նաեւ տվյալ հյուրընկալ պետությանը: Նրանք իրենց անմնացորդ նվիրումով եւ կատարած աշխատանքով նվաճել են օտար հասարակությունների սերը եւ վայելում են նրանց հարգանքը: Այդպիսի լավագույն օրինակ է հենց հարեւան Իրանը, որտեղ 20-րդ դարում իր գործունեությունն է ծավալել մեծանուն գիտնական Ալենուշ Տերյանը : Նոյեմբերի 9-ին լրացավ աստղաֆիզիկոս եւ Իրանի գիտության պատմության մեջ բացառիկ դեր եւ ներդրում ունեցած Ալենուշ Տերյանի ծննդյան 100-ամյակը: Հայազգի անվանի գիտնականը ծնվել է 1921 թվականին Թեհրանումՙ կրթությունը որպես բարձր արժեք դավանող ուսումնատենչ հայկական ընտանիքում: Տարրական կրթություն ստացել է հայկական դպրոցում, միջնակարգըՙ պարսկական: Բարձրագույն կրթությունը ստացել է Թեհրանի համալսարանի ֆիզիկայի ֆակուլտետում: Նա Ֆրանսիայում շարունակել է կրթությունըՙ ստանալով ֆիզիկայի բնագավառում դոկտորի գիտական աստիճան: Հիշարժան է, որ Սորբոնի համալսարանից տաղանդաշատ հայուհին ստանում է դասախոսելու առաջարկ, սակայն մերժում է եւ վերադառնում Իրանՙ դասախոսելով Թեհրանի համալսարանում: Հիրավի, ֆրանսիական հեռանկարային առաջարկի մերժումը կամ որ նույնն է, թե երախտագիտության խորը զգացումը հանդեպ իրանական հայրենիքիՙ փոխհատուցվեց նրան: Նրա գիտական գործունեությունը ըստ արժանվույն գնահատվեց Իրանումՙ հռչակելով Ալենուշ Տերյանին որպես իրանական արդի աստղագիտության Մայրը: Արեգակի աստղադիտարանի հետ կապված իր ուսումնասիրությունը խորացնելու նպատակով մեկնում է Գերմանիա չորս ամսով: 1964-ին լինելով առաջին կինը ստանում է պրոֆեսորի աստիճան: Տերյանի անվան հետ է կապված Իրանում առաջին անգամ արեւի եւ աստղերի ֆիզիկայի դասավանդումը, ինչպես նաեւ Իրանի պատմության մեջ արեգակնային առաջին հեռադիտակի ստեղծումը: Հարկ է նշել, որ տաղանդաշատ հայուհին 1960-70-ական թվականներին մասնակցել է եվրոպական եւ ամերիկյան բազմաթիվ գիտական կոնֆերանսներիՙ գովասանքի արժանանալով արտասահմանյան գիտնականների կողմից: Կարծում ենք ուշագրավ է այն կարեւոր փաստը, որ Թեհրանի համալսարանի առաջին կին ֆիզիկոսը հետազոտություններ է կատարել արեւի էներգիայի ուսումնասիրման բնագավառում եւ հավատացած էր, որ Իրանում 241 օր կարելի է լիարժեք օգտվել արեւի էներգիայից: Հետաքրքրական է, որ Իրանի արեւն իր հոգում պարուրած մեծն պոետ Չարենցից երեք տասնամյակ անց նրա հայրենակից Ալենուշ Տերյանը գիտական տեսանկյունից էր դիտարկում իրանական արեւի հզորությունը: Ալենուշ Տերյանն իր մտավոր մեծ կարողությամբ եւ ստեղծագործական բացառիկ հանճարով իրավամբ վաստակել է առաջին կին գիտնականի պատվատիտղոսն Իրանում: Այսօր էլ նրա մահից տասը տարի անց իրանական գիտության երկնակամարում փայլում է անվանի հայուհու աստղը, որը պատիվ է բերում հայ համայնքին, ողջ հայությանը: | 
