ԿԵՆՍԱԳԱԶԻ ԷՆԵՐԳԻԱՆ ՀԱՅԱՍՏԱՆՈՒՄ ՍՏԵՓԱՆ ՊԱՊԻԿՅԱՆ, Տեխնիկական գիտությունների թեկնածու Աշխարհի շատ երկրներում կենսազանգվածից էներգիայի ստացումը ամեն տարի ավելանում է: Կենսազանգվածից էներգիայի ստացման հզորությունները ողջ աշխարհում կազմում է վերականգնվող էներգետիկայի հզորությունների ավելի քան հինգ տոկոսը: Այդ էներգիան օգտագործվում է ԱՄՆ-ում, Բրազիլիայում, Չինաստանում, Շվեդիայում եւ այլուր: Աշխարհում տարեկան 500 միլիոն տոննա կենսազանգված է մշակվում: Կենսազանգվածից էներգիայի ստացման կայանների մեկ կՎտ դրվածքային հզորության կառուցման ծախսերը կարող են հասնել մինչեւ երեք հազար դոլար եւ ավելի: Կենսազանգվածի էներգիայի աղբյուր կարող են հանդիսանալ բուսական նյութերըՙ փայտանյութը, խոտը, տերեւները, հատուկ նպատակով աճեցրած մշակաբույսերը (եգիպտացորեն, շաքարեղեգ, շաքարի ճակնդեղը եւ այլն), կենդանական արգասիքները` գոմաղբը, թռչնաղբը, մարդու գործունեության արդյունքում առաջացած թափոնները` գյուղմթերքների եւ սննդի վերամշակման թափոնները, արդյունաբերական նշանակության օրգանական թափոնները, թղթե թափոնները, կենցաղային աղբավայրերը եւ այլն: Արդյունքում ստացվում է ջերմություն, էլեկտրաէներգիա, տաք ջուր, կենսագազ` մեթան եւ ջրածին, ինչպես նաեւ հեղուկ կենսավառելիքՙ էթանոլ (սպիրտ), մեթանոլ եւ կենսադիզել: Մի շարք երկրներում նրանք օգտագործվում են ներքին այրման շարժիչների համար որպես վառելիք: Կենսագազի ստացման պոտենցիալը Հայաստանում կազմում է տարեկան մոտ 135 միլիոն խորանարդ մետր: Այս բնագավառում դեռ առաջին ծրագրերն են իրականացվում: Երեւան քաղաքի «Նուբարաշենի կոշտ կենցաղային թափոնների աղբավայրում կենսագազի օգտահանում եւ էլեկտրականության արտադրություն» ծրագրի շրջանակներում դեռեւս տարիներ առաջ ճապոնական «Շիմիզու» կորպորացիայի եւ Երեւանի քաղաքապետարանի միջեւ կնքվել էր պայմանագիր: Արդյունքում հնարավոր կլիներ տարեկան ունենալ առնվազն 56 հազար տոննա ածխաթթու գազին համարժեք արտանետումների կրճատում:Սակայն այն չիրականացավ: Շահագործվում է Լուսակերտի կենսագազի գործարանը թռչնաղբի մշակումից ստացած մեթանի արտադրությամբ: Երկարաժամկետ հեռանկարի համար կենսաէթանոլի արտադրության ներուժը գնահատվել է մոտ 30 հազար տոննա տարեկան: Այն կազմում է հանրապետությունում սպառվող բենզինի միջին տարեկան ծավալի մոտ 10 տոկոսը: Կենսաէթանոլը առավելագույնս արդյունավետ արտադրելու համար որպես հումք կարող է ծառայել գետնախնձորը եւ եգիպտացորենը: Անհրաժեշտ է կատարել միջազգային փորձի վերլուծություն: Հայաստանում ստեղծելով կենսաէթանոլի արտադրությունՙ կունենանք այլընտրանքային շարժիչային վառելիք, ինչպես նաեւ լրացուցիչ աշխատատեղեր: Կենսագազի օգտագործումը կարեւոր գործոն է էներգիայի նոր աղբյուրների օգտագործման ոլորտում հաջողության հասնելու համար: Կխնայենք վառելիքաէներգետիկ ռեսուրսներ:Կշահենք նաեւ բնապահպանական տեսակետից: |