ԽԱՉԱԳՈՂ 29 ՊԱՐՈՒՅՐ ՀԱԿՈԲՅԱՆ Օգոստոսը, իմ սիրած ամիսը, դառնում էր տանջանքի ամիս: Հոգեմաշ կարոտը բռնել էր ինձ ու չթողեց այլեւս... Նինայի ասելովՙ Ինան պիտի մինչեւ սեպտեմբեր գար անպայման, բայց դա չէր նշանակում, որ գալու է օգոստոսի երեսունմեկին... Ե՞րբ էր գալու, ինչո՞ւ էր գնացել, ինչո՞ւ այդպես հանկարծակի եւ այդքան երկար... Հարցեր, որ չէի տվել Նինային: Մնում էր սպասել: Օգոստոսը ոչ միայն տանջանքի, այլեւ ակնկալիքի ամիս էր: Ծննդյանս օրն էր մոտենում, քսանհինգը: Քսանութին ծնվել էր Կորյունը: Հարազատներս սիրում էին մեզ անակնկալ նվերներ մատուցել, հատկապես մեծ քույրերս: Ծննդյան նվերներից բացի այդ օրերին նաեւ նոր ուսումնական տարվա գնումներն էին սկսվում, կոշիկ, հագուստ, պայուսակ, դասագրքեր եւ այլն: Իրոք հաճելի սպասումների ժամանակ էր: Հետո էլ, զարմանալիորեն, օգոստոսին միշտ լավ բաներ էին կատարվում ինձ հետ: Իսկ սա ամենալավ օգոստոսն էր: Տանջվում էի, բայց գալու էր ուշ թե շուտ, այդ ժամանակ նրա հետ կխոսեմ: Այդ օրերին արտաքինիս մեկ ուրիշ փոփոխություն նկատեցի: Ալթայի ամառային արեւը վառել էր մազերս, գլխիս շիկավուն շերտ հայտնաբերեցի, հայկական սեւ մազերիս մեջ: Եթե մի քանի ամառ անցկացնեի Դիվինոյում, երեւի մազերս Ինայի մազերի գույնին դառնային: Աշխատանքային կատաղի հունիսից ու շոգ, սիրային հուլիսից հետո կարծես թե այլեւս նիհարելու տեղ չունեի, բայց շարունակում էի կիլոգրամներ թոթափել: Աշխատանքի դժվարություն բացարձակապես չէի զգում, ուրեմն կարոտից էի նիհարում: Անընդհատ աչքերիս առաջ էր եւ ձեռքերիս մեջ: Ամենուր եւ միշտ, աշխատանքի ժամանակ, թափառելիս, գիշերները, քնած ժամանակ նույնպես: Նա ինձ մոլագար էր անվանել, սեռական մոլագար, հիվանդ... Գուցե ճիշտ էր: Այդ «մոլագարի» բացատրությունն էլ պիտի ստանայի: Ես լսել էի եւ տեսնում էի, թե ինչպես են ապրում երիտասարդները, եւ ոչ միայն նրանք: Նույն Ալինան, եթե մենակ մնայինք, պարզապես կբռնաբարեր ինձ: Կամ հենց ինքըՙ ով գիտի, թե ինչ կյանքով է ապրել... Ասում էին, որ տասնչորս տարեկանից հետո անպատվաբեր է աղջկա կուսությունը... Չափազանցրած էր գուցե, լավ, թող լինի տասնվեց... Եվ նրանց արածը համարվում էր նորմալ ու բնական, իսկ ինձ անվանում էր սեռական մոլագար: Որովհետեւ շատ բուռն էի սիրում նրան, երեւի, ուրիշ ինչի՞ համար... Սիրազուրկ օրերին աշխատանքի մեջ էի առաջադիմում, պարզ է, ոչ այնպես արագ, ինչպես սիրո մեջ: Համենայն դեպս Փայլակի սպասումն արդարացրել էի: Սաքոն Չուլկինի հետ գնաց Բառնաուլ, գարաժ-արհեստանոցի ճակատագիրը վերջնականապես պարզելուՙ ծածկելո՞ւ ենք այս տարի: Անհույս էր, բայց գնում էին, որ գոնե փող պոկեն, ասաց: Անտառայինում չէինք աշխատում, քսանութ համարի ծածկի պանելները չունեինք դեռ, հետո սվաղելու էինք: Սովխոզի տունն էինք շարում: Ռազմիկի չափ չէի կարողանում շարել, բայց Վարդանից շատ գործ էի անում: Անընդհատ աղյուս վերցնելուց մատներիս մաշկը մաշվել էր, իսկ աջ ձեռքիս ցուցամատին, մալայով գործ անելուց, երկար վերք էր առաջացել: Դրանց ուշադրություն չէի դարձնում, աչքերս էին ցավում, միշտ տրորում էի: Մի օր էլ թեւերիս կարմիր ցան նկատեցի: Երեկոյան հանվելիս սարսափով տեսա, որ ոտքերիս ու փորիս վրա կա նույն ցանը: Ինչքան գիտեի, կարմրուկ չէի հանել, իսկ կարմրուկ կնշանակեր սեզոնի վերջ: Մայրս ասում էր, որ կարմրուկով հիվանդը քառասուն օր չպիտի դուրս գա տնից: Սաստիկ քորը հանգիստ չէր տալիս: Գիշերը դուրս եկա, ծորակի սառը ջրով շփեցի ցանապատ տեղերը: Ցանից բացի նաեւ մանր, խիտ բշտիկներ էին: Սարսափում էի ենթադրություններից, նույնիսկ, մեղքս չթաքցնեմ, մտածում էի, որ Ինան է վարակել ահավոր հիվանդությամբ: Ջուրը չփրկեց: Խոհանոցում ծխախոտ տեսա սեղանի վրա: Տեղական սիգարետ էր, Ռազմիկն էր ծխում: Ծխելը կարծես հանգստացրեց, գնացի քնելու, բայց երկար չդիմացա: Առավոտյան աչքերս մի կերպ բացեցի եւ չէի կարողանում փակել, ամբողջովին արյուն էին լցվել: - Գնա պոլիկլինիկա,- ասաց Ռազմիկը,- չես կարող աշխատել: Վախենում էի կասկածս հաստատվի, բայց այդ վիճակում իրոք չէի կարող աշխատել, ուրիշ ելք չունեի: Սարսափը սրտումս ճամփա ընկա: Ակնաբույժի մոտ մտա: - Ալերգիա է,- ախտորոշեց երիտասարդ բժշկուհին եւ միանգամից գեղեցկացավ աչքիս, թեեւ սկզբից էլ էի նկատել,- թող մաշկաբանը նայի: Ուրիշ տեղ կա՞ այսպիսի դուրս տված,- տեսել էր թեւերիս ցանը, որն արդեն ընդհանուր կարմիր շերտ էր կազմել: - Ոտքերիս,- խոստովանեցի ոչ այնքան բարեխիղճ աշակերտի պես: - Ինձ թվում է, ալերգիա է,- կրկնեց նա,- հավանաբար փոշուց, մեզ մոտ շատ է լինում բույսերի փոշուց... Նա դեղ նշանակեց, ինչ-որ հեղուկ կաթեցրեց աչքերիս մեջ: - Հանգստացրե՞ց,- հարցրեց: Աչքերս հանգստացել էին, բայց կարծում էի, որ հիմնականում սիֆիլիսից փրկվելու եւ նրա մատների շնորհիվ: Շտապեցի երախտագիտությունս հայտնել, վերջին մասով միայն իհարկե, մատների: - Հալով էլ չի մնում,- ծիծաղեց նա, ապա շարեց ցուցումները,- օրը երեք անգամ կկաթեցնեք, ոչ մի գրգռիչ ուտելիք, ոչ մի փոշի, խորհուրդ կտամ ակնոց դնել... Եթե ակնոցը պարտադիր էր, ստիպված պիտի սափրվեի, որ ցուցամոլ չերեւամ: - Մի շաբաթ դուրս չգաք տնից,- շարունակեց բժշկուհին: Դա արդեն անհնար էր: - Տեղեկանք կտամ,- զարմացավ նա: Ես պատկերացրի, թե ինչպես եմ տեղեկանքը հանձնում Փայլակին, որ արձանագրի հարգելի բացակայությունս: - Հակառակ դեպքում ամեն ինչ անիմաստ է, ոչ մի դեղ չի փրկի: Ձեզ բացարձակապես չի կարելի աշխատել շինարարության մեջ,- բորբոքվեց նա,- ինչպե՞ս չեք հասկանում, ամբողջ կյանքում պիտի ցեմենտից հեռու մնաք, մինչդեռ հենց հիմա ուզում եք գնալ աշխատելու... Եթե տգեղ լիներ, կասեիՙ լավ, քո ասածն է, դուրս կգայի ու կմոռանայի խոսքերը: - Մի խոսքով,- եզրափակեց նա,- ես տեղեկանքը կգրեմ, դուք ինչպես կուզեք, կվարվեք: Կտանեք, վարիչը կկնքի... - Դե լավ, տվեք,- ասացի,- որպես հիշատակ... Նորից ծիծաղեց: Աղջիկների հետ արդեն հեշտությամբ էի լեզու գտնում, շատ էի փոխվել: Վարիչի մոտ չմտա, դժվար թե երիտասարդ լիներ, ոչ էլ մաշկաբանի մոտ: Երբ հասա գործի տեղը, ուրախ-ուրախ հայտարարեցի,- ալերգիա է: - Աչքի ցավին կրծքի կաթն է լավ,- ծիծաղեց Ռազմիկը: - Է, որտեղի՞ց գտնենք,- Դավիթը շուրջը նայեց: - Պե՞տք է, վռազ հղիացնենք,- հոխորտաց Փայլակը: - Ցե՜խ,- կանչեցի տեղս գրավելով: Կարծես թե համեմատաբար լավ էի: Ճաշարանից թեյ բերեցի, շուտ-շուտ աչքերս սրբում էի: Ցանապատ տեղերս էին քրտինքից մրմռում, բայց ահավոր սիֆիլիսի կամ ուրիշ որեւէ սեռական վարակի համեմատությամբ մնացած ամեն ինչ աննշան էր թվում: Ուրբաթ էր, բաղնիքի օր, շուտ վերջացրինք: Կանայք շաբաթ օրն էին լողանում: Ավելի հաճույքով գետում կլողանայի կամ մեր բաքերից մեկի ջրով: Չսիրեցի բաղնիքի այդ տեսակը, տղամարդկային մսակույտի խաշարան, ոչ ցնցուղ կար, ոչ առանձին համար: Քսան-երեսուն հոգի լցվում էին մի տեղ, փոքր տաշտով ջուր վերցնում, նստում երկու կամ երեք հոգու համար նախատեսված նստարանին: Շոգեհարվելու կամ ավելահարվելու տեղն ընդհանրապես չէի մտնում: Այնուամենայնիվ բաղնիք էր, տաք ջրով: Իննին տանն էինք արդեն, լողացած, մաքրված, որոշ չափով նաեւ ապաքինված էի: Ուրիշ ժամանակ դուրս գալու այդպիսի հնարավորությունը բաց չէի թողնի, բայց գերադասեցի մնալ տանը, հանգստանալ մաքուր սավանների մեջ մաքուր մարմնով: *** Շաբաթ օրը շատ գործ չունեինք, սովխոզի տան աղյուսը չէր հերիքի մինչեւ երեկո: Հանգստանալու մասին խոսք չեղավ իհարկե: Երկու օր հանգի՞ստ, շռայլություն կլիներ: Ժամը չորսին վերջացրինք աղյուսն ու տուն եկանք: Շուտ վերջացնելու համար չէինք ճաշել: Ճաշարան գնացինք փոխված շորերով: Հիվանդությունս պարզելուց հետո գրեթե չէի նեղվում: Բժշկուհին իզուր էր վախեցնում ինձ: Բժիշկներն ասում են, որ ամենից առաջ անհրաժեշտ է հիվանդության պատճառը գտնել եւ վերացնել: Ես գտել էի: Ոչ բույսերի փոշի, ոչ էլ, մանավանդ, ցեմենտի, թեեւ դեղը կաթեցնում էի, որպեսզի աչքերս շուտ մաքրվեն: Ինայի կարոտն էր բորբոքել ներսս... կամ ջղայնությունը, որ այդպես հեշտ ու հանկարծակի հեռացավ անորոշ ժամանակով, առանց տեղեկացնելու... Կարող էր քրոջ միջոցով ինչ-որ բան հայտնել: Ուրեմն ես նրա համար նշանակություն չունեի, զվարճացավ եւ լքեց... Սիրո եւ հիասթափության հերթափոխն էր, իսկ եթե երկար տեւեր, կարոտն էլ մաղձի կվերածվեր... Որոշել էի երեկոյան գնալ պարելու: Վերան, ակնաբույժը, սիգարետ ուզողը, ջրողը... գուցե էլի ինչ-որ մեկը: Միայն թե ոչ Նինան: Լավրովներից կուշտ էի: Նախապատվությունը տալիս էի ակնաբույժին, թեեւ կլիներ քսանյոթ-քսանութ տարեկան: Երկրորդ տեղում սիգարետ ուզողն էր, առողջ մարմնով եւ էությամբ, երրորդը Վերան էր, ջրող աղջիկը հինգերորդն էր, իսկ չորրորդըՙ գուցե էլի ինչ-որ մեկը... Բայց եթե անհայտ է անձը, անհայտ է նաեւ տեղը, գուցե եւ առաջին տեղը գրավի... Երեսիս մազերն արդեն սանրվում էին, անցել էր խոզանի ժամանակը: Ուշ դուրս եկա, որ պիջակ հագնեմ, փողկապով: Իննից հետո արդեն աշնանային եղանակ էր, թեեւ տեղացիները չէին շտապում հրաժեշտ տալ ամռանը: Գրպաններիս պարունակությունը ստուգված էր. թաշկինակ, գրիչ, ծոցագրքույկս, դանակ եւ արդեն ծխախոտ ու վառիչ պիտի լինեին անպայման, բնականաբար նաեւ որոշակի գումար: Չէի շտապում, կինոյից ուշանալը փույթ չէր: Եթե ֆիլմը չէր հետաքրքրում, կես ժամի չափ պատկերներին էի հետեւում եւ դուրս գալիս: Հաջորդ օրվա ֆիլմն էր գրավիչ, թեեւ աշնանը տեսել էի Երեւանում, «Վիկինգներ», ամերիկյան ֆիլմ, որ ջինսի պես հազվադեպ բան էր Դիվինոյում: Այս անգամ կես ժամ էլ չմնացի: Իմ լքումները հանդուրժում էին: Առաջին օրերին մի կին դիտողություն արեց, հսկիչ էր, տոմսավաճառ, գուցե վարիչ կամ պարզապես հասարակության ակտիվ ներկայացուցիչ: - Բայց ամեն օ՞ր,- իմ բացատրությունը լսելուց հետո շարունակեց նա,- Դուք ամեն անգամ կեսից դուրս եք գալիս: - Մինչեւ կես չեմ նստում,- ճշտեցի,- ամենաշատը կես ժամ: - Երեւանում է՞լ չի եղել ֆիլմ, որ մինչեւ վերջ դիտեք: - «Երաժշտության հնչյունները»: - Օ՜, դա հրաշալի ֆիլմ է,- փափկեց կինը: Երբ դուրս եկա, նույն կինը մուտքի մոտ կանգնած էր: - Վաղվա ֆիլմը մինչեւ վերջ կնայեմ,- խոստացա: Այգի չմտած լսեցի երաժշտությունը: Շատ բարձր էին միացրել, անծանոթ էր եւ կախարդիչ, ինչքան առաջանում էի, թովում էր ինձ այդ նվագը: Առաջին անգամ էր հնչում այստեղ, հավանաբար Դիվինոյում մեկը նորություն էր ճարել: Ափսոս, սկզբից չէի լսել: Նորից միացրին, ինչպես երեւում էր, բոլորը հմայվել էին դրանով: Անկասկած լատինամերիկյան էր, հրաշալի պարային ռիթմով: Տաղավարը լեփ-լեցուն էր: Այդ երաժշտությունը կգրգռեր նույնիսկ երդվյալ չպարողներին, ինչպիսին ես էի մի ժամանակ: Եկել էի, որ մտնեմ: Հենց առաջին հայացքից մի աղջիկ աչքի ընկավ, նորեկ էր ամենայն հավանականությամբ, արտակարգ կազմվածքով, ջինսո՜վ, սլացիկ, նրբագեղ, ակնհայտորեն տարբերվում էր սիբիրյան գեղջկուհիներից: Եվ ինչպե՜ս էր պարում, մեջքի եւ ուսերի ի՜նչ խաղերով: Արդեն կասկած չունեի, որ հայտնվել է «էլի ինչ-որ մեկը», բայց ոչ ընդամենը չորրորդ տեղի համար: Երեք աղջիկ պարում էին միասին, հավանաբար դեմ չէին լինի, որ մեկին տղա հրավիրի: Մի քայլ էր մնացել, որ հասնեի նրան եւ մինչ կճանաչեի փակ ուսերն ու ծոծրակը, շրջվեց եւ արձանացավ... - Դո՞ւ,- շշնջաց: Պարը շարունակվում էր, խանգարում էինք, ձեռքերը դրեց ուսերիս: Գրկեցի մեջքը աչքերս փակելով, որպեսզի հանկարծ չարթնանամ: Ձեռքերիս մեջ ծանոթ, հարազատ մարմինն էր, երեսիս քսվում էին մազերը: Երբ բացեցի աչքերս, նրանն էին փակ: Դեմքերս այնքան մոտ էին, որ առանց ձգվելու շուրթերս հպեցի այտին: Իզուր երեւի, որովհետեւ նրա երազն էլ ընդհատվեց, ցնցվեց եւ աչքերը բացեց: - Երես ծակծկեցիր, ինչո՞ւ չես սափրվում,- ապա շոյեց ծնոտս եւ ձգեց,- մորո՜ւքը... - Մազե՜րը,- պատասխանեցի ես: Ո՞ւր էր նրա գլխի խճճված զանգվածը, անճոռնի քառակուսի դեզը: Կարճ կտրած, հարթեցրած մազերը, ծայրերը կլորացրած, կիսով չափ էին ծածկում ականջները եւ կարմրավուն չէին, դեղնավուն-ոսկեգույն էին, գրեթե Նինայի մազերի նման: Անճանաչելի էր: Կարող էր նույնիսկ քրոջ կրտսերության իրավունքը վիճարկել: - Մազերդ մթերմա՞ն ես հանձնել,- շշնջացի ականջի մեջ: - Անտաշ,- ծիծաղեց նա գլուխը հետ գցելով,- փոխանակ կարծիքդ հայտնես... Կարծիքս հայտնեցի ամենայն անկեղծությամբ, ինչպես միշտ: - Հրաշալի է, արտակարգ, դու շատ գեղեցիկ ես: - Իսկ առա՞ջ: - Առաջ նույնպես: Ուղղակի տարբեր գեղեցկություններ... - Կեղծավոր: - Ճիշտ է, կեղծավոր եմ, որ այդքանից հետո պարում եմ հետդ: Իզուր ասացի, գոնե մի քիչ վայելեի, նոր անցնեի բացատրության: - Ինչքանի՞ց հետո,- նրա աչքերում նույնպես ափսոսանք տեսա,- ինչ լավ էր,- խոստովանեց նա,- ինչո՞ւ շտապեցիր փչացնել: - Լա՞վ էր,- հարցրեցի: - Դու արդեն լսեցիր: - Ինձ համար էլ էր լավ... Հաշտվում էինք նույնքան արագ, ինչպես կռվում էինքՙ հանկարծակի եւ միանգամից: Երրորդ անգամ միացրին լատինամերիկյանը: - Հրաշալի երաժշտություն է,- ասացի: - Ես եմ բերել,- պարծեցավ նա,- բրազիլական լամբադա է: Ողջ Եվրոպան է լսում: Սա էլ քեզ համար եմ բերել,- ջինսի գրպանից հանեց եւ պիջակիս վերեւի գրպանը վառիչ դրեց: Ակնկալիքներս արդարանում էին, սկսվեց օգոստոսյան նվերների շարքը: - Շնորհակալ եմ,- թեթեւակի սեղմեցի մեջքը, ուրեմն հույս ունեի՞ր, որ այսօր ինձ կտեսնես: - Փոքր բան էր,- ծիծաղեց,- գրպանում էի պահում: - Ե՞րբ ես եկել: - Երեկ, բայց այստեղ չեմ եղել, այսօր եմ գնացել վարսավիրանոց: Ամեն մի խոսքից նոր ենթադրություն էր ծնվում: - Ինձ համա՞ր ես գնացել վարսավիրանոց: - Շատ չեղա՞վ,- ապա շարունակեց կողքանց նայելով,- իսկ եթե ասեմ այո՞... - Ասա, հետո կտեսնենք: - Էլի ասող է եղել... Նրա համա՞ր ես սիրունանում: - Քույրի՞կդ է ասել: - Ինչո՞ւ ես կարծում: - Էլ ո՞վ պիտի ասեր... Դուրս չգա՞նք: - Լավ, բայց խոստացիր, որ խելոք կմնաս: Սպրդեցինք արանքներով, հսկող աչքը բացակայում էր: Ծառերի մեջ առաջին գործս եղավ նրան մի լավ ու ամուր համբուրելը: - Հանգիստ,- սաստեց փաղաքշաբար,- ասացի, որ խելոք մնաս: - Ասացիր, բայց ես չխոստացա: - Լավ, գնանք գետափ, նստենք: Գնում էինք գրկված, մեր ճանապարհով, մեր տեղերով, որտեղ էինք կանգնել, որտեղ համբուրվել եւ ... - Հիշո՞ւմ ես այս տեղը,- պահեցի նրան: - Անամոթ,- ծիծաղեց: - Չե՞ս ուզում կրկնել: - Ջինսը հագի՞ս, ո՞նց ես պատկերացնում, մոլագար... Այդ բառը նույնպես սառեցնող հատկություն էր ձեռք բերել, իսկույն թողեցի նրան: - Դրա համա՞ր այստեղ աղջիկները տաբատ չեն հագնում: - Օ՜, էլի չարացա՞ր,- նա նորից գրկեց թեւս: Անցանք թումբը, բարձրանալիս եւ իջնելիս պիտի գրկեի նրան, որ օգնեի, այդպես շարունակեցինք: Աղբյուրի մոտ նստած էին, շրջանցեցինք: Ահա եւ գետափը, նրա երազած հանգրվանը: Պառկած ծառը նույնպես զբաղված էր: Այսօր շատ-շատ էին սիրահարները: Գետափով իջանք, նստելու հարմար տեղ չէինք գտնում, կամ մութն էր խանգարում: Ինքնամոռաց ճամփորդություն էր... - Տատիս տան մոտ ենք,- ասաց Ինան,- մտնե՞նք, թեյ կհյուրասիրեմ: - Այս ժամին տատդ հյուր կընդունի՞: - Չգիտե՞ս, որ նա մեր տանն է ապրում: Ես ու Նինան ենք գալիս, երբ տանը ջղայնացնում են: Ընդհանրապես շատ ենք լինում այստեղ: Նինան է պարապում: Գետափից բարձրացանք մի նեղ փողոցով: Հավանաբար դեռ կեսգիշեր չկար, շատ պատուհաններում լույս էր երեւում: Ցածր, փայտաշեն տուն էր, մեծ գլխարկով թզուկ: Ինան բացեց պատուհանը, ճարպկորեն սողոսկեց ներս, վառեց լույսը: Լուսավորության մեջ նրան հետեւելը դժվար չէր: Մտել էինք մի սենյակ, հնության բույրով, երկաթե մահճակալ, ցածր, լայն թախտ, հին պահարան եւ կլոր սեղան: Հեռախոսի զանգն անսովոր թվաց, ուժգին հնչեց: - Այո, այո, այստեղ եմ,- քիչ անց կարճ ասաց,- քնիր,- եւ դրեց խոսափողը: - Նինան էր,- պատասխանեց հայացքիս: - Ենթադրում եմ, թե ինչ հարցրեց: Ինան ափսոսանքով ջինսի փողքերին էր նայում, մինչեւ ծնկները թաց էին, խոտի ծվեններով: - Հապա,- ասաց,- փորձիր: - Զանգահարեց ճշտելու համար, որ այստեղ ես: - Ասենք թե: - Հետո հարցրեցՙ մենա՞կ ես... կամ գուցեՙ նրա հե՞տ ես... - Գրեթե,- քրքջաց Ինան,- նա երկու հարցն էլ տվեց: Հարցրեցՙ մենա՞կ ես, պատասխանեցիՙ քնիր, շարունակեցՙ նրա հե՞տ ես... - Դու ի՞նչ ասացիր: - Չտեսա՞ր, դրեցի հեռախոսը: - Բայց դու չսպասեցիր երրորդ հարցին: - Ո՞ր: - Տուն գալո՞ւ ես, թե՞ գիշերն այդտեղ եք մնալու... երկուսով: - Օ՜... գնալու ենք: Հիմա ժամը կիմանամ: Նա միացրեց հին, սեւ-սպիտակ հեռուստացույցը, որը դղրդալուց հետո սկսեց բարձր ձայնով խոսել: Չափազանց շատ էի համբերել: Մինչ ձայնն էր կարգավորում, հետեւից գրկեցի նրանՙ շնչելով ուսերն ու վիզը: - Կարճ մազերը գիտե՞ս նաեւ ինչով են լավ,- շշնջացի ջերմ մաշկի վրա,- որ վիզդ լրիվ բացվում է... Տասներկուսը չկար... Մեր պահակները մինչեւ կեսգիշեր նստում էին դարպասի մոտ: - Ի՞նչ պատահեց,- զարմացավ Ինան: Դեռ չէր եղել, որ կամովին թողնեի նրան: - Գյուղտեխնիկայի համար գիտե՞ս,- հարցրեցի: - Ահա հեռախոսագիրքը, շրջանի բոլոր համարները կան: Իվանի հերթն էր, պարզվեց, որ Դավիթը նրա մոտ նստած է, ազատվեցի երկար-բարակ Իվանին բացատրելու դժվարությունից, թե ում ինչ փոխանցի: Դավթին ռուսերեն ասացի, որ շախմատ եմ խաղում եւ գիշերը տուն չեմ գա: Ինան զարմանքով ինձ էր նայումՙ ժպիտը դեմքին: - Ինչ ուզում ես ասա,- գրկեցի նրան,- ոչ ինքս դուրս կգամ այս տնից, ոչ էլ կթողնեմ, որ դու գնաս: - Իսկ քո կարծիքով, ինչո՞ւ քեզ բերեցի այստեղ,- ասաց նա ինձ փաթաթվելով: | 
