ՊԼԱՆՇԵՏՆԵՐԻ ԱՐՏԱԴՐՈՒԹՅՈՒՆՆ ՀԱՅԱՍՏԱՆՈՒՄ ԱՎԵԼԱՑԵԼ Է 8,9 ԱՆԳԱՄՈՎ Ա. ՄԱՐՏԻՐՈՍՅԱՆ Պատրաստի արտադրանքի եւ հանքարդյունաբերության ենթաճյուղերը մնում են արդյունաբերության հիմնական շարժիչ ուժերը Անվիճելի է, որ տնտեսության որակական զարգացման մասին կարող ենք խոսել միայն այն դեպքում, երբ դա տեղի է ունենում արդյունաբերության եւ գյուղատնտեսության շնորհիվ: Մեր նախորդ հրապարակման մեջ («Անցնող 2016-ըՙ ցածր տնտեսական աճ, բարձր տեմպով աճող արդյունաբերություն», ԱԶԳ, 23 դեկտեմբերի 2016 թ.), 11 ամիսների արդյունքներով ամփոփելով նախորդ տնտեսական տարին, շեշտել էինք այն հանգամանքը, որ 2016-ին եւս Հայաստանում շարունակվել է վերջին 6-7 տարիների արդյունաբերության աճի բարձր տեմպը, հակառակ ընդհանուր տնտեսական շատ ցածր աճի: Այժմ ներկայացնենք, թե արդյունաբերական արտադրանքի 4 խոշոր ենթաճյուղերից որտեղ ի՞նչ զարգացումներ են եղել եւ ի՞նչ ցուցանիշներ արձանագրվել: Հիշեցնենք, որ 2016-ի այս պահին հայտնի 11 ամիսների ցուցանիշներով արդյունաբերական արտադրանքի աճը կազմել է 6,8 տոկոս: Արտադրանքի թողարկման ամենամեծ աճն արձանագրվել է «հանքագործական արդյունաբերություն եւ բացահանքերի շահագործում» ենթաճյուղումՙ 9,8 տոկոս: Այստեղ հիմնական համարվողՙ մետաղական հանքաքարի արդյունահանումն ավելացել է 10 տոկոսով: Միաժամանակ, չնայած բնեղեն արտահայտությամբ արտադրանքի թողարկման ծավալների ավելացմանը, գումարային առումով այս ճյուղում նվազում կաՙ պայմանավորված մետաղների միջազգային գների մինչեւ նոյեմբեր ամիսը եղած ցածր գներով: «Մշակող արդյունաբերություն» ենթաճյուղում, որի մեջ ներառված են պատրաստի արտադրանք թողարկող ճյուղերը, աճը եւս բարձր է եղելՙ 7,1 տոկոս: Այստեղ արձանագրված աճը ավելի արժեքավոր է, քանզի խոսքը ոչ թե հումքի, այլ վերջնական արտադրանքի մասին է: Առանձին արտադրատեսակներից հիշատակման արժանի են ծխախոտի, սննդամթերքի, խմիչքների, հիմնային մետաղների, պատրաստի մետաղե արտադրատեսակների գումարային աճը եւ ոսկերչական արտադրատեսակների, համակարգիչների, էլեկտրոնային, օպտիկական սարքավորանքի, էլեկտրական սարքավորանքների, հագուստի տպավորիչ տոկոսային աճը: Օրինակՙ պլանշետների արտադրությունն ավելացել է 8,9 անգամ, ոսկերչական իրերինըՙ 2 անգամ, գուլպեղենինըՙ 2,3 անգամ եւ այլն: Երրորդ խոշորՙ «էլեկտրաէներգիայի, գազի, գոլորշու եւ լավորակ օդի մատակարարում» ենթաճյուղում աճը կազմել է 3,1 տոկոս, որի հիմնական բաժինն ընկել է էլեկտրական էներգիայի արտադրությանըՙ 4 տոկոս: Չորրորդ «ջրամատակարարում, կոյուղի, թափոնների կառավարում եւ վերամշակում» ենթաճյուղում արձանագրվել է 6,4 տոկոս աճ, որտեղ էլ հիմնական դերն ունեցել է թափոնների հավաքում, մշակում, ոչնչացում, վնասազերծում եւ նյութերի վերականգնումըՙ 18,1 տոկոս աճ: Եթե ամբողջության մեջ դիտարկենք արդյունաբերական արտադրանքի աճի ցուցանիշները ըստ վերոնշյալ ենթաճյուղերի, ապա պարզ է, որ հիմնական շարժիչ դերը խաղացել են պատրաստի արտադրանքի եւ հանքարդյունահանման ծավալների աճը: Եթե պահպանվի մետաղների գներիՙ նոյեմբերից սկսված բարձրացումը, ապա եկող տարի ոչ միայն բնեղեն աճ, այլեւ գումարային մուտքերի ավելացում կունենանք հանքարդյունաբերությունից: Ինչ վերաբերում է պատրաստի արտադրանքին, ապա արտադրության թողարկման ծավալներին զուգահեռ, ավելացել է նաեւ իրացումը, այդ թվումՙ արտահանումը: Հայաստանի ներքին շուկայում ներմուծումը տեղական արտադրությամբ փոխարինելուՙ կառավարության նոր մոտեցումը, եթե այն ամրապնդվի գործնական քայլերով, կարող է խթանել այս ենթաճյուղի զարգացումը: Ընդհանուր առմամբ, չնայած 2017-ը խորհրդարանական ընտրությունների տարի է, ինչը սովորաբար բացասաբար է ազդում տնտեսական ակտիվության վրա, հավանական է, որ արդյունաբերության աճի տեմպը առնվազն կպահպանվի: |
