ԻՐԱՆԸ ՉԺՀ-ԻՆ ԿՕԳՆԻ «ՄԵՏԱՔՍԻ ՃԱՆԱՊԱՐՀԻ» ՀԱՐՑՈՒՄ Պ. Ք. Իրանը համաձայնել է կոնֆերանս անցկացնել «Մետաքսի ճանապարհներ» թեմայով: Այդ մասին Mehr News գործակալությանը հայտնել է Իրանի ճանապարհային տնտեսության եւ բեռնափոխադրումների կազմակերպության տարանցումների եւ սահմանամերձ տերմինալների բյուրոյի գլխավոր տնօրեն Մոհամմադ Ջավադ Ատրչիյանը: Նրա խոսքերով, «հին ճանապարհը հսկայական ներուժ ունի բեռների եւ ուղեւորների փոխադրումների համար, ինչպես նաեւ նպաստում է մշակութային փոխանակմանը, տեխնոլոգիաների, սպասարկումների փոխանցմանը եւ տարածաշրջանային համագործակցության ամրապնդմանը»: «Մեր երկիրն ունի բազմաթիվ առավելություններ: Դրանք են եզակի աշխարհագրական դիրքը, առեւտրի հատուկ տնտեսական գոտիների զարգացումը, ճանապարհային, ծովային, օդային եւ երկաթուղային զարգացած ենթակառույցը», ընդգծել է պաշտոնյան: «Մետաքսի ճանապարհ» նախագծի իրականացումը կենտրոնական տեղ է զբաղեցնում Չինաստանի արտաքին քաղաքական ռազմավարության մեջ: Մերձավոր Արեւելքում Իրանը իր ռազմավարական դիրքի շնորհիվ կարող է վճռական դեր խաղալ «մետաքսի նոր ճանապարհի» ստեղծման մեջ: Իրանի իշխանությունները ամեն կերպ օժանդակում են չինական նախագծին եւ համաձայնել են մինչեւ 2022 թ. 6 մլրդ դոլար ներդրումներ անել: Պեկինը եւ Բրյուսելը փորձում են զարգացնել երկաթուղային բեռնափոխադրումները, բայց Մերձավոր Արեւելքի եւ Հյուսիսային Աֆրիկայի հիբրիդային հակամարտությունների պատճառով առեւտուրը տեղափոխվում է ծով: ԱՄՆ-ը իր արտաքին քաղաքական ռազմավարությունը մշակելիս հաշվի է առնում այդ գործոնը: Պատահական չէ Հետախուզության ազգային խորհրդի այն կանխատեսումը, որ մինչեւ 2025 թ. «միջազգային ընկերակցություն» հասկացությունը կանհետանա բառապաշարից: Բանն այն է, որ ամերիկացիները շահագրգռված են ՉԺՀ ցամաքային առեւտրական ուղիների շրջափակմամբ. դրանց ճակատագիրը կախված է միջինասիական հանրապետությունների եւ Իրանի կայունությունից: Բրիտանական «Ֆայնենշըլ թայմս» թերթը մեջբերում է Iranian Railwa Company պետական կորպորացիայի փոխտնօրեն Հոսեյն Աշուրիի այն խոսքը, որ առաջին գլխավոր խնդիրը Իրանի եւ Չինաստանի ներքին սպառման ապրանքների շուկայի աճն է, իսկ երկրորդըՙ չինական ապրանքները Եվրոպա հասցնելն է: Չինաստանը եւ Իրանը մտադիր են երկկողմ ապրանքաշրջանառությունը հասցնել 600 մլրդ դոլարի: Առայժմ (2014 թ.) խոսքը 51,8 միլիարդի մասին է: Պեկինը խոշոր ներդրումներ պետք է անի Իրանի երկաթուղու արդիականացման համար: Իրանական գնացքները Թուրքմենստանից հասնում են Թուրքիա: Նախատեսվում է միանալ Իրաքի, Աֆղանստանի, ապա նաեւ Ադրբեջանի եւ Պակիստանի երկաթուղիներին: Աշուրիի խոսքերով, «Մերձավոր Արեւելքի քաղաքական ճգնաժամը եւ Իրանի ապահով աշխարհագրական դիրքը երկաթուղային տրանսպորտի զարգացման լավագույն նախադրյալներն են»: Եվրոմիությունը մեծ հույսեր է կապում Չինաստանի հետ: 2015 թ. արձանագրվեց 564 մլրդ դոլարի ապրանքաշրջանառություն: ԱՄՆ-Չինաստան ապրանքաշրջանառությունը 558 մլրդ դոլար է: Իրանի տարանցիկ հնարավորությունների օգտագործումը միայն կմեծացնի այս տարբերությունը: ԵՄ-ՉԺՀ մերձեցումը, բնականաբար, ձեռնտու չէ ԱՄՆ-ին: Ուստի գործին միջամտում է ՆԱՏՕ-ի անդամ Թուրքիան, որը Ադրբեջանի հետ մեկտեղ փորձում է ապասառեցնել ԼՂՀ հակամարտությունը եւ լարվածություն ստեղծել Իրանի հյուսիսային սահմանի մոտ: Վաշինգտոնն օգտվում է հետխորհրդային սահմանների անկայունությունից: Ուկրաինայի 2014 թ. հեղաշրջումից երկու տարի անց բռնության ալիքը տեղափոխվեց Անդրկովկաս, որպեսզի հետո անցնի Միջին Ասիա: Մերձավոր Արեւելքի իրադարձությունները Մոսկվային, Երեւանին եւ Ստեփանակերտին դրդում են արագ գործել: Պատահական չէ ՌԴ փոխարտգործնախարար Սերգեյ Ռյաբկովի այն ակնարկը, որ մայիսի 16-ին Վիեննայի բանակցություններում Լավրովը եւ Քերրին Սիրիայի եւ Ղարաբաղի հակամարտությունները քննարկել են մեկ փաթեթով: «Այսօր գլխավորը Սիրիան է եւ Լեռնային Ղարաբաղը, ինչպես նաեւ Ուկրաինան եւ երկկողմ հարաբերությունները», ճշգրտել է Ռյաբկովը: Իսկ ո՞ւր մնացին Չինաստանն ու Իրանը: Ամեն ինչ պարզ է. Սիրիան, Ղարաբաղը եւ Ուկրաինան դարպասներ են Արեւելքի եւ Արեւմուտքի, իշխանության եւ համատարած անիշխանության միջեւ: |