«ՕՍՄԱՆՅԱՆ ԿԱՅՍՐՈՒԹՅՈՒՆԻՑ ԱՐՏԱՔՍՎԱԾ ՖՐԱՆՍԻԱՆ» Պ. Ք. Ֆրանսիայում 2014 թ. լույս տեսած պատմագիտական ուշագրավ աշխատություններից է Ժորժ Գեւորգյանի «Օսմանյան կայսրությունից արտաքսված Ֆրանսիան» գիրքը (L՛Harmattan, 340 էջ): Հեղինակը մասնավորապես անդրադառնում է 1918-1923 թթ. մոռացված պատերազմին: 1918 թ. հոկտեմբերի 30-ին Մուդրոսի զինադադարը վավերացրեց դաշնակից պետությունների հաղթանակը օսմանյան կայսրության նկատմամբ: Սակայն Մուստաֆա Քեմալի բանակը բոլշեւիկների օգնությամբ արտաքսեց հայերին, Կիլիկիա մտած ֆրանսիացի զինվորներին, ապա հարձակվեց հունական ուժերի վրա եւ 1922-ի սեպտեմբերին նվաճեց Զմյուռնիան: Իր հաղթանակների շնորհիվ Մուստաֆա Քեմալը 1923-ին Լոզանի պայմանագրի կնքման ժամանակ պարտադրեց սեփական պայմանները: Իր պատմական տարածքում Հայաստանի պետության վերականգնման եւ Թուրքիայից պոկված Քրդստանի ստեղծման հույսերը հօդս ցնդեցին: Իսկ դաշնակիցների ամենամեծ խայտառակությունը եղավ Կոստանդնուպոլսից արտաքսվելը: Հունաստանի եւ նորաստեղծ Թուրքիայի միջեւ տեղի ունեցավ ազգաբնակչության փոխանակում (ըստ դավանանքի): Փոքր Ասիայում հաղթեց պանթուրքիզը: Ֆրանսիայի աջակցությունից զրկված Լեւանտի քրիստոնյաները սկսեցին զանգվածաբար արտագաղթել: Պատմաբան Ժորժ Գեւորգյանն այս աշխատությունը գրելիս օգտվել է Ֆրանսիայի պաշտպանության եւ արտաքին գործերի նախարարությունների գաղտնի արխիվներից: «Հայաստան. ապրող երկիր Կովկասում» Հայ ընտանիքների լուսանկարչական արխիվներն օգտագործելովՙ ֆրանսիացի համալսարանական դասախոսներ Ֆ. Արդիլիե-Կառան եւ Օ. Բալաբանյանը «Գլենա» հրատարակչությունում լույս են ընծայել Հայաստանին նվիրված գիրք, որտեղ խոսվում է մեր երկրի նաեւ նորագույնՙ հետխորհրդային պատմության, ինչպես նաեւ Կովկասի ներկայիս սոցիալ-քաղաքական հակամարտությունների մասին: Առանձին գլուխներ նվիրված են անցյալի եւ ներկայիս ճանապարհորդներին: Հեղինակներն անդրադառնում են նաեւ Հայոց ցեղասպանությանը եւ տարածաշրջանի արդի աշխարհաքաղաքական իրադրության վրա դրա ունեցած հետեւանքներին: Հեղինակներն իրենց ուղեւորությունների նյութերն օգտագործելովՙ անդրադառնում են նաեւ հին ու նոր քաղաքաշինությանը: «Հայկական հեռանկարներ. 2003-2013 թթ. աշխարհաքաղաքական համատեքստ» Ֆրանսիական «Սիժեստ» հրատարակչության վերջին գրքերից մեկը Երվանդ Ազատյանի «Հայկական հեռանկարներ. 2003-2013 թթ. համատեքստ» աշխատությունն է: 340 էջանոց գրքի հեղինակը ԱՄՆ-ում լույս տեսնող The Armenian Mirror-Spectator շաբաթաթերթում ու Երեւանի «Ազգ» թերթում պարբերաբար հանդես է գալիս հոդվածներով: 1965-ից նա թերթում անդրադառնում է Հայկական հարցի տարբեր կողմերին. Հայ Դատ, Հայոց ցեղասպանության ճանաչում, Հայաստան-Սփյուռք փոխհարաբերություններ, անվտանգություն, Լեռնային Ղարաբաղի կարգավիճակ, հարեւանների հետ Հայաստանի հարաբերություններ եւ այլն: Երվանդ Ազատյանը հայոց լեզվի ու գրականության գծով սկսել է մասնագիտանալ Բեյրութի Հովակիմյան-Մանուկյան վարժարանում, բիզնեսի եւ կառավարման գծովՙ նույն քաղաքի Ամերիկյան համալսարանում: Ապա անգլիական եւ ամերիկյան գրականություն է ուսանել Բոստոնի համալսարանում, մերձավորարեւելյան լեզուներ եւ պատմությունՙ Դետրոյթի համալսարանում: Ժողովածուն Վարուժան Սիրապյանի թարգմանությամբ լույս է տեսել ֆրանսերեն: | 
