ՏՎՅԱԼՆԵՐԻ ԱՆՁԵՌՆՄԽԵԼԻՈՒԹՅՈՒՆԸ ԵՐԱՇԽԱՎՈՐՎԱԾ ՉԷ ՀԱԿՈԲ ԱՎԵՏԻՔՅԱՆ Հայաստանում գործող օտարերկրյա բանկերից մեկի հաճախորդ բարեկամներիցս մեկը վերջերս հայտնեց, որ փակել է այդ բանկում ունեցած իր հաշիվները: Պատճառըՙ բանկի աշխատակցի ծայրահեղ հարցասիրությունը: Բարեկամս հրավիրված է եղել բանկՙ թարմացնելու (բանկիրների արտահայտությամբՙ «թարմեցնելու» կամ up-date անելու) անձնական տվյալները. բնակարանի հասցե, էլեկտրոնային կապ, հեռախոս, կենսաչափական անձնագիր, եւ այլն: Սակայն աշխատակիցը պահանջել է նաեւ այլ տվյալներ, որոնք բանկային գործարքների համար անհրաժեշտ չենՙ կնոջ ու երեխաների տվյալներ, նախկին քաղաքացիություն, աշխատանքային կարգավիճակ, անշարժ գույք եւ ուրիշ բաներ: Վրդովված էր բարեկամս: Քիչ էր մնում, ասում է, ինտիմ կապերով էլ հետաքրքրվեին: Մեկ ուրիշ բարեկամ, որ հասարակական կարգով աշխատում-օգնում է կրթաբարեսիրական մի կազմակերպության եւ արդեն քանի տարի Մ. Նահանգներից անձնական իր հաշվի վրա գումարներ է ստանում ըստ նախապես պայմանավորված անվանական ցուցակի որոշ կարիքավորների բաշխելու համար, հերթական գումարը նմանատիպ մի բանկից ստանալու պահին իսկական հարցաքննության է ենթարկվել աշխատակցի կողմից. անձնական բազմաթիվ տվյալներից ու տարբեր փաստաթղթերից բացի նրանից պահանջել են գումարն առաքողների մասին մանրամասն տվյալներ, ապացույցներ, փաստաթղթեր: «Ազգ»-ի ներկա համարի 7-րդ էջում հրապարակում ենք մի շարք կազմակերպությունների եւ անհատների Կոչը ուղղված ՀՀ Ազգային ժողովինՙ նույնականացման քարտերի, էլեկտրոնային թվային ստորագրության եւ հարակից էլեկտրոնային փաստաթղթերի մասին օրենքը չեղյալ նկատելու կամ չվավերացնելու վերաբերյալ: Ես ընդհանրապես դեմ եմ դավադրական տեսություններին, ամեն ինչում մասոնասիոնիստական խարդավանք տեսնելու հակումներին. դրանք ամենահեշտ պատճառաբանությունն են հարցերի մեջ չխորանալու, սեփական վերլուծությամբ եզրակացության հանգելուց խուսափելու համար: Սակայն, միաժամանակ պետք է հաշվի նստել որոշ իրողությունների հետ, որոնց մի մասը, թերեւս փոքր մասը միայն, բացահայտվեց Ասանժի եւ Սնոուդենի կողմից: Ո՞ւմ են պետք առօրյա գործառնությունների համար ոչ անհրաժեշտ տվյալների հավաքագրումը: Միջազգային կամ անդրազգային ո՞ր կառույցներում են կուտակվում աշխարհի միլիարդավոր քաղաքացիների մասին տեղեկությունները, բանկերի, դեսպանատների, առողջապահական, կրթական ու գիտական հաստատությունների կողմից ձեռք բերված զուտ անձնական տվյալները եւ, ամենակարեւորը, ի՞նչ նպատակով: Անշուշտ, կան ընդունված եւ ընդունելի պատճառաբանություններՙ մաքսանենգության, փողերի լվացման, ահաբեկչության դեմ պայքարելու համար: Բայց դրանցից անդին ինչպիսի՞ գործածության համար են նախատեսված էլեկտրոնային հզոր շտեմարաններում կուտակվող այդ տվյալները: Երկրագնդի ղեկավարմա՞ն, աշխարհի վերահսկողությա՞ն, թե՞... Ի վերջո չպետք է մոռանալ փաստը, որ աշխարհում գոյություն ունեցող բոլոր ակտիվների 50 տոկոսը պատկանում է միջազգային-արեւմտյան խոշոր կորպորացիաներին: Կոչը, որ հրապարակում ենք այսօր, ինձ թվում է, որ ավելի շուտ ուղղված պիտի լիներ մեր ազգային անվտանգության մարմիններին: Սոցքարտ, նույնականացման (id) քարտ, էլեկտրոնային ստորագրություն եւ փաստաթղթեր- այս բոլորը ենթադրում են էլկետրոնային շտեմարաններ: Մեր երկրում որքա՞ն հուսալի են պաշպանվում դրանք ներքին եւ արտաքին ոտնձգություններից ու գողություններից: Դժբախտաբար ոչ ոք չի կարող երաշխավորել համոզիչ կերպով: Պակասում են վստահելիության ապացույցները: Սա՛ է խնդիրը: |
