ԳԱՍՊԱՉՈՅԻ ՄԱՍԻՆ Հ. ԱՖՅԱՆ Այս տարվա ապրիլի 24-ին, ես` պիջակիս ձախ կողմում փակցնելով մետրոյի Բարեկամություն կանգառի ստորգետնյա անցումից 450 դրամով գնածս անմոռուկը, բարձրացա Ծիծեռնակաբերդ: Ցեղասպանության զոհերի հիշատակը հավերժացնող համալիրում ծանոթացա մի խումբ իսպանացիների հետ (ոչ բարձրաստիճան), ովքեր այդ օրերին եկել էին Երեւան եւ, բնակաբար, այցելել էին Ծիծեռնակաբերդ: Քանի որ մեզ ծանոթացրեց իմ ընկերը, որը եւ եղավ մեր թարգմանիչը, մենք անմար կրակի մոտ տեղադրելով այդ օրը` հատը 50 դրամ արժեցող մեր գնած կարմիր կակաչները, իջանք Ծիծեռնակաբերդից եւ գնացինք մոտակա սրճարանը: Իսպանացի հյուրերը բավականին քաղցած էին եւ պատվիրեցին գասպաչո անունը կրող ապուրը, որը ես նախկինում երբեք չէի փորձել, անգամ` տեսել: Պարզվում է այս ապուրը պատրաստում են լոլիկից եւ կարմիր պղպեղից: Ճիշտ է, միայն այս հումքով ապուրը, ինչպես մեր զրույցի ժամանակ ասացին նոր ընկերներս, պատրաստում են միայն իսպանացիները: Իսկ, օրինակ, իտալացիները, ըստ զրուցակիցներիս, նույն գասպաչոն պատրաստում են ավելացնելով նաեւ սոխ, սխտոր եւ կծու` ըստ ճաշակի: Պարզեցի նաեւ, որ գասպաչոն պատրաստում են նաեւ պորտուգալացիները, ինչպես նաեւ կատալոնացիները եւ բասկերը: Ապուրի պորտուգալական տեսակը գրեթե նույն իսպանականն է, այն տարբերությամբ, որ պորտուգալացիներն ավելացնում են կանաչի: Կատալոնացիները այդ ապուրին ավելացնում են լիմոնի մեկ շերտ, որպեսզի այն ավելի թթու լինի: Իսկ բասկերը, ըստ իսպանացի զրուցակիցներիս` գասպաչոն պատրաստում են բացառապես լոլիկից եւ որեւէ այլ բան այնտեղ չեն լցնում: Երբ մեզ վերջապես բերեցին մեր գասպաչոն, իսպանացի նոր ընկերներս զարմանքով եւ հետաքրքրությամբ հայտնաբերեցին, որ մեր սեղաններին մատուցվեց գասպաչոյի այսպես կոչված` «հայկական տարբերակը»: Ապուրի մեջ տեղացի խոհարարը լցրել էր դափնու տերեւ եւ մի փոքր ալյուր (ապուրը թանձրացնելու նպատակով): Իսպանացիները, համտեսելով այն, հայտնեցին, որ գասպաչոյի «հայկական տարբերակը» եւս շատ համեղ է, ու քանի որ դա իմ կերած առաջին գասպաչոն էր, իմ համար ապուրն ուղղակի համեղ էր, ոչ թե` եւս: Ինձ, սակայն, այս պատմության մեջ ամենաշատը հետաքրքրեց այն հանգամանքը, որ իսպանացիները մեր զրույցի ժամանակ ամենեւին չմեղադրեցին իտալացիներին, պորտուգալացիներին, կատալոնացիներին եւ բասկերին` գասպաչո ապուրը իրենցից «գողանալու» համար: Նրանք ոչ մի անգամ նույնիսկ չասացին, թե գասպաչոն ի վերջո ինչակա՞ն ապուր է` իսպանակա՞ն, իտալակա՞ն, պորտուգալակա՞ն, կամ գուցե կատալոնյան, կամ բասկոնակա՞ն: Փոխարենը իմ իսպանացի նոր ընկերները մեծ խանդավառությամբ պատմում էին, թե ինչո՞վ է տարբերվում իսպանական գասպաչոն, ենթադրենքՙ պորտուգալականից: Նրանցից մեկն անգամ նշեց, որ իր մայրը իրենց Վալենսիայի տանը այս ապուրը երբեմն պատրաստում է իսպանականից ոչ պակաս համեղ` պորտուգալական եղանականով, քանի որ նա ազգությամբ պորտուգալուհի է: Հրաժեշտ տալով իսպանացիներին, տան ճանապարհին ես հանկարծ մտածեցի, թե ո՞ւմ ճաշատեսակն է տոլման... |
