RSS | FACEBOOK | NLA
ԳԼԽԱՎՈՐ | ՄՇԱԿՈՒՅԹ | ԸՆՏՐԱՆԻ | ՈՐՈՆՈՒՄ | ԱՐԽԻՎ | ԹԵՄԱ | ՀԵՂԻՆԱԿՆԵՐ
#170, 2013-10-08 > #171, 2013-10-09 > #172, 2013-10-10 > #173, 2013-10-11 > #174, 2013-10-12

«ԱԶԳ» ՕՐԱԹԵՐԹ #172, 10-10-2013



Տեղադրվել է` 2013-10-17 20:58:13 (GMT +04:00)


Ընթերցված է` 1120, Տպվել է` 23, Ուղարկվել է էլ.փոստով` 16

ԱՍԵԼԻՔ

ՍԵՐԳԵՅ ԱՌԱՔԵԼՅԱՆ, ՀՀ մշակույթի վաստակավոր գործիչ

Երեւանում վերջերս լույս տեսավ «Armenian Times» թերթի թղթակից Սուսաննա Ներսեսյանի «Հիմա եմ հասկանում» բանաստեղծությունների ժողովածուն, որտեղ ընդգրկված են նրա սիրային եւ խոհական բանաստեղծությունները: Գրքում հեղինակի ինչպես ավելի քան 3 տասնամյակ առաջ, այնպես էլ վերջին մեկ տարում ստեղծած գործերն են: Նրա հույզերը, մտորումներն արտահայտող բանաստեղծությունները ներկայացված են համապատասխան շարքերով` «Բացեմ թեւերս», «Երբ դու կողքիս ես», «Քեզանից հետո», «Ես, ինքս, ես», իսկ «Կարոտը թարթիչներիս» շարքը ներառում է նրա վաղ շրջանի ստեղծագործությունները: Գրքի մասին իր տպավորություններն է ներկայացնում ՀՀ մշակույթի վաստակավոր գործիչ Սերգեյ Առաքելյանը:

Սեղանիս է բանաստեղծուհի, մանկավարժ, լրագրող Սուսաննա Ներսեսյանի` վերջերս հրատարակված «Հիմա եմ հասկանում» բանաստեղծությունների անդրանիկ ժողովածուն:

Ճշմարտություն է, որ քնարերգությունը, մյուս արվեստների պես, ժամանակի ընթացքում նոր ասելիք է ձեռք բերում: Համոզվելու համար կարդանք Սուսաննա Ներսեսյանի սիրային եւ խոհական բանաստեղծությունները, թեւավոր մտքերն ու կարոտատենչ` իր «հոգու տունն ու ինքն իրեն գտած» ստեղծագործությունները.

Բացեմ թեւերս գարնան

զարթոնքին, Թռչեմ

ակունքներս ու վերադառնամ,

Ծանոթ դռներին կանգնեմ-համրանամ, Կշռեմ անցած

ճամփաս ու վերադառնամ:

Համեստ է Սուսաննայի գեղագիտական ըմբռնումների սահմանը, սակայն ոչ սահմանափակ: Նա չի ձգտում իր ավագ ընկերների գեղարվեստական ծրագրերի նմանությանը` հասկանալով, որ ժամանակակից ընթերցողը մոտ է կանգնած ժամանակակից բանաստեղծին:

Պարզ է նաեւ հեղինակի նպատակը, բայց ոչ հասարակ: Նա ընթերցողի հետ խոսում է առանց ավելորդ մանրամասների` վստահելով նրա ընբռնմանը, ճաշակին, գիտելիքներին:

Ս. Ներսեսյանի բանաստեղծությունները գրված են ներշնչանքով, գրական միտքը ձուլված է զգացմունքին, իսկ զգացմունքը` միտք է:

Նրա բանաստեղծությունն ամբողջական խոսք է` ապրված ու նպատակասլաց, եւ նրանում եղած ամենաթանկ բանը պարզությունն է, բոլորին հասկանալի պարզությունը:

Ես սիրում եմ, ո՞ւմ, ինքս էլ

չգիտեմ, Գարո՞ւնն է արդյոք

այս սերը ծնել, Աստղե՞րն են կապույտ երազներ բերել,

Չգիտեմ` ինքս էլ: Սակայն սիրում եմ Ես խենթի նման,

Բայց ու՞մ, չգիտեմ:

Կարծես մենախոսություն է, զրույց ինքն իր հետ, ընթերցողի հետ, աշխարհի հետ:

Սուսաննայի բանաստեղծությունների հաջողության գաղտնիքներից մեկը ինքնատիպ լեզվա-ոճական մտածողությունն է, խոսք, բառ չփնտրելու նրա շնորհը: Կառուցվածքային իմաստով էլ նա գտել է բանաստեղծությանը համապատասխանող ձեւը:

Այո, Սուսաննան գյուտեր չի անում, բառի մեջ հայտնագործություն չի անում` համոզված, որ դրա իմաստը ոչ պակաս հայտնի է նաեւ ընթերցողին: Նա վստահում է իր ընթերցողին` մտերմություն ստեղծելով իր եւ նրա միջեւ: Ինքնաճանաչման, ինքնահաստատման ոչ մի ձգտում չկա Սուսաննայի բանաստեղծություններում, նրա ասելիքի ասելիքը իր անկեղծությունն է, սեփական կարողություններին ապավինելու հավատը:

Սուսաննա Ներսեսյանի ստեղծագործություններն անցնում են հարյուրներից: Այո, ստեղծագործություն, չվախենանք այս պարտավորեցնող բառն օգտագործելուց, որովհետեւ նրա գրածը «պարապ վախտի խաղալիք» կամ թոթովանք չէ, այլ բանաստեղծական միտք, կազմակերպված խոսք, ուր հեղինակի հույզերն ու խոհերն են` արտահայտված տպավորիչ պատկերների մեջ:

Թափանցիկ, անգույն,

Աստղերով լեցուն,

Վարագույրներն են Երկնքից անվերջ Մեր երկրին իջնում:

Սա արդյո՞ք Սուսաննա Ներսեսյան-բանաստեղծուհու գրական ձեռագրի ու ինքնամտածողության կայացման վավերացումը չէ:

Չի՞ զգացվում, արդյոք, որ ստեղծագործական պահին հեղինակը ներքին վախ ու լարում ունի, ինչը, թերեւս, նրա հաջողության գրավականներից մեկն է: Անշուշտ, այո, Սուսաննա ստեղծագործողի միտքը միշտ վստահում է իր ձայնին, բանաստեղծության մեջ հեղինակն իր խոհերի, անհոգ մտածողությունների ու տագնապների հետ է.

...Դու ինձ լքում ես Ուրիշի

գրկում, Ես քեզ գրկում եմ

Երազիս գրկում: Խաղն այս դարավոր, Ապրում է մեզ հետ,

Դու ինձ ես կորցնում, Ես քեզ եմ փնտրում Իմ երազներում:

Կամ`

...Որքան հեռանում ինքս

ինձանից, Այնքան ավելի

քեզ եմ ես գալիս, Փախչում,

օտարվում ինձանից հաճախ,

Հոգուս հանգրվան`

քո դուռն եմ գալիս:

Խոստովանենք, որ չափազանց երգային, բավականին երաժշտական, պատկերավոր, սիրատենչ քնարերգություն է, երգի ու հատկապես ռոմանսի համար գրական փայլուն նյութ:

Ինչպես շատերի, գրական աշխարհ ոտք դրած Սուսաննայի հոգին նույնպես կրծում է` «ես քո սիրով, դու` ուրիշի» բանաստեղծական հայտնի տողը, սիրո հավերժական թեման.

Դու ինձ կորցնում ես Կրծքին ուրիշի, Ես քեզ գտնում եմ

Երազիս կրծքին:

Թեպետ Սուսաննան` որպես ստեղծագործող, բարձրաձայն մտածող է, սակայն չափազանց փխրուն է նրա բանաստեղծական մտածողությունը, կանացի, անկեղծ, մշտասեր:

Այո, կորցրած, մոռացված, անպատասխան սիրո մշտական մորմոք ունի բանաստեղծուհին իր հոգում, սակայն եւ անհույս է համարում սիրո վերադարձը, քանի որ «իր վարար սիրո ալիքներում» այդպես էլ սիրեցյալը չի կարողացել «լողալ» եւ իր հուշերի մեջ մենակ թողնելով` հեռացել է

Ինչու՞ բացեցիր Դուռը

իմ հոգու` Գոցված քո դիմաց

Տարիներ առաջ...

Որպես ստեղծագործող` Սուսաննան գրականության խնդիրների վերաբերյալ գեղագիտական իր ըմբռնումներն ունի.

Ես խոսում եմ այնպես,

Ինչպես մտածում եմ,

Հագցնում խոսքերիս...

Որքան էլ զարմանալի` հեղինակն առաջին բանաստեղծություններում որոշակիորեն ընդգծում է գեղագիտական իր սկզբունքները եւ համարձակորեն դիմում ինքնախոստովանության.

Փակվել է հոգուս դուռը

իմ դիմաց, Չեմ գտնում

վաղուց դեպի ինձ տանող

ուղին մամռոտած:

Սուսաննա Ներսեսյանի բանաստեղծական շնորհը ցայտուն է նաեւ գեղարվեստական խոսքի հակիրճությամբ գրված ստեղծագործություններում.

Լոկ իմաստությամբ Ապրել

չի լինի, Խենթություն է պետք...

Կամ ավելի ցայտունն ու բնորոշը.

Չսիրել ...ու քե՞զ...Խելագարները

օրենքներ չունեն, Օրենքից դուրս են, Ուրեմն ինչու՞ ես քեզ չսիրեմ; Ես խելագար եմ...

Գրական ավարտուն նմուշ է Սուսաննայի «Աղոթք» բանաստեղծությունը: Հեղինակը երազում է հաղթահարել իրեն բաժին ընկած փորձությունը, վերադառնալ «տունն իր հոգու», գտնել «ինքն իրեն», ինչի համար էլ խնդրում է Ամենափրկչի աղոթքը, որպեսզի զանազանի խոհերի ուղին եւ գտնի ճանապարհը լույսի:

Ամփոփելով մեր առաջին տպավորությունը «Էդիտ Պրինտ» հրատարակչությունում տպագրված Սուսաննա Ներսեսյանի «Հիմա եմ հասկանում» բանաստեղծությունների ժողովածուից` ասենք, որ այն ավելի ներկայանալի է դարձել շապիկը զարդարող Տիգրան Բարխանաջյանի «Զբոսանք նավակով» գեղարվեստական բարձրարվեստ աշխատանքով:

Սուսաննա Ներսեսյանի բանաստեղծությունների ժողովածուն առաջինն է, որը սկիզբն է հաջորդի ու էլի հաջորդի:

 
 

«ԱԶԳ» ՕՐԱԹԵՐԹ #172, 10-10-2013

Հայկական էկեկտրոնային գրքերի և աուդիոգրքերի ամենամեծ թվային գրադարան

ԱԶԳ-Ը ԱՌԱՋԱՐԿՈՒՄ Է ԳՐԱՀՐԱՏԱՐԱԿՉԱԿԱՆ ԾԱՌԱՅՈՒԹՅՈՒՆՆԵՐ

ԱԶԴԱԳԻՐ

ՄԵԿ ՏԱՐԻ ԱՌԱՋ