ԱՐՏԱՀԱՆՈՒՄՆ ԱՃԵԼ Է, ԲԱՑԱՍԱԿԱՆ ՀԱՇՎԵԿՇԻՌԸՙ ԱՎԵԼԻ ՔԱՆ ԿՐԿՆԱԿԻ ԿՐՃԱՏՎԵԼ Հայաստանից արտահանումը շարունակում է աճելՙ այս տարվա առաջին երեք ամիսներին 26,3 տոկոսով: Մինչ անդրադառնալը, թե ինչի՞ շնորհիվ է դա տեղի ունենում, ներկայացնենք արտաքին առեւտրի ամբողջական պատկերը: Արտահանումը, վերոնշյալ աճի արդյունքում, կազմել է 375,8 մլն դոլար: Ներմուծումը նվազել է 15,9 տոկոսով, կազմելով 621 մլն դոլար: Ընդհանուր առեւտրաշրջանառությունը կազմել է 997 մլն դոլար, նվազելով 3,8 տոկոսով: Արտահանման-ներմուծման տարբերությունը կազմել է մոտ 245 մլն դոլար: Եթե նկատի ունենանք, որ 2015-ի առաջին եռամսյակում հօգուտ ներմուծման տարբերությունը 505 մլն դոլար էր, ապա դա նշանակում է, որ արտաքին առեւտրի բացասական հաշվեկշիռը ավելի քան կրկնակի անգամ կրճատվել է: Այն, որ արտահանումն աճել է, իսկ ներմուծումը նվազել, ինչի արդյունքում ավելացել է արտարժույթի ներհոսքը Հայաստան, կարելի է դատել նաեւ փոխարժեքից: Հայկական դրամը դոլարի նկատմամբ շարունակում է արժեւորվել: Փոխվել է նաեւ արտահանման կառուցվածքը: Ավելացել են պատրաստի արտադրանք թողարկող ճյուղերի արտահանման ծավալները: Ամենամեծ աճն արձանագրվել է թանկարժեք եւ կիսաթանկարժեք քարերի, թանկարժեք մետաղների եւ դրանցից իրերի արտահանման ծավալների մեջՙ 32 մլն դոլարով կամ 77,1 տոկոսով: Պատրաստի սննդամթերքի արտահանումն ավելացել է 41 տոկոսով կամ շուրջ 22,5 մլն դոլարով: 17 մլն դոլարով կամ 18,7 տոկոսով աճել է հանքարդյունաբերական արտադրանքի արտահանումը: Հատկապես դրական պետք է համարել մանածագործական իրերի (թեթեւ արդյունաբերության) արտահանման ավելացումը մոտ 8,5 մլն դոլարով կամ 71,5 տոկոսով, եւ սարքերի եւ ապարատների արտահանման աճըՙ 3,6 անգամ կամ ավելի քան 5 մլն դոլարով: Բուսական ծագման արտադրանքի արտահանումը նույնպես ավելացել է 5 մլն դոլարով կամ 54,8 տոկոսով, կենդանի կենդանիների եւ կենդանական ծագման արտադրանքինըՙ մոտ 3,5 մլն դոլարով կամ 67,7 տոկոսով եւ այլն: Կտրուկ աճ են ունեցել նաեւ կաշվի հումք, կաշի, մորթի եւ դրանցից պատրաստված իրերի արտահանումըՙ 2,8 անգամ, թուղթ եւ թղթից իրերինըՙ 2,3 անգամ, կոշկեղեն, գլխարկներ, հովանոցներՙ 2,1 անգամ, որոնք, սակայն, գումարային առումով դեռեւս նշանակալի դեր չեն խաղում: Արտահանվող խոշոր ապրանքախմբերից զգալիորեն նվազել են միայն ոչ թանկարժեք մետաղների եւ դրանցից պատրաստված իրերի արտահանման ծավալներըՙ 15 մլն դոլարով կամ 23,4 տոկոսով: Շարունակել են աճել դեպի մեր ավանդական շուկաՙ Ռուսաստան արտահանման ծավալները: Հունվար-մարտին դեպի Ռուսաստան արտահանումն ավելացել է 2,2 անգամ կամ մոտ 36,5 մլն դոլարով: ԵՄ երկրներից նկատելի աճել է դեպի Բուլղարիա արտահանումըՙ 61,1 տոկոսով կամ 15 մլն դոլարով: Այլ երկրներից զգալիորեն ավելացել են դեպի մեր հարեւան Իրան արտահանումըՙ 2,9 անգամ կամ 11,5 մլն դոլարով, դեպի Իրաքՙ 39,5 տոկոսով կամ մոտ 11 մլն դոլարով, դեպի Վրաստանՙ 41,4 տոկոսով կամ մոտ 11,5 մլն դոլարով, դեպի Միացյալ Արաբական Էմիրություններՙ 3,2 անգամ կամ մոտ 5 մլն դոլարով, դեպի Շվեյցարիա` 6 անգամ կամ 7 մլն դոլարով եւ այլն: Կան երկրներ, որտեղ մեր արտահանման ծավալները անգամներով են ավելացել, բայց գումարային առումով դրանք փոքր են մնում: Հարկ է նշել, որ այս ցուցանիշները արձանագրվել են մինչեւ ռազմական գործողությունների աննախադեպ ուժգնացումը ապրիլին, հետեւաբար, դեռեւս անհայտ է, թե դա ի՞նչ ազդեցություն կունենա մեր տնտեսության վրա: Ամեն դեպքում, տարվա առաջին եռամսյակում արձանագրված 5,6 տոկոս տնտեսական ակտիվության աճը հիմնականում պայմանավորված է արդյունաբերության աճով: Ռազմաքաղաքական ցնցումները նախեւառաջ հարվածում են շինարարության, առեւտրի եւ ծառայությունների ոլորտներին, իսկ իրական հատվածիՙ արդյունաբերության եւ գյուղատնտեսության կենսունակությունը հնարավորություն է տալիս դիմադրել նման ցնցումներին: Այս առումով կարելի է հուսալ, որ թե՛ տնտեսական աճի, թե՛ արտահանման ավելացման դինամիկան, գուցե ոչ նման ծավալներով, բայց կպահպանվի: Լուրջ խնդիր է դառնալու մեր երկրի ներդրումային գրավչության ներկայացումը, եւ այստեղ կառավարությունը պետք է ավելացնի Հայաստանում ներդրողներ ներգրավելու իր ջանքերը: |
